Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi là một bức tranh sử thi đồ sộ, hoành tráng về con người Nam Bộ trong chiến đấu nói riêng và cả cộng đồng dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ nói chung.

nhung-dua-con-trong-gia-dinh-cua-nguyen-thi-la-mot-buc-tranh-su-thi-do-so-hoanh-trang-ve-con-nguoi-nam-bo-trong-chien-dau-noi-rieng-va-ca-cong-dong-dan-toc-viet-nam-trong-khang-chien-chong-mi-noi-chu

Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi là một bức tranh sử thi đồ sộ, hoành tráng về con người Nam Bộ trong chiến đấu nói riêng và cả cộng đồng dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ nói chung.

Anh (chị) hãy phân tích một số nhân vật tiêu biểu để làm rõ ý kiến trên.

  • Mở bài:

Nguyễn Thi là nhà văn gắn bó sâu sắc với cuộc sống và chiến đấu anh dũng của quân và dân miền Nam. Các sáng tác văn học của Nguyễn Thi tập trung phản ánh hiện thực đấu tranh dữ dội, quyết liệt của người nông dân Nam Bộ chống để quốc Mĩ xâm lược và tay sai, giành độc lập tự do và thống nhất đất nước. Những đứa con trong gia đình được Nguyễn Thi viết trong những ngày chiến đấu ác liệt vào tháng hai năm 1966. Truyện ra đời trong bối cảnh lịch sử đó nên tác phẩm của Nguyễn Thi là một bức tranh sử thi đồ sộ, hoành tráng về con người Nam Bộ trong chiến đấy nói riêng và cả cộng động dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ nói chung.

  • Thân bài:

Tính sử thi không phải là các khái niệm thể loại hay chỉ quy mô của tác phẩm, mà là một tác phẩm phản ánh cuộc sống của con người thời đại đã được phủ lên một màu sắc sử thi. Tính sử thi là một đặc điểm của dóng văn học sáng tác trên nền tảng của ý thức cộng đồng toàn dân xuất hiện vào thời kì đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta với thực dân Pháp và đế quốc Mĩ.

Tính sử thi thể hiện ở xung đột trong tác phẩm văn học là xung đột giữa toàn dân với kẻ thù xâm lược. Chủ đề cơ bản có tính sử thi là tình cảm yêu thương, trân trọng, ngợi ca dân tộc nhân dân, tổ quốc truyền thống anh hùng trong quá trình đấu tranh giành độc lập, tự do. Lập trường sử thi là nhà văn vì lợi ích của dân tộc, cộng đồng. Nhân vật có tính sử thi là nhân vật anh hùng đại diện cho phẩm chất ý chí và sức mạnh của dân tộc, đặc biệt là các hình tượng hãnh tụ, hình tượng chiến binh, hình tượng người mẹ.

Giọng điệu có tính sử thi cơ bản là giọng ngợi ca, tụng ca; giọng khẳng định và cổ vũ nhân dân chiến đấu. Tình cảm có tính sử thi chủ yếu là tình yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, yêu bộ đội… Do các đặc điểm này mà các khía cạnh đời sống khác như đời sống cá nhân, sinh hoạt đời thường, các hiện tượng tiêu cực… đều được nhìn nhận theo xu hướng sử thi. Tác phẩm không phản ánh những vấn đề số phận cá nhân mà phản ánh số phận, phẩm chất của cả cộng đồng trong đời sống hiện tại.

Sử thi ở đây không phải là vấn đề thể loại mà là khuynh hướng sử thi Những đứa con trong gia đình mang khuynh hướng sử thi. Vấn đề phản ánh trong tác phẩm tập trung vào một gia đình có truyền thống cách mạng tiêu biểu cho nhân dân Nam Bộ và cả nước trong kháng chiến chống Mĩ. Tác phẩm có ý nghĩa rộng lớn đó, trước hết là do các thành viên trong gia đình mà nhà văn phản ánh có ý nghĩa điển hình xã hội và nghệ thuật sinh động. Ý nghĩa khái quát, bao trùm, sức khái quát hóa nghệ thuật lớn lao bao giờ cũng vượt lên khỏi phạm vi đề tài ở những tác phẩm có sức sống lâu bền trong lòng độc giả.

