»» Nội dung bài viết:
Đọc hiểu văn bản:
Những chiếc lá thơm tho
(Trương Gia Hòa)
(Ngữ văn 8, Chân trời sáng tạo)
I. Tác giả, tác phẩm.
1. Tác giả: Trương Gia Hòa.
– Trương Gia Hòa sinh năm 1975, quê quán ở Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
– Trương Gia Hòa xuất hiện trên văn đàn từ giữa những năm 1990 khi còn là sinh viên Khoa Ngữ văn – Báo chí Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh.
– Sau khi ra trường, Trương Gia Hòa làm Biên tập viên Nhà xuất bản Văn Nghệ, Biên tập viên báo Sài Gòn Tiếp Thị, báo Pháp Luật. Sau vì lí do sức khỏe, chị làm việc tự do. Nhà thơ đã có nhiều bài thơ, tản văn và truyện ngắn in trên các báo và tạp chí, Hội viên Hội Nhà văn TPHCM.
– Sau một thời gian làm xuất bản, Trương Gia Hòa chuyển sang làm báo đồng thời là cây bút viết tản văn rất có duyên. Vài năm nay trở lại đây Trương Gia Hòa bất ngờ gặp phải bệnh tật nhưng chị vẫn cố gắng viết, để phần nào giải tỏa nỗi lòng.
– Phong cách sáng tác: Ngôn của Trương Gia Hòa vẫn được thể hiện một cách tự nhiên, mạch lạc, quyến rũ và trữ tình, không chứa đựng bất kỳ cảm giác đau buồn nào, thậm chí đôi khi còn mang tính hóm hỉnh và lạc quan về tình yêu và cuộc sống.
– Trương Gia Hòa có nhiều tác phẩm tiêu biểu:
+ Tập thơ đầu tay “Sóng sánh mẹ và anh” của chị xuất bản năm 2005
+ Tập sách “Đêm nay con có mơ không?” là ấn phẩm thứ hai của Trương Gia Hòa, gồm 45 bài chọn lọc (tản văn, 2017).
+ Sài Gòn thềm xưa nắng rụng (tản văn, 2018)
2. Tác phẩm.
– Xuất xứ: in trong cuốn “Ban mai xanh” (1994).
– Bố cục 2 phần:
+ Phần 1 (Từ đầu đến “trở về cát bụi”): Tuổi thơ trong tâm trí của nhân vật tôi.
+ Phần 2 (Tiếp đến “những đường gân lá”): Hình ảnh người bà trong quá khứ gắn liền với tuổi thơ của nhân vật tôi.
– Nội dung: Truyện kể lại những kỉ niệm với bà thời thơ ấu, tác giả đã cho thấy tình yêu của người cháu đối với bà, bà là cả bầu trời tuổi thơ của cháu, dù cháu có lớn đến nơi đầy đủ phát triển thì bà vẫn luôn ở đó với sự ân cần, chu đáo. Đồng thời cũng thể hiện sự biết ơn của người cháu đối với bà của mình.
– Nghệ thuật: Tác giả sử dụng ngôn từ trong sáng, ấm áp thể hiện nỗi nhớ gắn liền với kỉ niệm tuổi thơ. Đồng thời cũng thể hiện sự biết ơn và tình cảm yêu thương dành cho người bà của mình.
* Tóm tắt:
“Những chiếc lá thơm tho” gắn liền với quãng thời gian tuổi thơ loanh quanh trong sân vườn của tác giả. Tác giả nhớ về bà về những chiếc lá về những kỉ niệm tuổi thơ. Tác giả nhớ cả về khoảng thời gian khi mình bị ốm, chính những chiếc lá này được bà nấu ra những nồi lá xông giúp cháu nhanh hết bệnh hơn. Sau này khi lớn lên có rất nhiều thứ thuốc tốt hơn rất nhiều và có các loại tinh dầu chữa khỏi ốm, nhưng vẫn không tốt bằng những loại lá mà được bà nấu khi xưa. Đôi khi không chỉ là nồi nước xông mà ở đó còn có cả sự chăm sóc, yêu thương của bà khi mà tác giả bị ốm. Những chiếc lá qua bàn tay của bà tạo nên những hương thơm, nó quanh quẩn trong tâm trí của tác giả và đi theo tác giả từ lúc còn nhỏ đến tận khi tác giả lớn lên. Người bà không chỉ đem những chiếc lá vào tuổi thơ êm đẹp của cháu mà còn mà còn dành nó đến cho người bạn đời của bà. Bà coi những chiếc lá như là thứ kỷ vật thơm tho, được bà trân trọng mang đến cho ông. Để khi ông mất, ông có thể được nằm trên những hương thơm, được thấy tình cảm sâu sắc của bà đang ở cạnh bên. Bà lặng lẽ phơi lá, lặng lẽ chuẩn bị tất cả mọi thứ tốt nhất cho ông.
II. Đọc hiểu văn bản.
1. Tuổi thơ trong tâm trí của nhân vật tôi.
– Tuổi thơ của những đứa trẻ làng quê có lẽ luôn gắn liền với những thứ mộc mạc, giản dị – được ở bên bà:
+ Chơi cùng những chiếc lá với đủ màu sắc.
