Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi.

phan-tich-nhan-vat-phuong-dinh-nhung-ngoi-sao-xa-xoi

Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi.

Mở bài:

Lê Minh Khuê thuộc lớp nhà văn trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Khác với các nhà văn khác, Lê Minh Khuê đi tìm vẻ đẹp con người trong cuộc sống và chiến đấu thầm lặng nhưng cũng không kém phần khốc liệt. Nhà văn trân trọng tất cả những gì con người có. Cô biểu đạt nó vô cùng tinh tế qua giọng văn nhẹ nhàng, đằm thắm, đầy nữ tính. Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi thể hiện sâu sắc đặc điểm ấy.

Thân bài:

Để xây dựng thành công nhân vật Phương Định, có lẽ nhà văn đã rất am hiểu tâm lí tuổi trẻ. Tính cách Phương định được soi chiếu nhiều, nhiều góc độ và trong nhiều trạng thái khác nhau. Có thể nói, cô mang vẻ đẹp của lớp thanh niên yêu nước thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đó là tinh thần nhiệt huyết, sôi nổi, dũng cảm và sẵn sàng hi sinh vì lý tưởng cách mạng cao đẹp.

Trước hết, nhân vật Phương Định là cô gái có tâm hồn trong sáng, trẻ trung và yêu đời.

Nổi bậc ở cô là một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, đầy mơ mộng. Đó cũng là nét tính cách dễ thấy ở các chiến sĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Phạm Tiến Duật đã từng khắc họa đậm nét hình ảnh ấy trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”. Qua hình ảnh người lính lái xe. Họ luôn sẵn trong mình một tình yêu đất nước cao đẹp. Họ mang một tâm hồn phơi phới, nồng nhiệt trước cuộc đời.

Phương Định là cô gái trẻ người Hà Nội, từng có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư. Cô hay nhớ về kỷ niệm đã qua lúc còn ở hà Nội. Kỷ niệm tươi đẹp luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến trường ác liệt. Chỉ một cơn mưa đá vụt qua là kỷ niệm lại thức dậy trong cô. Nó vừa là khao khát, vừa là liều thuốc tinh thần động viên cô nơi tuyến lửa.

Phương định cũng rất nhạy cảm, tỏ ra khá quan tâm đến hình thức của mình.

Đó cũng là một sở thích thường thấy ở những cô gái đang độ tuổi xuân xanh. Lúc nào cô cũng cột hai bím tốc thật cao một cách kiêu hãnh. Cô thích ngắm mình trong gương và dành nhiều thời gian để suy nghĩ vẫn vơ. Biết mình được nhiều người để ý, cô thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra kín đáo, tưởng chừng như kiêu kì. Cô hay mơ mộng, tìm thấy sự thú vị trong cuộc sống. Ngay cả trong cả công việc đầy nguy hiểm cũng gây cho cô nhiều hào hứng.

Công việc phá bom của tổ là để bảo vệ con đường cho dòng xe thẳng ra tuyền tuyến. Nó còn có tác dụng xua tan đi nỗi nhàm chán nơi tuyến đầu im lặng này. Bởi thế, khi nghe tiếng bom nổ, tiếng máy bay oanh tạc, tiếng đất đá bắn tứ tung, tiếng súng lạch cạch đáp trả ở đâu đó, tâm hồn họ lại rộn lên niềm vui, cảm thấy được gần hơn với đồng đội, đồng chí của mình. Cái chết như thách thức thần kinh con người. Để rồi lúc vượt qua nó, chiến thắng nó, cô cảm thấy thú vị.

Và biểu lộ rõ nhất qua cơn mưa đá ở cuối truyện. Dưới cơn mưa đá chợt nhiên đến, cô reo vui và nhảy lên như đứa trẻ. Cô say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi đạn nổ. Sợ hãi là bản năng vốn có của con người. Nhưng với tình yêu nước, yêu cuộc sống mãnh liệt dường như trong cuộc chiến Phương Định đã vượt lên trên tất cả để chiến đấu và chiến thắng.