Gia đình của Chiến và Việt là một gia đình điển hình của người dân Nam Bộ trong kháng chiến chống Mĩ. Câu nói của chủ Năm “chuyện của gia đình ta nó cũng dài như sông, để rồi chú sẽ chia cho mỗi người một khúc mà ghi vào đó” đã khái quát một trong những phương diện cơ bản nhất của chủ đề truyện ngắn Những đứa con trong gia đình. Qua thiên truyện ngắn này, Nguyễn Thi đã khám phá, phân tích và lí giải sức mạnh, chiến công của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì chống Mĩ cứu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Những đứa con trong gia đình có chung huyết thống và truyền thống nên có những nét giống nhau từ hình dáng, khuôn mặt, tính cách và tâm hồn. Chị Chiến giống má ở hình dáng đến tính cách gan góc, đảm đang tháo vát. Ngay cả việc sắp xếp nhà cửa, ruộng vườn của Chiến đêm trước ngày đi tòng quân cũng không khác gì má nếu má còn sống, khiến Việt thấy “in như má vậy”. Chiến và Việt đều có “hai bộ mặt bầu bầu cùng một khuôn có hai cái chót mũi hơi hớt lên”.

Họ đều là những con người trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước căm thù giặc sâu sắc, thủy chung son sắt với cách mạng, quyết tâm đánh giặc tới cùng, dẫu “còn cái lai quần cũng đánh”. Đó là các “chất Út Tịch” trong họ.

Họ yêu thương đùm bọc nhau, ai cũng tự hào về truyền thống của gia đình và viết tiếp truyền thống đó. Trong truyện ngắn liên tục chảy từ thế hệ cha anh đến thế hệ của những người chiến sĩ trẻ anh dũng thời kì chống Mĩ cứu nước. trong quan niện của Nguyễn Thi, mỗi người con, mỗi đời người trong một gia đình phải là khúc sông trong một dòng sông truyền thống. Tuy nhiên vì “mỗi người một khúc” nên ai cũng có nét tính cách riêng, không ai giống ai.

Mỗi nhân vật đều có ý nghĩa điển hình cho phẩm chất anh hùng và ý chí chiến đấu chống kẻ thù xâm lược, bảo vệ gia đình, quê hương, đất nước của nhân dân miền Nam.

Đầu tiên phải kể đến nhân vật chú Năm. Trong dòng sông truyền thống của gia đình chú Năm là khúc thượng nguồn. Đây là một hình tượng đẹp. có ý nghĩa tượng trưng về truyền thống gia đình. Chú là một người đàn ông Nam Bộ ham sống, ham bến, sống thực thà bộc trực và vui tính, tính cách cũng rất mạng mẽ, phóng khoáng quyết đoán. Chú rất vui mừng khi cả hai đứa cháu đều muốn đi bộ đội. Chú bước lên xin ghi tên cho cả hai chị em Chiến và Việt và nói: “Tôi xin một câu với đồng chí huyện đội. Hai đứa cháu tôi nó một lòng theo Đảng như vậy, tôi cũng mừng. Vậy xin trên cứ ghi tên cho cả hai. Việc lớn ta tính theo việc lớn, còn việc thỏn mỏn trong nhà tôi thu xếp khắc xong?”.

Không hề tính toán đến cá nhân, chú luôn dạy dỗ, động viên, nhắc nhở các cháu: phải giết giặc để dành độc lập. Chú hiểu rằng vận mệnh của đất nước của dân tộc không thể tách rời hạnh phúc cảu mỗi cá nhân, mỗi gia đình. Chú lập cuốn sổ gia đình, chờ cho hai cháu khôn lớn, trao cuốn sổ thiêng liêng này ở thời điểm hai đứa cháu. Chú hứa: “Gọi vậy chớ tao vẫn giữ, tao sẽ ghi cho hai đứa bây từng ngày”.

