Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến) (Bài 10, Ngữ văn 8, tập 2, Chân Trời Sáng Tạo)

bai-10-ban-den-choi-nha-nguyen-khuyen-ngu-van-8-tap-2-chan-troi-sang-tao

Nội dung:

Đọc hiểu văn bản:

Bạn đến chơi nhà
(Nguyễn Khuyến)

I. Chuẩn bị đọc.

Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị những gì để tiếp đón?

Trả lời:

– Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị tiệc với những món ăn ngon để tiếp đón.

II. Trải nghiệm cùng văn bản.

Câu 1. Bảy câu thơ đầu giúp em hình dung điều gì?

Trả lời:

– Đọc bảy câu đầu em thấy được sự thiếu thốn, lâu ngày bạn đến chơi mà không có gì để thiết đãi bạn, ngay cả thứ đơn giản như miếng trầu cũng không có.

Câu 2. “Ta” trong câu thơ cuối là những ai?

Trả lời:

– “Ta” trong câu thơ cuối là tác giả và người bạn lâu ngày mới gặp của tác giả.

III. Suy ngẫm và phản hồi.

Câu 1. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào trong bảy câu thơ đầu để mô tả gia cảnh của mình khi bạn đến chơi nhà?

Trả lời:

– Từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng:

+ Muốn ra chợ thì chợ xa

+ Muốn sai bảo trẻ thì trẻ lại vắng nhà

+ Muốn bắt cá thì ao sâu

+ Muốn bắt gà vườn rộng, rào thưa

+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được

+ Miếng trầu cũng không có

– Nghệ thuật đối kết hợp với biện pháp nghệ thuật liệt kê những điều mà tác giả không có.

→ Tạo ra tình huống có sẵn mọi thứ nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó làm nổi bật tình cảm mang ra tiếp bạn.

Câu 2. Phân tích ý nghĩa của câu thơ cuối.

Trả lời:

– Ý nghĩa: Nếu như các câu trên cho chúng ta thấy sự khó khăn, thiếu thốn không có gì để thiết đãi khi bạn đến chơi nhà thì đến câu thơ cuối dù thiếu tất cả nhưng lại có một thứ duy nhất, cũng là thứ quan trọng nhất đó là tình bạn thân thiết “ta với ta”.

Câu 3. Tác giả cười ai, cười điều gì? Nêu tác dụng của những thủ pháp nghệ thuật đã tạo nên tiếng cười trong bài thơ.

Trả lời:

– Tác giả cười chính bản thân mình, cười cho hoàn cảnh thiếu thốn của chính mình.

– Tác dụng của những thủ pháp nghệ thuật đã tạo nên tiếng cười trong bài thơ: Tạo ra tiếng cười nhẹ nhàng mà thâm sâu, có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, nhấn mạnh sự chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất.

Câu 4. Tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Nêu bằng chứng để làm rõ ý kiến của em.

Trả lời:

– Tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong bài thơ là tình cảm yêu mến, quý trọng với những người bạn của mình. Câu thơ cuối cùng của bài thơ thể hiện điều đó, “ta với ta” chỉ cần có tôi và bạn, có tình cảm giữa chúng ta là đủ tất cả.

Câu 5. Nêu chủ đề của bài thơ. Phân tích những căn cứ giúp em xác định được chủ đề ấy.

Trả lời:

– Chủ đề của bài thơ: Cảm xúc vui sướng khi bạn đến đồng thời văn bản cho ta hiểu rõ hoàn cảnh nhà thơ, tình cảm thắm thiết của nhà thơ với bạn.

– Căn cứ: Trong quá trình tác giả liệt kê bạn đọc thấy được không có một thứ gì đáng giá, không có bất kỳ thứ gì có thể đem ra để mời bạn. Tuy nhiên ở câu thơ cuối nhà thơ sử dụng cụm từ “ta với ta” để khẳng định, tình bạn được tạo nên bởi tình cảm chân thành không phải vì vật chất.

Câu 6. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Trả lời:

– Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tiếng cười chính mình và sự quý trọng bạn bè của thi nhân.

Câu 7. Viết một đoạn văn (khoảng một trăm năm mươi chữ) trình bày cách hiểu của em về tình bạn chân chính.

Trả lời:

Tình bạn không phải là điều gì cao sang, mà nó nhẹ nhàng đến với chúng ta bằng những cái ôm, những câu chuyện buồn vui trong cuộc sống hay những cái tung hứng với nhau khi bạn ta khoe khoang về một thứ gì đó. Tình bạn là sự chấp nhận những cái khác biệt của nhau, là những lúc cùng nhau làm những điều điên rồ, cùng nhau ngồi khóc thâu đêm chỉ vì thất tình. Tình bạn không phải là trò chơi, cũng không phải là tiền bạc mà đó là sự quan tâm chia sẻ, sự cảm thông và giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn, đôi khi một vài lúc vu vơ giận hờn nhưng rồi cũng sẽ làm lành lại. Một tình bạn thực sự là khi ta có thể vô tư đùa giỡn, hay từ những câu chuyện ngồi lê đôi mách, cho đến những tâm sự thầm kín nhất cùng nhau, cùng nhau chia sẻ bí mật. Tình bạn như một món quà mà thượng đế ban tặng cho con người, nhưng việc sử dụng nó như thế nào là do chính chúng ta quyết định.

Có nhiều người luôn tự hỏi tại sao mình khó kết bạn và khó để có được tình bạn lâu dài trong khi đối với người khác vấn đề ấy lại vô cùng đơn giản. Vậy những yếu tố để tạo nên một tình bạn đẹp là gì? Không có một công thức nào có thể tạo nên nó. Để hai người trở thành bạn của nhau rất cần có sự thấu hiểu, bởi mỗi con người là mỗi cá thể khác nhau với những tính cách và cá tính khác nhau, sẽ khó khăn để trở thành bạn thân khi một trong hai người không biết thấu hiểu và cảm thông cho nhau.

Đọc thêm: