Nước Đại Việt ta
(trích Bình ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt[1] trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Núi sông bờ cỏi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có.
Cho nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triệu Tiết[2] thích lớn phải tiêu vong;
Cửa Hàm Tử[3] bắt sống Toa Đô[4]
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã[5]
Việc xưa xem xét, chứng cứ còn ghi.
Chú thích:
[1] Điếu phạt: (điếu: thương, phạt: trừng trị) rút từ ý “Điếu dân phạt tội” trong Kinh Thư nói về việc Thang, Vũ vì dân mà đánh kẻ có tội là Kiệt, Trụ.
[2] Triệu Tiết: tướng nhà Tống cùng Quách Quỳ đem quân xâm lược nước ta, bị Lí Thường Kiệt đánh đuổi.
[3] Hàm Tử: (thuộc Hưng Yên) nơi Trần Nhật Duật phá quân Toa Đô.
[4] Tướng nhà Nguyên.
[5] Tướng nhà Nguyên.