Cuốn sổ gia đình và người chú như một khích lệ thi đua lập công giết giặc của những đứa cháu. Chú bảo: “Con nít chúng bây kì đánh giặc này khôn hơn chú hồi trước” rồi “chú cười, đưa mấy ngón tay cứng còng chùi nước mắt”,. Chú biết các cháu ra trận là ranh giới giữa sự sống và cái chết thật mong manh. Gia đình của chú đã mất đi những người yêu thương nhất và có thể chú cũng mất đi những đứa cháu mà chú coi như là con đẻ của mình.

Là người lao động chân chất nhưng tâm hồn chú bay bổng, dạt dào. Chú hay cất giọng hò để gửi gấm tâm tình, ước mơ để nhắn nhủ các cháu. Chú năm là biểu tượng cho truyện thống gia đình, là lời nhắn nhủ của cha chú cho các cháu về cuộc đấu tranh giành độc lập và hạnh phúc của gia đình.

Tiếp đến là Chiến – chị gái của Việt – cô cháu gái gan gộc của chú Năm. Chiến là cô gái có những nét ngoại hình và tính cách giống hệt mẹ. Người mẹ có thể ngã xuống vì bom đạn kẻ thù nhưng má sẽ tái sinh trong máu thịt và sống lại trong cuộc đời của những đứa con. Nguyễn Thi có ý thức tô đậm nét thừa kế người mẹ ở nhân vật Chiến.

Chiến cũng có một vóc dáng chắc nịch đủ sức để vượt qua gian khổ như má. Ba má đều mất sớm, hơn em trai có một tuổi nhưng Chiến đã tỏ sự già dặn, khôn ngoan, biết lo toan quán xuyến cho gia đình thật hợp lý, chu đáo. Nhà chỉ còn ba chị em phải trong nom, bảo ban nhau. Chiến tỏ rõ vai trò của một người chị cả đảm đang.

Ngày Chiến và Việt ghi tên tòng quân, chỉ còn thằng Út em mới mười tuổi vì thế nhà cửa, ruộng vườn phải thu xếp cho hợp lý. Những xếp đặt của Chiến cho thấy cô thực sự là một người lớn. chín chắn, biết suy nghĩ. Cái giờ phút thiêng liêng giữa đi và ở, giữa cuộc sống ở nhà và nơi quân ngũ, giữa quen và lạ khiến Chiến thao thức không ngủ được.

Suy nghĩ và hành động của Chiến bộ lộ nét đẹp của con người vì cộng đồng. Chiến bàn với Việt để nhà cho “xã mở trường dạy học”, “giường quán cũng cho xã mượn làm bàn ghế học”. Ruộng đất do cách mạng cấp trao lại chi bộ cho bà con cô bác khác làm. Chuyện công và chuyện tư đều được Chiến tính toán thấu đáo. Các dụng cụ gia đình như chén, cuốc, vá, đèn, soi, nơm, gửi chú Năm để chị Hai muốn gì thì lấy, hai công mía nhờ chú Năm đốn để dành làm giỗ má.

Hai chị em quyết định khiêng bàn thờ gửi chú Năm để yên tâm đi chiến đấu. Cuộc sống thiếu mẹ đã tôi luyện Chiến già dặn, chắc chắn, khôn trước tuổi. Biết cậu em trai của mình còn vô tâm, vô tư lắm, nhưng Chiến vẫn bàn bạc với em một cách kĩ lưỡng, nghiêm trang. Má anh hùng đẻ ra con anh hùng. Là nữ nhi nhưng khí phách của Chiến không khác trang nam nhi thời loạn. Chiến biết tội ác của kẻ thù không hề phân biệt nam nữ, già trẻ… Vì thế đã làm người Việt Nam phải góp công, góp sức cho kháng chiến.

Chiến không chịu nhường em đi bộ đội, không chịu thua em về khí phách. Những câu nói của Chiến trong đêm trước ngày đi xa là lời thề như dao chém đá: “Chú Năm nói mày với tao đi kì này là ra chân trời, mặt biển, xa nhà ráng học chúng học bạn, thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về thì chú chặt đầu”; “Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!”.

