Dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu: Luyện tập (tiếp theo)
1. Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì.
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.
(Hồ Chí Minh)
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
(Hoài Thanh)
c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất nước mình thay dần bằng thức bóng bẩy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài […]
(Theo Thạch Lam)
2. Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
a) Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: “Cái đẹp là rất có ích”.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
d) Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
3. Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu (in đậm) dưới đây thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ. (Khi gộp, có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy.)
a) Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.(in đậm: cả câu)
(Ca dao)
b) Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao người qua lại (in đậm:cả hai câu đầu). Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. Đến lúc có người nhìn cảnh chỉ vì mến cảnh và biết quên mình trong cảnh, từ lúc ấy mới có văn thơ.
(Hoài Thanh)
c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,… ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.(in đậm: cả đoạn)
(Theo Đình Quang)
* Bài soạn:
Dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu: Luyện tập (tiếp theo)
Câu 1:
Câu a.
– Có hai cụm C-V
– Một cụm C-V làm chủ ngữ và một cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ, bổ nghĩa cho động từ cho phép.
Câu b.
– Câu này gồm có hai phụ ngữ – giống như một câu ghép gồm hai vế.
– Phụ ngữ (1): Danh từ khi có một cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ khi các thi sĩ ngợi cảnh núi noi, hoa cỏ.
– Phụ ngữ (2): Danh từ khi được bổ nghĩa bằng một cụm động từ (cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ). Có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm để ngâm vịnh.
Câu c.
– Cụm C-V làm phụ ngữ cho danh từ khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần,….người ngoài […]
– Có 2 cụm C-V làm phụ ngữ động từ “thấy”
+ C-V (1): những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần
+ C-V (2): những thức quý của đất nước mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài.
Câu 2:
a. Biến đổi thêm động từ: Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô vui lòng.
b. Biến đổi: Dùng lời dẫn trực tiếp làm phụ ngữ cho động từ khẳng định
Nhà văn Hoài thanh khẳng định các đẹp là cái có ích.
c. Biến đổi: bỏ cụm từ điều đó
Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
d. Biến đổi: thay thế cụm từ từ đó bằng một cụm động từ hoặc têm cụm danh từ đầu câu
– Từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
– Cách mạng tháng Tám thành công đã đưa đến cho tiếng Việt một bước phát triển mới, một số phận mới.
Câu 3: Có thể gộp lại thành câu như sau:
– Anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.
– Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày có biết bao nhiêu người qua lại. Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. […]
– Hàng loạt vở kịch như Tay người đàn bà, Giác ngộ, Bên kia sông Đuống,… ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