Tâm hồn tươi trẻ là tài sản quý báu của con người. Có được tâm hồn ấy ngay giữa chiến trường ác liệt lại càng đáng trân trọng. Tâm hồn ấy, sức trẻ ấy hoàn toàn đối lập với thực tại. Nó giúp con người vượt qua những trở ngại để vươn lên. Nó giúp con người chiến thắng nghịch cảnh để tồn tại. Chiến tranh sẽ kéo dài. Những hi sinh, mất mát vẫn cứ tiếp diễn. Sự sống trở nên mong manh. Nhưng với ý chí kiên cường, họ đã vượt qua nỗi sợ hãi. Họ vẫn sống và sống mạnh mẽ. Nhà văn Lê Minh Khuê đã tinh tế nhận ra vẻ đẹp ấy trong những con người vốn rất thầm lặng và chìm khuất trên núi rừng Trường Sơn.

Phương Định là người dũng cảm, gan dạ, bình tĩnh, tự tin, tự trọng và có tinh thần trách nhiệm với công việc.

Điều này được khắc họa rõ nét trong lần phá bom. Qua ngòi bút miêu tả tâm lí vô cùng cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ vẻ đẹp con người hiện ra. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô cũng thấy căng thẳng, hồi hộp. Nhưng cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng trong cô đã thắng cả bom đạn. Cô không đi khom nữa mà đàng hoàng bước tới. Cô bình tĩnh, tự tin thực hiện từng thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để vượt qua cái chết.

Đó không phải lần đầu tiên cô làm nhiệm vụ này nhưng trước nguy hiểm ai mà chẳng sợ hãi. Lê Minh Khuê đã rất trân trọng điều đó nên nhà văn đã miêu tả chân thực, sinh động. Mọi cảm giác của nhân vật đã được ghi nhận không hề tô vẽ hay lý tưởng hóa nhân vật.

Khi đối diện với cái chết, Phương Định đã tỏ ra bình tĩnh đến đáng sợ. Điều ấy cô cũng hoàn toàn bất ngờ. Trước khi tiếp cận quả bom, cô lo lắng hết sức, vừa sợ vừa lo sơ xuất. Nhưng khi đã tiếp cận nó rồi, trong đầu cô chỉ còn biết là làm cho thật nhanh. Lúc này cô lại thấy hào hứng khi mình đang chạy đưa với thần chết, thách thức thần chết. Cô nhận định rất rõ ràng: “bây giờ chưa nổ nhưng nhất định sẽ nổ”. Bởi thế, sự sống trở nên mong manh, thành công và thất bại được đặt trong tình thế may rủi. Càng ngẫm nghĩ, càng thấy khâm phục hơn những con người đã vì đất nước mà không ngại ngần hi sinh.

Ở Phương Định còn có tình đồng đội gắn bó keo sơn, thắm thiết.

Đối với cô, đồng đội chính là gia đình, là chị em ruột thịt. Khi ngồi chờ Thao và Nho đi thăm dò tình hình bên ngoài, cô vô cùng căng thẳng với bao lí do. Cô sợ họ bị nguy hiểm khi đi dưới mưa bom bão đạn. Đồng đội bị thương như chính cô bị thương. Bởi thế, khi Nho bị thương ở vai, cô vô cùng lo lắng và chăm sóc Nho chu đáo. Cô cũng biết chị Thao cũng lo lắng mặc dù Thao đã cố che dấu bằng việc bảo cô hát. Với đại đội trưởng, cô chỉ tiếp xúc qua điện thoại nhưng biết rõ từ cách ăn nói đến đặc điểm riêng. Cô quý trọng và cảm phục tất cả những chiến sĩ mà mình đã gặp trên tuyến đường Trường Sơn.

Qua dòng suy tư của Phương Định, người đọc thấy sự toả sáng của phẩm chất anh hùng của người lính.

Ở cô là tinh thần dũng cảm và tấm lòng hi sinh mà còn hình dung được thế giới nội tâm phong phú ở cô. Đó là một thế giới vô cùng bí ẩn đến nỗi chính cô cũng lạ về điều đó. Mọi cảm xúc dường như luôn sẵn có trong cô. Chỉ có dịp là nó bùng lên mạnh mẽ. Ý thức được điều đó, cô luôn biết điều chỉnh mình, đưa tinh thần hướng đến những điều đẹp đẽ và hữu ích nhất ngay lúc này để phục vụ tốt nhất cho cuộc kháng chiến.

Sự khốc liệt của chiến tranh đã tôi luyện tâm hồn vốn nhạy cảm yếu đuối thành bản lĩnh kiên cường của người anh hùng cách mạng. Nét điệu đà, hồn nhiên, duyên dáng của một cô gái càng tôn thêm vẻ đáng yêu của cô thanh niên xung phong gan dạ, dũng cảm. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ cứu nước.