Nhân vật Chiến là mẫu nhân vật tiêu biểu cho thời kì kháng chiến chống Mĩ. Đó là những Võ Thị Sáu, nguyễn Thị Minh Khai,… những nữ anh hùng con cháu của Trưng Trắc, Trưng Nhị. Tính lịch sử cảu mẫu hình nhân vật toát lên vẻ đẹp tinh thần cũng như những hi sinh cao cả.

Con sóng vươn xa nhất, ca nhất trong dòng sông truyền thống gia đình là Việt. Việt mới mười tám tuổi, bắn chim, câu cá, bắt ếch… Việt rất thích. Bao giờ Việt cũng giành phần hơn chị. Gia đình mà truyền thống yêu nước và cách mạng như một sợi dây xâu chuỗi thế hệ nọ với thế hệ kia đã sinh thành nuôi dưỡng Việt. Những hình ảnh về người thân bị kẻ thù giết hại hằn sâu trong tâm trí Việt hun đúc nên lòng căm thù ngùn ngụt. tinh thần quả cảm đã hình thành trong Việt từ rất sớm.

Trong trận đánh đầu đời, mặc dù bị thương rất nặng, nhưng sự chịu đựng ở cậu chiến sĩ trẻ này rất khâm phục. Khắp người Việt không có chỗ nào không thương tích. Việt “cảm thấy tê dại tay chân. Khắp người, nước hay máu không biết, chỗ ướt sũng, chỗ dẻo quẹo, chỗ khô cứng […].

Trời tối kì lạ, Việt cho mũi lê đi trước, rối tới hai cái tay, hai cái chân nhức nhối cho nó đi sau cùng. Sau đó Việt bò gấp qua những cái gì nữa không cần biết. Cậu cũng  “quên khắp cả người đang rỉ máu”. Trong mơ và thực tình cảm về người thân, về đồng đội là nguồn lực sức mạnh tinh thần to lớn cho Việt.

Trong hoàn cảnh đó người chiến sĩ giải phóng quân vẫn bình tĩnh, chủ động không hề run sợ. Hiện tại và cảnh ngộ riêng, thật khủng khiếp dễ đẩy con người vào trạng thái hoảng hốt, lo âu. Nhưng tâm trí vẫn đưa Việt trở về với những kỉ niệm đẹp của những ngày đã qua. Biết căm thù dữ dội và Việt cũng yêu thương tha thiết những người thân, những người đồng đội đồng chí.

Tình yêu quê hương đất nước không phải cái gì lớn lao mà nó bắt nguồn từ tình thương với những người xung quanh ta. Mẫu số chung của những con người trong gia đình Việt là truyền thống gia đình, là lòng căm thù quân xâm lược.

Yêu thương và căm thù đó là hai nguồn sức mạnh tạo nên tính cách đặc biệt ngoan cường ở nhân vật Nguyễn Thi. Ngòi bút của nhà văn đậm chất dữ dội, thực tế khốc liệt và bão táp cách mạng đã tọa cho họ, những nhân vật sử thi của thời đại ngày nay. Họ không phải là những anh hùng do thời đại sản sinh mà đó là những anh hùng, từ sự tiếp nối và phát huy truyền thống, nếp nhà, một di sản thiêng liêng mà bao thế hệ trước đã bàn giao lại cho lớp con cháu.

Cảm hứng về con người trong tác phẩm của Nguyễn Thi là cảm hứng sử thi, cảm hứng ngợi ca những con người Nam Bộ anh hùng. Đây là một đặc trưng thi pháp truyện ngắn Việt Nam 1945 – 1975 nói chung và truyện ngắn của Nguyễn Thi nói riêng.

  • Kết bài:

“Những đứa con trong gia đình” không chỉ phản ánh chân thực đời sống mà còn khắc họa được những tấm gương oanh liệt mãi mãi sáng ngời mà nó mang đậm khuynh hướng sử thi. Ý kiến nhận xét trên là hoàn toàn xác đáng. Nó cũng là nhận xét chính xác khái quát chung cho toàn bộ sáng tác của Nguyễn Thi và văn học Việt Nam thời chống Mĩ.


