Thực hành Tiếng Việt:
Đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song hành, phối hợp.
Câu 1. Chỉ ra tác dụng của biểu đồ được sử dụng trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI của Lưu Quang Hưng.
Trả lời:
– Tác dụng của việc sử dụng biểu đồ trong văn bản: nhằm minh họa, làm rõ nội dung được trình bày trong văn bản.
Câu 2. Chỉ ra các số liệu được sử dụng trong những câu dưới đây (trích từ văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI). Cho biết các số liệu đó có tác dụng như thế nào đối với việc phản ánh sự việc được đề cập trong mỗi câu.
a) Liên hợp quốc ước tính có chừng 40% dân số cư ngụ gần biển, với 600 triệu người sinh sống trong khu vực cao hơn mực nước biển từ 10 mét trở xuống.
b) Việt Nam có 28 trên tổng 64 tỉnh thành ven biển, với đường bờ biển dài hơn 3000 ki-lô-mét.
c) Về diện tích, biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Dự kiến vào cuối thế kỉ tới, mực nước biển sẽ tăng lên trong khoảng 35 – 85 xăng-ti-mét.
Trả lời:
a) 40% dân số cư ngụ gần biển – 600 triệu người sinh sống trong khu vực cao hơn mực nước biển từ 10 mét trở xuống.
b) 28 trên tổng 64 tỉnh thành ven biển – đường bờ biển dài hơn 3000 ki-lô-mét.
c) Bao phủ 72% bề mặt Trái Đất
d) Khoảng 35 – 85 xăng-ti-mét.
→ Tác dụng: Việc trích dẫn những số liệu cụ thể nhằm nhấn mạnh, khẳng định sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đến cuộc sống của con người. Từ đó, làm tăng tính xác thực, sức thuyết phục, tính khách quan cho lập luận của người viết giúp người đọc, người nghe tin tưởng hơn vào dẫn chứng bài viết.
Câu 3. Xếp mỗi đoạn văn dưới đây vào kiểu phù hợp: đoạn văn diễn dịch, đoạn văn quy nạp, đoạn văn song song, đoạn văn phối hợp. Chỉ ra câu chủ đề của mỗi đoạn văn (trừ đoạn văn song song).
a) Bên cạnh thủy triều, mực nước biển còn bị ảnh hưởng bởi tác động của khối không khí trên mặt biển, đặc biệt là gió. Không chỉ góp phần tạo nên các hoàn lưu và dòng chảy trên biển, gió còn khiến cho mực nước dâng cao hơn hay hạ thấp xuống. Tác động của gió và áp suất khí quyển trở nên rõ ràng nhất khi xảy ra bão. (Theo Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài ở các vùng đồng bằng (như ở các vùng đồng bằng thuộc miền Trung nước ta) khiến cho nước trên các con sông không kịp thoát, gây ra ngập úng. Ngoài ra, mưa lớn kéo dài còn hình thành nên các con lũ quét, lũ ống gây ra những thiệt hại nặng nề về người và của. (Theo Mơ Kiều)
c) Mỗi con lũ đi qua đều càn quét phá hủy không biết bao nhiêu nhà dân, mương rẫy, giết hại các loại động vật. Ngoài ra, tình trạng bão lũ kéo dài còn khiến cho việc trồng trọt bị ảnh hưởng: các loại cây lương thực vì bị ngập úng mà chết, nguồn thực phẩm trở nên khan hiếm. Có thể nói lũ lụt gây nhiều thiệt hại trực tiếp về vật chất đối với người dân. (Theo Mơ Kiều)
d) Không chỉ gây thiệt hại về về vật chất mà lũ lụt còn gây thiệt hại cả về con người, cướp đi sinh mạng của rất nhiều người. Điển hình là lũ lụt sông Dương Tử ở Trung Quốc năm 1911 đã khiến cho 100 00 người chết, hay lũ lụt đồng bằng sông Hồng năm 1971 khiến cho 594 người chết và hơn 100000 người bị thương nặng. Như vậy, có thể thấy lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người. (Theo Mơ Kiều)
Trả lời:
a) Đoạn văn thuộc kiểu đoạn văn diễn dịch.
– Câu chủ đề của đoạn văn: Bên cạnh thủy triều, mực nước biển còn bị ảnh hưởng bởi tác động của khối không khí trên mặt biển, đặc biệt là gió.
b) Đoạn văn thuộc kiểu đoạn văn song song.
c) Đoạn văn thuộc kiểu đoạn văn quy nạp.
– Câu chủ đề của đoạn văn: Có thể nói lũ lụt gây nhiều thiệt hại trực tiếp về vật chất đối với người dân.
d) Đoạn văn thuộc kiểu đoạn văn phối hợp (kết hợp cách trình bày diễn dịch và quy nạp)
– Câu chủ đề của đoạn văn:
+ Không chỉ gây thiệt hại về về vật chất mà lũ lụt còn gây thiệt hại cả về con người, cướp đi sinh mạng của rất nhiều người.
+ Như vậy, có thể thấy lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người.
Câu 4. Chọn một trong hai đề sau:
a) Viết một đoạn văn diễn dịch (khoảng 5 – 7 dòng) trình bày suy nghĩ của em về ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đối với đời sống con người. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn đó.
b) Viết một đoạn văn quy nạp (khoảng 5 – 7 dòng) trình bày suy nghĩ của em về tác hại của lũ lụt. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn đó.
Trả lời:
a) Hiện tượng nước biển dâng là một trong những vấn đề đáng lo ngại, tác động trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta ngày nay. Nó gây ra những hậu quả khôn lường như: tình trạng ngập lụt ngày càng tăng đối với các khu vực đất thấp, tăng tốc độ xói mòn dọc theo các bờ biển và làm tăng độ mặn tại các cửa và nguồn nước ngầm. Bên cạnh đó, khi nước biển dâng cao lên nhanh chóng, nó trực tiếp phá hủy đến các hệ thống sông ngòi và nước ngầm của thành phố, khiến nguy cơ thiếu nước ngọt trầm trọng, dần dần sẽ ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
→ Câu chủ đề: Hiện tượng nước biển dâng là một trong những vấn đề đáng lo ngại, tác động trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta ngày nay.
b) Trận lũ đã đi qua để lại bao cảnh thương tâm khiến nhiều người nông dân “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, không quản ngại “một nắng hai sương” giờ lại tay trắng. Nhà cửa, ruộng vườn, trâu bò đất trôi theo dòng nước lũ. Chỉ mới tháng trước ở đây còn là mội khu dân cư đông đúc mà bây giờ đã là bãi đất bằng. Không chỉ có thế, trận lũ còn cướp đi bao sinh mạng người vô tội. Bao gia đình lâm vào cảnh “tan đàn sẻ nghé”: đứa trẻ mắt đỏ hoe gọi cha, người vợ mất chồng, người mẹ mất con. Nói tóm lại, lũ lụt là một trong những thảm họa nguy hiểm nhất trên thế giới.
→ Câu chủ đề: Nói tóm lại, lũ lụt là một trong những thảm họa nguy hiểm nhất trên thế giới.