Kết bài:

Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về vẻ đẹp con người Việt Nam trong chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước, một lòng quyết tử cho tổ quốc quyết sinh.

Bài văn tham khảo:

Cảm nhận vẻ đẹp nhân vật Phương Định.

Mở bài:

Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện cho thấy tâm hồn trong sáng, sự dùng cảm, hồn nhiên và cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong. Đặc biệt, nhân vật Phương Định đã được tác giả miêu tả chân thực, sinh động bàng nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo.

Thân bài:

Những ngôi sao xa xôi viết về một tổ nữ thanh niên xung phong có nhiệm vụ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyên đường Trường Sơn, gồm hai cô gái trẻ là Phương Định, Nho và tổ trường là Thao. Nhiệm vụ cụ thể của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom, thậm chí mấy lần trong một ngày.

Cuộc sống giữa chiến trường dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là rất gắn bó, yêu thương nhau. Phần cuối, truyện tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhản vật, chủ yếu là của Phương Định trong một lán phá bom, Nho bị thương và sự lo lắng, săn sóc của hai đồng đội.

Vào chiến trường được ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chát, nhưng cô vẫn không đánh mắt sự hồn nhiên, trong sáng và những mơ ước về tương lai. Nét cá tính ở nhân vật được thể hiện khá rõ là nhạy cảm, hay mơ mộng và có sở thích là ưa hát và hát rất hay. Cô là người lạc quan, yêu đời đến cuồng nhiệt. Dưới cơn mưa đá, cô “vui thích cuống cuồng”, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi đạn nổ.

Cũng giống như hai người bạn trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Hơn nữa, cô cũng mến yêu và cảm phục những người chiến sĩ mà cô gặp hàng đêm trên trọng điểm của con đường vào mặt trận.

Trong phần đầu truyện, Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Các anh lái xe thường khen: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Cô biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành riêng tình cảm cho một ai.

Nhạy cảm, nhưng cô lại khá kín đáo, không hay biểu lộ tình cảm của mình, thường giữ khoảng cách giữa đám đông, tường như là kiêu kì. Cô cũng là người có tinh thần trách nhiệm với công việc, hết sức dũng cảm, gan dạ, bình tĩnh, tự tin và rất tự trọng. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô cũng thấy căng thẳng, hồi hộp, nhưng cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng trong cô đã thắng cả bom đạn

Ở đoạn hổi tưởng của nhân vật về tuổi học trò, tác giá làm nổi rò nét tính cách hồn nhiên; vô tư với một chút tinh nghịch và mơ mộng của một thiếu nữ. Chẳng hạn, chỉ một trận mưa đá vụt qua cũng đánh thức dậy ở nhân vật này rất nhiễu kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố quê hương, gia đình và tuổi thơ thanh bình của minh.

Tâm lí nhân vật Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ, dù chi thoáng qua trong giây lát. Mặc dù đã rất quen với công việc nguy hiểm này, nhưng mỗi lần vần là một thừ thách đối với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cùng trở nên sắc nhọn hơn. “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cửa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bóng thấy tại sao mình làm quả chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành “. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nô của quả bom.

Tóm lại, ngòi bút của Lê Minh Khuê đã miêu tả sinh động, chân thực tâm lí nhân vật, làm hiện lên một thế giới nội tâm phong phú. Cách nhìn và thể hiện con người thiên về ngợi ca cái tốt đẹp, trong sáng, cao thượng. Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về con người trong chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng Việt Nam.

Ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện – cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội – tạo cho truyện có giọng tự nhiên, thoải mái, trẻ trung và có chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu ngăn, nhịp nhanh, tạo được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến trường, ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kề chậm lại, gợi nhớ những kì niệm tuổi niên thiếu hồn nhiên, nhạy cảm của một cô học sinh thành phố thích mơ mộng.

Truyện kể theo ngôi thứ nhất đã tạo một điểm nhìn phù hợp dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, khắc họa thế giới tâm hồn, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật một cách chân thực giàu sức thuyết phục, làm hiện lên vẻ đẹp của con người trong chiến tranh.

Truyện viết về chiến tranh, có những chi tiết, sự việc về bom đạn, chiến đẩu, hi sinh, nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội ,tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong chiến tranh.

Kết bài:

Viết về cuộc sống và chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mỹ cứu nước, Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống, chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu vẻ thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.