Tham khảo:

Phân tích khuyên hướng sử thi trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi

  • Mở bài:

Cuộc kháng chiến chống Mĩ đã đi qua, để lại cho dân tộc Việt Nam biết bao hy sinh, mất mát. Đối với nền văn học nước nhà, đây là thời đại của các tác phẩm văn xuôi và thơ ca mang đậm màu sắc sử thi. Trong thể loại văn xuôi ta không thể không nhắc tới hai tác giả lớn là Nguyễn Thi. Với ngòi bút và phong cách hiện đại tạo nên những trang sử thi hào hùng cho dân tộc. Truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” (Nguyễn Thi) là tác phẩm tiêu biểu xuất sắc, hai bức tranh về dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt. Ở đó ta thấy được lòng yêu nước, yêu gia đình, trung thành với Cách Mạng của nhân dân ta từ miền xuôi, những người con của Nam Bộ. Trong cùng bối cảnh lịch sử, “Những đứa con trong gia đình” không chỉ là câu chuyện viết về một gia đình, một bản làng mà là câu chuyện chung của Tổ quốc. Màu sắc sử thi trong hai tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.

  • Thân bài:

Khuynh hướng sử thi rất phổ biến trong văn học giai đoạn kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ. Đó là một khuynh hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử và mang tính toàn dân. Nhân vật trung tâm trong những tác phẩm viết theo khuynh hướng sử thi thường là những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Và khi khẳng định, ngợi ca những anh hùng, những kì tích sáng chói, người cầm bút không nhân danh cá nhân mà nhân danh dân tộc, nhân danh cộng đồng. Đặc biệt trong nền văn học kháng chiến chống Mĩ, khuynh hướng sử thi là lối viết phổ biến và mang nhiều màu sắc phong phú. Đọc tác phẩm mang khuynh hướng sử thi trong giai đoạn này, ta thường thấy một nhiệt huyết sục sôi, một tinh thần đấu tranh ngoan cường của nhân vật mà họ đã trở thành biểu tượng cho tất cả con người yêu nước Việt Nam.

Trong tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Thi, khuynh hướng sử thi thể hiện trước hết là ở đề tài sáng tác. “Những đứa con trong gia đình” là câu chuyện khác về một gia đình Nam Bộ giàu truyền thống Cách Mạng. Giống như vùng Tây Nguyên, Nam Bộ cũng là nơi diễn ra cuộc chiến chống Mĩ ác liệt. Câu chuyện xoay quanh các thành viên trong một gia đình có truyền thống yêu nước, căm thù giặc. Từ đời bố mẹ chết dưới bom đạn của Mĩ cho tới đời con cháu quyết chí ra đi trả thù nước, thù nhà. Nhân vật trung tâm của tác phẩm là Việt và Chiến. Họ là hai người con trong gia đình. Họ được sinh ra trong bối cảnh đất nước lọan lạc, trãi qua một tuổi thơ khó khăn, chứng kiến bố rồi cả mẹ đều bị giặc giết. Mối thù sâu sắc đã được hun đúc từ thuở ấu thơ nên khi trưởng thành hai chị em quyết ra đi đánh giặc. Một câu chuyện như thế là rất bình thường vào giai đoạn ấy. Chiến tranh đi đôi với mất mát về con người. Không chỉ gia đình của hai chị em Việt-Chiến mà có rất nhiều gia đình Việt Nam khác cũng có người thân bị chết vì bom đạn. Không phải chỉ có Việt và Chiến mang trong lòng mối thù giặc Mĩ mà tất cả những người con khác, ai từng chứng kiến sự tàn ác của chúng gây ra cho gia đình, cho dân tộc mình đều biết căm thù. Gia đình bé nhỏ của hai chị em là một đại diện cho tất cả các gia đình Việt Nam thời bấy giờ. Qua Những đứa con trong gia đình, Nguyễn Thi đã vẽ nên một bức tranh chân thật về cuộc kháng chiến chống Mĩ và số phận của những người con trong gia đình Cách Mạng. Câu chuyện tuy riêng mà mang một tinh thần chung. Chính điều này đã mang tới màu sắc sử thi cho tác phẩm.

