Nội dung:
Soạn bài: “Hịch chiêu quân” của Lê Thành Phương
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
– Lê Thành Phương (1825-1887) quê tỉnh Phú Yên. Ông là một chí yêu nước, có công trong công cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược.
2 Tác phẩm:
– Xuất xứ: Năm 1885, trong lễ tế cờ trên núi Một tại căn cứ trung tâm Xuân Vinh, đứng trước ba quân, Lê Thành phương ra “Hịch Chiêu quân” kêu gọi sĩ phu, thân hào và nhân dân trong toàn tỉnh đứng lên khởi nghĩa được ban bố.
– Thể loại: Hịch.
– Nội dung: Kêu gọi sĩ phu, thân hào, nhân dân yêu nước đứng lên chống giặc cứu nước.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tình hình tổ quốc trong hoàn cảnh nước sôi lửa bỏng.
– Sức thuyết phục của bài hịch như thế nào? Vì sao?
+ Sức thuyết phục mạnh mẽ nhờ vào cách trình bày bài hịch, nhiệt tình của tác giả.
– Tình hình đất nước, hoàn cảnh nhân dân dưới ách xâm lược Pháp được miêu tả như thế nào? Phân tích các câu thơ sau:
Bốn phương khói lửa tưng bừng
Dưới sông cá khóc lên rừng chim than
Cửu trùng xa giá ngộ gian nan
Tứ hải nhân dân lâm thủy hỏa.
+ Đất nước bị giặc xâm lấn, khắp nơi binh đao khói lửa ngút trời. Nhan dân thống khổ dưới ách áp bức của giặc xâm lược tàn bạo.
+ Phép nhân hóa, phép đối, từ ngữ có sức gợi cảm.
– Liên hệ bài thơ “Chạy giặc” của Nguyễn Đình Chiểu:
Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy,
Mất ổ bầy chim dáo dác bay.
Bến Nghé của tiền tan bọt nước,
Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây.
– Tác giả nêu lên tình hình đất nước loạn lạc, hoàn cảnh nhân dân thống khổ dưới ách xâm lược Pháp nhằm mục đích gì?
+ Nhằm gây tác động mạnh mãnh liệt vào lòng trung nghĩa của những người yêu nước. Từ đó khơi dậy lòng yêu nước và ý chí quyết tâm đánh giặc cứu nước củ nhân dân.
– Ý chí quyết tâm kháng chiến chống thực dân Pháp cao độ đươc biểu hiện như thế nào?
+ Cách dùng từ ngữ thể hiện sự dứt khoát, sử dụng nhiều động từ mạnh mẽ thể hiện niền căm phẫn tột cùng và ý chí muốn giết giặc cứu nước của người chí sĩ yêu nước.
– Tính chất, nội dung của lời kêu gọi như thế nào?
+ Vừa khái quát vừa cụ thể: kêu gọi vững vàng ý chí không cầu an hưởng lac; không vì lợi ích riêng mà bán rẻ đất nước, làm tay sai cho giặc;nắm thời cơ, đòan kết đồng lòng.
2. Lời kêu gọi nhân dân yêu nước chống giặc cứu nước:
– Nêu chủ đề bài hịch?
+ Chủ đề: Tấm lòng yêu nước, căm thù giặc, ý chí quyết tâm kháng chiến chống thực dân Pháp cao độ của Lê Thành Phương mà cũng là của nhân dân Phú Yên thời bấy giờ.
– Tác phẩm liên hệ:
+ Nam Quốc Sơn Hà (Lý Thường Kiệt).
+ Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn).
+ Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi).
+ Chạy giặc (Nguyễn Đình Chiểu).
Lời bài thơ hịch chiêu quân