Đọc hiểu truyện ngắn “Chí Phèo” (Nam Cao)

doc-hieu-van-ban-chi-pheo-nam-cao

Đọc – hiểu văn bản:

“Chí Phèo”
(Nam Cao)

I. TÌM HIỂU CHUNG:

1. Tác giả: Nam Cao.

2. Tác phẩm: Chí phèo.

– Đầu tiên tác phẩm được đặt tên là Cái lò gạch cũ → sự quẩn quanh bế tắc.

–  Lúc in nhà xuất bản tự ý đổi tên là Đôi lứa xứng đôiv → nhấn mạnh mối tình Chí Phèo – Thị Nở.

– Sau cách mạng tác phẩm được tái bản và được đổi tên một lần nữa Chí Phèo → nhấn mạnh nhân vật Chí Phèo.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:

1. Hình tượng nhân vật Chí Phèo.

* Chí Phèo trước khi ở tù:

– Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dùi cũng không có, đi ở hết nhà này đến nhà khác. Cày thuê cuốc mướn để kiếm sống.

– Từng mơ ước: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn…→ Chí Phèo là một người lương thiện.

– Năm 20 tuổi: đi ở cho nhà cụ Bá Kiến. Bị bà ba Bá Kiến gọi lên dấm lưng, bóp chân… Chí cảm thấy nhục chứ yêu đương gì → biết phân biệt tình yêu chân chính và thói dâm dục xấu xa. Là người có ý thức về nhân phẩm.

⇒ Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác.

* Chí Phèo sau khi ở tù:

– Nguyên nhân: vì Bá Kiến ghen với vợ hắn, vì âm mưa biến Chí Phèo làm tay sai.

– Hậu quả của những ngày ở tù:

+ Hình dạng: biến đổi thành con quỷ dữ “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm..” → Chí Phèo đã đánh mất nhân hình.

+ Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến → Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.

⇒ Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính. Bị biến chất từ một người lương thiện thành con quỉ dữ. Chí điển hình cho hình ảnh người nông dân lao động bị đè nén đến cùng cực, và cũng là một nhân chứng tố cáo chế độ thực dân  phong kiến đã cướp đi quyền làm người của Chí.

* Cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Chí Phèo và Thị Nở:

– Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở, người đàn bà xấu như ma chê quỷ hờn, lại dở hơi ấy đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo.

– Chí Phèo đã thức tỉnh.

+ Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống, nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc đối với Chí Phèo “ cô độc còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau”.

+ Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.

– Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa: Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.

⇒ Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh, Chí đang đứng trước tình huống có lối thoát là con đường trở về với cuộc sống của một con người. Cái nhìn đầy chiều sâu nhân đạo của nhà văn.

* Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người:

– Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo → định kiến của xã hội .

– Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:

+ Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở

+ Sau Chí hiểu ra mọi việc: ngẩn người, nắm lấy tay Thị Nở, bị Thị Nở xô ngã, Chí thấy hơi cháo hành, nhưng lại tuyệt vọng, Chí uống rượu và khóc “rưng rứt”, xách dao đên nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.

– Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự  sát của Chí:

+ Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.

+ Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.

– Ý nghĩa các câu nói của Chí Phèo trước Bá Kiến.

+ Tiếng kêu tuyệt vọng, khao khát làm người lương hiện.

+ Một sự thật phũ phàng, xã hội tước đoạt quyền làm người lương thiện của Con Người.

2.  Giá trị nghệ thuật:

– Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo.

– Ngôn ngữ giản dị, diễn đạt độc đáo.

– Kết cấu truyện mới mẻ, tưởng như tự do nhưng lại rất chặt chẽ, lôgic.

– Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn, biến hóa giàu kịch tính.

3. Ý nghĩa văn bản:

“Chí Phèo” tố cáo mạnh mẽ xã hội thuộc địa phong kiến tàn bạo đã cướp đi nhân hình lẫn nhân tính của người nông dân lương thiện đồng thời nhà văn phát hiện và khẳng định bản chất tốt đẹp của con người ngay cả khi họ đã biến thành quỷ dữ.

Hãy bình luận đầu tiên

Để lại một phản hồi

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiện thị công khai.