Những đứa con trong gia đình đại diện tiêu biểu cho thể loại sử thi hiện đại. Bên cạnh lối chọn đề tài, cách xây dựng nhân vật cũng góp phần thành công cho tác phẩm. Việt và Chiến cũng là những anh hùng trong truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình”. Nguyễn Thi đặc biệt thành công trong nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật. Chiến là một cô gái người Nam Bộ, trẻ trung và bản lĩnh.

Từ ngày mẹ mất, cô đã thay mẹ quán xuyến gia đình, chăm sóc hai em. Nỗi bật ở chị chính là sự đảm đang, tháo vát, tính gan góc, dũng cảm. Điều đó thể hiện rõ qua cách thức Chiến thu xếp chuyện nhà cửa trước khi lên đường đánh giặc. Từ những vật dụng trong nhà cho tới thằng Út em, bàn thờ ba má và căn nhà, Chiến đều tính toán đâu ra đấy. Chính chú Năm đã nhận xét về chị: “Khôn! Việc nhà nó thu gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non.” Chiến lớn lên đã thừa hưởng nhiều tính cách từ người mẹ nhất là ở cái đảm đang. Nghe chị tính toán chuyện nhà, Việt đã nhiều lần phải thốt lên “nghe in như má vậy”. Bên cạnh sự đảm đang, Chiến còn là cô gái kiên trung, gan góc, dũng cảm. Chị đã quyết tâm ra đi đánh giặc, không quản nguy hiểm khó khăn. “Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!” Hình ảnh cô gái trẻ với một ý chí đánh giặc “thà chết không lui” trở thành hình tượng chung cho biết bao người con gái khác trong thời kháng chiến chống Mĩ. Chiến cũng như các cô gái trẻ Nho, Thao, Phương Định bước ra từ truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê. Họ là các cô gái mở đường, cũng như Chiến, là những bông hoa dũng cảm kiên cường trên chiến trường ác liệt. Chiến xứng đáng với danh hiệu một nữ anh hùng Cách Mạng mà chúng ta phải kính trọng và ngưỡng mộ. Chợt nhớ tới một thiếu nữ vừa tròn mười tám đôi mươi mà nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn đã biến cô thành một thiên thần anh hùng bất khuất trước nòng súng của giặc:

Người con gái trẻ măng
Giặc đem ra bãi bắn
Đi giữa hai hàng lính
Vẫn ung dung mỉm cười
Ngắt một đóa hoa tươi
Chị cài lên mái tóc
Đầu ngẩng cao bất khuất
Ngay trong phút hy sinh
Bây giờ dưới gốc dương
Chị nằm nghe biển hát

Đẹp làm sao những cô gái Việt Nam, những nữ anh hùng Việt Nam. Họ thật xứng đáng với tám chữ vàng mà Bác Hồ trao tặng: “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”

