Đọc hiểu văn bản “Vào phủ chú Trịnh” (Lê Hữu Trác).

doc-hieu-van-ban-vao-phu-chu-trinh-le-huu-trac

Đọc hiểu văn bản “Vào phủ chú Trịnh” (Lê Hữu Trác).

I. Tìm hiểu chung:

1.  Tác  giả:  Lê  Hữu  Trác  (1724  –  1791)  hiệu  là  Hải  Thượng  Lãn  Ông;  là  một  danh  y,  nhà  văn,  nhà  thơ  lớn  nửa  cuối  thế  kỉ  XVIII.  Ông  là  tác  giả  của  bộ  sách  y  học  nổi  tiếng  Hải  thượng  y  tông  tâm lĩnh.

2. Tác phẩm: Đoạn  trích  được  rút  ra  từ  Thượng  kinh  kí  sự  –  tập  kí  sự  bằng  chữ  Hán  hoàn  thành  năm  1783,  xếp  ở  cuối  bộ  Hải  thượng  y  tông  tâm  lĩnh –  ghi  lại  việc  tác  giả  được  triệu  vào  phủ  cúa  để  khám  bệnh kê đơn cho thế tử.

II. Đọc – hiểu văn bản .

1.  Cảnh  sống  xa  hoa  đầy  uy  quyền  của  chúa Trịnh và thái độ của tác giả.

*  Cảnh  sống  xa  hoa  đầy  uy  quyền  của  chúa Trịnh.

+  Vào  phủ  chúa  phải  qua  nhiều  lần  cửa  và  “  Những  dãy  hành  lang  quanh  co  nối  nhau  liên  tiếp”.  “  Đâu  đâu  cũng  là  cây  cối  um  tùm  chim  kêu  ríu  rít,  danh  hoa  đua  thắm,  gió  đưa  thoang  thoảng  mùi  hương”

+  trong  khuôn  viên  phủ  chúa  “  Người  giữ  cửa  truyền  báo  rộn  ràng,  người  có  việc quan qua lại như mắc cửi.

+  Nội  cung  được  miêu  tả  gồm  những  chiếu  gấm,  màn  là,  sập  vàng,  ghế  rồng,  đèn  sáng  lấp  lánh,  hương  hoa  ngào  ngạt,  cung nhân xúm xít, mặt phần áo đỏ…

+  ăn  uống  thì  “ Mâm  vàng,  chén  bạc,  đồ  ăn toàn của ngon vật lạ”

+  Về  nghi  thức: Nhiều  thủ  tục…  Nghiêm  đến  nỗi  tác  giả  phải  “Nín  thở  đứng  chờ  ở xa)

Phủ  chúa  Trịnh  lộng  lẫy  sang  trọng  uy  nghiêm  được  tác  giả  miêu  tả  bặng  tài  quan  sát  tỷ  mỷ,  ghi  chép  trung  thực,  tả  cảnh  sinh  động  giữa  con  người  với  cảnh  vật. Ngôn ngữ giản dị mộc mạc…

* Thái độ của tác giả:

– Tỏ  ra  dửng  dưng  trước  những  quyến  rũ  của  vật  chất.  Ông  sững  sờ  trước  quang  cảnh  của  phủ  chúa  “  Khác  gì  ngư  phủ  đào nguyên thủa nào”

– Mặc  dù  khen  cái  đẹp  cái  sang  nơi  phủ  chúa  xong  tác  giả  tỏ  ra  không  đồng  tình  với  cuộc  sống  quá  no  đủ  tiện  nghi  nhưng  thiếu khí trời và không khí tự do

2. Thế  tử  Cán  và  thái  độ,  con  người  Lê Hữu Trác.

* Nhân vật Thế tử Cán:

– Lối  vào  chỗ  ở  của  vị  chúa  rất  nhỏ  “  Đi  trong tối om…”

– Nơi  thế  tử  ngự:  Vây  quanh  bao  nhiêu  là  vật  dụng  gấm  vóc  lụa  là  vàng  ngọc. Người thì đông nhưng đều im lặng

– Hình hài, vóc dáng của Thế tử Cán:

+  Mặc áo đỏ ngồi trên sập vàng .

