Trái đất (Rasul Gamzatov) (Bài 9, Ngữ văn 6, tập 2, Kết nối tri thức)

bai-9-trai-dat-ngu-van-6-ket-noi-tri-thuc

Thực hành đọc:

Trái đất
(Rasul Gamzatov)

* Nội dung chính: Qua văn bản “Trái Đất”, tác giả thể hiện thái độ lên án với những kẻ làm hại Trái Đất đồng thời thương xót, vỗ về những đau đớn của Trái Đất.

Câu 1. Bốn câu đầu bài thơ tập trung nói về điều gì?

Trả lời:

– Bốn câu đầu bài thơ tập trung nói về thái độ của nhà thơ đối với những kẻ đang hủy hoại Trái đất.

– Nhà thơ ví Trái đất như quả dưa, quả bóng. Những kẻ hủy hoại Trái đất đó giành giật, tranh giành lẫn nhau để đạt được mục đích của mình.

Câu 2. Bốn câu sau cho thấy thái độ của nhà thơ đối với Trái đất như thế nào?

Trả lời:

– Bốn câu sau cho thấy thái độ của nhà thơ đối với Trái đất là sụ xót xa, nhà thơ hiểu được những tổn thương, đau đớn mà Trái đất đang hàng ngày hàng giờ phải gánh chịu. Nhà thơ dỗ dành, vỗ về Trái đất, “rửa sạch máu cho người” và “hát dịu dàng” cho người nghe.

Câu 3. Nhắc đến nước mắt và máu nhà thơ muốn nói lên tình trạng gì của Trái đất?

Trả lời:

– Nhắc đến nước mắt và máu, nhà thơ muốn nói lên tình trạng bị xâm phạm của Trái Đất. Con người đang khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, phá hủy môi trường sống mà bất chấp hậu quả mà Trái Đất đang phải gánh chịu. Tổn thương của Trái Đất hôm nay sẽ được đem trả lại cho chính con người trong thế hệ sau nếu cứ tiếp tục những hành vi sai lầm, tham lam, vụ lợi.

Câu 4. Chỉ ra sự khác nhau giữa các cách hình dung về Trái đất và thái độ cư xử với Trái đất được thể hiện trong bài thơ?

Trả lời:

Cách hình dung về trái đất:

– Hình dung như quả bóng, quả dưa: Trái Đất bị con người cắt xẻ thành nhiều phần, tranh giành nhau những mảnh đất màu mỡ, tươi tốt. Con người có thái độ cư xử đầy bạc bẽo, thờ ơ với Trái Đất mà mình đang sinh sống.

– Nhà thơ hình dung về Trái Đất: khuôn mặt thân thương thể hiện sự trân trọng, xót xa và yêu kính của nhà thơ với sự sống trên Trái Đất.

Câu 5. Hãy tìm ra đặc điểm chung về mặt nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản Trái đất – cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?

Trả lời:

Đặc điểm chung của 3 văn bản là:

– Cả 3 tác phẩm đều thể hiện tình yêu đối với Trái đất – hành tinh xanh, nơi sinh sống của muôn loài.

– Các tác phẩm đặt ra vấn đề nhức nhối, cấp bách đó là Trái đất liệu không biết chịu đựng được đến bao giờ.

– Từ đó, dấy lên hồi chuông thức tỉnh về trách nhiệm bảo vệ Trái đất của mỗi con người chúng ta.

Câu 6. Theo em để cùng “lau nước mắt”, “rửa sạch máu” cho Trái đất, mỗi người chúng ta cần phải làm gì?

Trả lời:

– Theo em, để cùng “lau nước mắt” và “rửa sạch máu” cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần phải có trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ Trái Đất.

– Nó là những hành động từ nhỏ nhặt: gìn giữ môi trường cho đến lớn lao hơn là chiến dịch như Giờ Trái Đất hay Ngày môi trường. Trồng và bảo vệ cây xanh. Hạn chế sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật. Rút các loại phích cắm điện khỏi ổ cắm, tránh lãng phí điện năng. Sử dụng sản phẩm tái chế, giảm sử dụng túi ni lông. Sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện cho gia đình.

– Đồng thời, ta cũng cần tuyên truyền, vận động người thân quanh ta hãy cùng chung tay bảo vệ Trái Đất, nói cho mọi người cùng hiểu về thực trạng đầy đau thương mà Trái Đất đang phải gánh chịu.

Câu 7. Cùng đưa ra một thông điệp giống nhiều văn bản khác, nhưng bài thơ Trái đất vẫn có sự độc đáo, hấp dẫn riêng. Theo em, những gì đã tạo nên sự độc đáo, hấp dẫn riêng đó.

Trả lời:

Cùng đưa ra một thông điệp giống nhiều văn bản khác, nhưng bài thơ Trái Đất của Ra-xun Gam-da-tốp vẫn có được sự độc đáo, sức hấp dẫn riêng:

– Sự độc đáo, hấp dẫn riêng đấy đến từ việc chọn hình thức thơ làm phương tiện bày tỏ cảm xúc. Thơ mang tới một thế giới tình cảm rất cô đọng, giàu cảm xúc. Tác giả sử dụng thể loại thơ dễ dàng bộc bạch thái độ, cảm xúc của mình; so sánh, miêu tả sinh động hình ảnh Trái Đất với quả dưa, quả bóng, khuôn mặt thân thương. Cách hình dung về Trái Đất và cách thể hiện tình cảm đối với Trái Đất được bày tỏ qua hai thái độ khác nhau. Bên cạnh đó, nhà thơ còn tạo ra hệ thống hình ảnh rất độc đáo trong bài. Những hình ảnh như máu, nước mắt, quả dưa, khuôn mặt… đều giàu sức tạo hình để khơi mở thế giới tưởng tượng trong bạn đọc.

– Tác giả trò chuyện với Trái Đất như với một con người thân thiết, cụ thể, đang đứng đối diện, vì giọng điệu cảm thông, thương xót, vì cách nói giản dị mà thấm thía,…