Cùng với người chị anh hùng, Việt cũng là một thiếu niên anh hùng. Cậu mang theo những nét cá tính riêng nhưng cũng như chị, Việt có một lòng căm thù giặc sâu sắc và một ý chí chiến đấu không ngừng nghỉ. Là một chàng trai vừa mới lớn, anh vẩn còn rất hồn nhiên vô tư, trẻ con. Mọi việc lớn bé trong nhà, Việt đều để chị Chiến lo liệu. Lúc bàn tính chuyện nàh, Việt “lăn khềnh ra ván cười khì khì” rồi “ngủ quên lúc nào không biết”. Đi đánh giặc, anh còn mang theo cái ná thun và lại rất sợ ma. Việt lúc nào cũng háo thắng, muốn giành phần hơn với chị. Một cậu trai trẻ con như thế nhưng không ngờ lại là một người dủng cảm, kiên trung. Dù còn trẻ nhưng anh đã lập được chiến công, một mình diệt được xe bọc thép của địch. Trong một trận đánh lớn, Việt bị thương phải nằm lại chiến trường. Giữa hoàn cảnh bấp bênh, cận kề lằn ranh sống chết mà anh vẩn giữ được chí ý chiến đấu không mỏi mệt. Việt đã gắn sức bò đi khi nghe tiếng súng đạn và bom nổ hụp hùm, anh chỉ có một suy nghỉ duy nhất: “Việt vẫn còn đây, nguyên tại vị trí này, đạn đã lên nòng, ngón cái còn lại vẫn sẳn sàng nổ súng. Các anh chờ Việt một chút”. Việt chiến đấu quên bản thân, mặc kệ thân thể đầy thương tích anh cũng muốn tiếp tục đứng lên, chiến đấu với đồng đội. Anh “tuy đã kiệt sức không bò đi được nữa, nhưng một ngón tay Việt vẫn còn nhúc nhích được đặt ở cò súng, đạn đã lên nòng”. Một chàng trai anh dũng kiên cường như thế làm người đọc phải khâm phục cùng ngưỡng mộ. Việt là một nhân vật anh hùng, mang trong mình kết tinh của lòng dũng cảm, ý chí bất khuất của nhiều thanh niên khác. Hình tượng anh dũng, hào hùng của Việt và Chiến đã góp phần làm nên sắc màu sử thi cho tác phẩm.

Việt và Chiến là những con người, những thanh niên đại diện cho tuổi trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp. Họ có thể là hóa thân của Nguyễn Văn Thạc, Đặng Thùy Trâm, La Văn Cầu, Lý Tự Trọng… Tố Hữu đã viết về người anh hùng Nguyễn Văn Trổi mà cũng hàm chứa những người con anh hùng khác:

“Có những phút làm nên lịch sử
Có cái chết hóa thành bất tử
Có những lời hơn mọi bài ca
Có con người như chân lý sinh ra.”

(Hãy nhớ lấy lời tôi-Tố Hữu)

Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Thi bên cạnh việc xây dựng hình tượng nhân vật chính còn chú trọng xây dựng mối quan hệ giữa cá nhân với quần chúng. Việt và Chiến là những đại diện tiêu biểu cho anh hùng Cách mạng, nhưng để có được thành công, họ đều cần tới sự hợp tác giúp đỡ của người thân, dân làng và đồng đội.

Việt và Chiến cũng là một thành phần tiêu biểu trong đơn vị của mình. Cả hai lớn lên dưới sự dìu đắt từ người chú ruột để có được một lòng căm thù giặc sâu sắc. Tiếp theo đó là sự bao bọc, giúp đỡ từ đoàn thể, đồng đội. Họ ra đi và hội ngộ cùng biết bao thanh niên anh hùng khác. Đội trưởng Tánh đặc biệt thân thiệt với Việt. Việt cũng đã học hỏi nhiều điều từ anh như lời chú Năm căn dặn: “kì này là ra chân rời mặt biển, xa nhà thì ráng học chúng học bạn”. Việt và Chiến cùng với những người đồng đội tình thâm như ruột thịt sẵn sàng chiến đấu và hy sinh. Sức mạnh tạo ra từ tình đoàn kết và to lớn vĩ đại nhất.

Hình tượng cuốn sổ gia đình được nhắc tới nhiều lần trong truyện có ý nghĩa nghệ thuật rất quan trọng. Nó hé lộ cho ta thấy ý đồ nghệ thuật của nhà văn muốn qua câu chuyện một gia đình mà đề cập những vấn đề khái quát hơn. H ình tượng cuốn sổ ngầm chứa chức năng lí giải chiều sâu hành động hiện tại của các nhân vật. Cuốn sổ ghi chép đủ những sự việc đáng nhớ xảy ra với gia đình lớn của chị em Chiến – Việt, từ chuyện người nào bị giặc giết vào ngày nào đến chuyện ai bị chúng nhục mạ ra sao. Đặc biệt, cuốn sổ kể khá tỉ mỉ từng chiến công đánh giặc của các thành viên gia đình, trong đó có chiến công của Chiến và Việt theo du kích bắn tàu Mĩ trên sông Định Thuỷ. Cuốn sổ – ấy là lịch sử một gia đình, nó cho thấy truyền thống và sự tiếp nối. Nó là một hình thức giáo dục lòng tự hào về truyền thống mà chú Năm rất có ý thức xây dựng cho thế hệ con cháu.