+  Biết  khen  người  giữa  phép  tắc  “Ông  này lạy khéo”.

+  Đứng  dậy  cởi  áo  thì  “Tinh  khí  khô  hết,  mặt  khô,  rốn  lồi  to,  gân  thì  xanh…nguyên  khí  đã  hao  mòn…  âm  dương  đều  bị  tổn  hại  → một  cơ  thể  ốm  yếu, thiếu sinh khí.

→ Tác  giả  vừa  tả  vừa  nhận  xét  khách  quan  Thế  tử  Cán  được  tái  hiện  lại  thật  đáng  sợ.  Tác  giả  ghi  trong  đơn  thuốc  “  6  mạch  tế  sác  và  vô  lực…trong  thì  trống”.  Phải  chăng  cuộc  sống  vật  chất  quá  đầy  đủ,  quá  giàu  sang  phú  quý  nhưng  tất  cả  nội  lực  bên  trong  là  tinh  thần  ý  chí,  nghị  lực, phẩm chất thì trống rỗng?

*  Thái  độ  của  Lê  Hữu  Trác  và  phẩm  chất  của  một  thầy  lang  khi  khám  bệnh  cho  Thế tử:

–  Một  mặt  tác  giả  chỉ  ra  căn  bệnh  cụ  thể,  nguyên  nhân  của  nó,  một  mặt  ngầm  phê  phán  “Vì  Thế  tử  ở  trong  chốn  màn  che  trướng  phủ,  ăn  quá  no,  mặc  quá  ấm  nên  tạng phủ yếu đi”

+  Ông  rất  hiểu  căn  bệnh  của  Trịnh  Cán,  đưa  ra  cách  chữa  thuyết  phục  nhưng  lại sợ  chữa  có  hiệu  quả  ngay,  chúa  sẽ  tin  dùng,  công  danh  trói  buộc.  Đề  tránh  được  việc  ấy  chỉ  có  thể  chữa  cầm  chừng,  dùng  thuốc  vô  thưởng  vô  phạt.  Song,  làm  thế  lại  trái  với  y  đức.  Cuối  cùng  phẩm  chất,  lương  tâm  trung  thực  của  người  thày  thuốc  đã  thắng.  Khi  đã  quyết  tác  giả  thẳng  thắn  đưa  ra  lý  lẽ  để  giải  thích

→  Tác  giả  là  một  thày  thuốc  giỏi  có kiến thức sâu rộng, có y đức .

3.  Vẻ  đẹp  tâm  hồn,  nhân  cách  của  Lê  Hữu  Trác:

–  Một  thầy  thuốc  giỏi,  bản  lĩnh,  giàu  kinh  nghiệm,  y  đức  cao;  xem  thường  danh  lợi,  quyền  quý,  yêu  tự  do  và nếp sống thanh đạm.

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

–  Quan  sát  tỉ  mỉ.  ghi  chép  trung  thực,  miêu  tả  cụ  thể,  sống  động,  chọn  lựa được  những  chi  tiết  “đắt”,  gây  ấn  tượng  mạnh.

– Lối kể hấp dẫn, chân thực, hài hước.

– Kết  hợp  văn  xuôi  và  thơ  làm  tăng  chất  trữ  tình  cho  tác  phẩm,  góp  phần  thể  hiện  một cách kín đáo thái độ của người viết.

2 . Ý nghĩa văn bản:

Đoạn  trích  Vào  phủ  chúa  Trịnh  phản  ánh  quyền  lực  to  lớn  của  Trịnh  Sâm,  cuộc  sống  xa  hoa,  hưởng  lạc  trong  phủ  chúa  đồng  thời  bày  tỏ  thái  độ  coi  thường danh lợi, quyền quý của tác giả.

Hãy bình luận đầu tiên

Để lại một phản hồi

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiện thị công khai.