Đọc hiểu bài thơ “Hương Sơn phong cảnh ca” (Chu Mạnh Trinh).
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả.
– Chu Mạnh Trinh (1862- 1905 ) – Quê quán:
– Không chỉ giỏi về thơ mà còn là một nhà kiến trúc nổi tiếng.
2. Tác phẩm.
– Đây là một trong ba bài thơ ông viết về Hương Sơn vào dịp ông đứng trông coi trùng tu, tôn tạo quần thể danh thắng nơi đây.
– Bài thơ làm theo thể hát nói, có biến thể.
II. Đọc hiểu văn bản.
1. Cái thú ban đầu đến với Hương Sơn.
– Câu hỏi tu từ: Vừa giới thiệu, vừa khẳng định.
– Phép lặp: Giới thiệu khái quát cảnh chùa Hương.
+ Thế giới cảnh bụt – cảnh tôn giáo.
+ Danh lam thắng cảnh số 1 của nước Nam.
– Cảnh vật cụ thể của Hương Sơn:
+ Phép nhân hoá: Chim thỏ thẻ ; cá lững lờ.
+ Hình ảnh ẩn dụ, biện pháp tu từ đối: Tạo sắc thái huyền diệu.
– Cảnh như có hồn, nhuốm màu Phật giáo. phảng phất sự biến hóa thần tiên.
+ Điệp từ này ; cách ngắt nhịp 4 /3, nghệ thuật so sánh, dùng từ láy, từ tượng hình gợi cảm.
→ Sự hăm hở, niềm yêu thích và khả năng tạo hình sinh động, biến hoá của tác giả. Câu thơ giàu chất hội họa, cảm hứng thấm mĩ, gây sự ngỡ ngàng, thể hiện lòng yêu thiên nhiên và lòng tự hào về Nam thiên đệ nhất động của tác giả.
2. Nỗi lòng của du khách.
– Xúc động thành kính. Cảm hứng tôn giáo đầy trang nghiêm đối với đạo Phật.
– Cảm hứng thiên nhiên chan hoà với cảm hứng tôn giáo và lòng tín ngưỡng Phật giáo. Càng xa càng lưu luyến mê say.
– Sự hoà quyện giữa tấm lòng thành kính với tình yêu quê hương đất nước: Tác giả khoác lên cảnh vật linh hồn con người (chim cúng trái, cá nghe kinh) làm cho nó trở lên có hồn, phảng phất không khí của thần tiên, xa lánh cõi trần. Đây là giá trị nhân bản cao đẹp trong tâm hồn nhà thơ, là sự khẳng định nhu cầu tinh thần của con người hướng thiện.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
– Tình yêu quê hương, đất nước hoà quyện với tâm linh, hướng con người tới niềm tự hào về đất nước.
2. Nghệ thuật:
– Sử dụng từ tạo hình, giọng thơ nhẹ nhàng, sử dụng nhiều kiểu câu khác nhau, ngữ điệu tự do, phù hợp với tư tưởng phóng khoáng.
– Nghệ thuật tả cảnh qua sự phối hợp khéo âm thanh, màu sắc, không gian từ bao quát đến điểm tên đến theo bước chân du khách vừa đi vừa nhìn, vừa nghe vừa cảm nhận, tưởng tượng và nguỵên cầu, lòng lâng lâng và thành kính.