Không chỉ ở hình tượng những người anh hùng mà cả mối quan hệ giữa họ với quần chúng đã góp phần làm nên chất sử thi cho hai tác phẩm. Dưới ngòi bút của Nguyễn Thi và Nguyễn trung thành, truyện ngắn không chỉ khắc họa hình ảnh người anh hùng mà còn là bức tranh về một tập thể, một cộng đồng, một dân tộc Việt Nam anh hùng.

Tính sử thi trong hai tác phẩm còn được thể hiện rõ qua ngôn ngữ kể chuyện đầy hào hùng và mạnh mẽ, dứt khoát. Nguyễn Thi cũng ưu ái miêu tả hai nhân vật Việt Chiến thành những anh hùng lý tưởng qua các lời thoại sục sôi ý chí của nhân vật. Ta đặt biệt ấn tượng với câu đó dứt khoát, đầy nhuệ khí của Chiến: “Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ nói một câu; Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!” Hình ảnh cô gái trẻ cũng mang vẻ đẹp rắn rỏi, mạnh mẽ. Khi chuẩn bị khiêng bàn thờ về nhà chú Năm, chị chiến “xoắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, rồi dang cả thân hình to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên”. Với Việt, Nguyễn Thi đã miêu tả bằng những tư thế hiên ngang và anh dũng nhất. Cho dù bị thương, anh vẫn sục sôi một tinh thần hiến đấu, “tuy đã kiệt sức không bò đi được nữa, nhưng một ngón tay Việt vẫn còn nhúc nhích được đặt ở cò súng, đạn đã lên nòng”. Việt luôn torng tư thế sẵng đối đầu với giặc Mĩ. Do thế mà khi anh Tánh và đồng đội đi tìm “suýt nữa họ đã ăn đạn của “cậu Tư””. Cuộc chiến cam go với kẻ thù được Nguyễn Thi mô tả qua những âm thanh mà nhân vật Việt nghe thấy. “Súng lớn và súng nhỏ quyện vào nhau như tiếng mõ và tiếng trống đình đánh dậy trời dậy đất hồi Đồng khởi”, rồi cả “tiếng hùm hụp… chắc là một xe bọc thép vừa bị ta bắn cháy”… Qua những âm thanh của trận đánh, Nguyễn Thi đã khiến người đcọ hình dung ra tính ác liệt, và sự chiến đấu hùng dũng của nhân dân ta. Phương thức miêu tả và cách sử dụng từ ngữ mạnh mẽ, dứt khoát đã góp phần làm tăng chất sử thi cho hai tác phẩm.

Thể loại văn xuôi sử thi đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền văn học nước nhà giai đoạn chống Pháp, chống Mĩ. Các án văn sử thi góp phần làm đa dạng phong thú kho tàng văn học Việt Nam, trở thành những tài liệu, minh chứng cho một chặng dường lịch sử khó khăn mà hào hùng của đất nước ta. Các tác phẩm sử thi đã đến với người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ giai đoạn kháng chiến, trở thành món ăn tinh thần và ánh sáng lý tưởng dẫn lối cho họ đi tới Cách Mạng và chiến đấu vì Tổ quốc.

  • Kết bài:

Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi là án văn sử thi xuất sắc. Tác phẩm tái hiện lại sống động cuộc chiến đấu của nhân dân ta chống giặc ngoại xâm, nói lên tinh thần yêu nước căm thù giặc và tấm lòng anh dũng kiên trung của thế hệ trẻ đối với Đảng và Cách Mạng. Truyện ngắn đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc và xứng đáng là đại diện tiêu biểu cho văn học cứu quốc Việt Nam.

Phân tích truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi

1 Trackbacks / Pingbacks

  1. Cảm hứng sử thi trong truyện ngắn Việt Nam 1945 - 1975 - Theki.vn

Để lại một phản hồi

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiện thị công khai.