+ Những con cào cào, con chim sẻ, con rết thắt bằng lá dừa.
+ Những cái đèn lồng bằng lá cau kiểng.
+ …
→ Người bà với bàn tay khéo léo của mình, chỉ cho nhân vật tôi cách làm con cào cào bằng lá dứa, lồng đèn bằng lá cau kiểng, lá xoài thì làm đầu trâu. Mỗi lá thì đều làm được những thứ đồ chơi thú vị.
2. Hình ảnh người bà trong quá khứ gắn liền với tuổi thơ của nhân vật tôi.
– Tác giả liệt kê rất nhiều loại lá, những loại lá đó cũng gắn liền với nhân vật tôi mỗi lúc bị ốm.
+ […] Nấu một nồi nước rồi cho dung dịch trong viên thuốc ấy vào nồi, hơi bốc lên cũng thơm hương sả, hương lá bưởi, lá chanh, cũng vã mồ hôi […]
+ Những ngày như thế, tôi thèm được ở gần bà, để nhõng nhẽo, để sụt sịt, rồi bà sẽ thương mình “đứt ruột” mà đi nhanh ra sau nhà, hái bảy, tám loại lá vào nấu cho tôi một nồi xông”.
→ Nhân vật tôi thì được làm nũng với bà, được lau mồ hôi lên người bà. Chính nhờ tình yêu, sự quan tâm chăm sóc của bà mà cháu đã khỏi ốm. Để rồi tận khi đã lớn, cũng bị ốm nhưng lại không nhanh khỏi như khi ở bên cạnh bà. Không chỉ do những nồi lá xông của bà mà có lẽ, chính sự hiện hữu của bà lúc đó, sự ỷ lại vào bà cũng là một liều thuốc tinh thần giúp cháu nhanh khỏi ốm.
– Những chiếc lá thơm của bà như là thứ kỉ niệm ngọt ngào xuyên suốt hành trình tuổi thơ của nhân vật tôi. Nó gắn với những kỉ niệm đẹp không chỉ giữa bà và cháu, mà bà còn mang những chiếc lá thơm với hành trình về cát bụi của ông nội.
+ Ngay lúc ông sắp ra đi, bà đã dùng những cái lá tràm phơi khô. Bà tự tay làm tất cả, như là tình cảm giản dị mà sâu sắc bà muốn dành cho ông. Chắc khi ông ra đi cũng sẽ vui lắm, hạnh phúc vì có người bạn đời chăm lo ân cần cho mình.
→ Nhân vật tôi ngưỡng mộ tình cảm mà bà dành cho ông.
→ Sống với bà là những kỉ niệm không bao giờ quên, đó có lẽ là khoảng kí ức hạnh phúc và vui vẻ nhất. Hình bóng của bà sẽ đi theo trong suốt hành trình tuổi thơ của nhân vật tôi và để thấy rằng nhân vật yêu bà rất nhiều.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
– Văn bản kể về kỉ niệm tuổi thơ của cháu cùng câu chuyện về những chiếc lá bên bà. Và tình yêu thương sâu sắc của cháu dành cho người bà yêu quý của mình. Bài Những chiếc lá thơm để lại dấu ấn trong lòng độc giả những cảm xúc khó quên về tình cảm gia đình.
2. Nghệ thuật:
– Ngôn từ giản dị, đời thường, dễ đi vào lòng người.
– Cốt truyện bình dị, không có nút thắt, cao trào nhưng để lại trong lòng độc giả những cảm xúc chân thực về cuộc sống hạnh phúc gia đình.
* Tài liệu tham khảo:
Cảm nhận Những chiếc lá thơn của Trương Gia Hòa.
* Dàn bài:
I .Mở bài:
– Giới thiệu tác giả: Trương Gia Hòa xuất hiện trên văn đàn từ giữa những năm 1990 khi còn là sinh viên Khoa Ngữ văn – Báo chí Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh. Mặc dù bất ngờ bị bệnh nhưng diễn ngôn của Trương Gia Hòa vẫn được thể hiện một cách tự nhiên, mạch lạc, quyến rũ và trữ tình, không chứa đựng bất kỳ cảm giác đau buồn nào, thậm chí đôi khi còn mang tính hóm hỉnh và lạc quan về tình yêu và cuộc sống.
– Giới thiệu tác phẩm: In trong tập “Sài Gòn thềm xưa nắng rụng”, NXB Văn hóa – Văn nghệ TPHCM 2017.
– Khái quát nội dung: Văn bản kể lại những kỉ niệm với bà thời thơ ấu, tác giả đã cho thấy tình yêu của người cháu đối với bà, bà là cả bầu trời tuổi thơ của cháu, dù cháu có lớn đến nơi đầy đủ phát triển thì bà vẫn luôn ở đó với sự ân cần, chu đáo. Đồng thời cũng thể hiện sự biết ơn của người cháu đối với bà của mình.
II. Thân bài:
– Tình cảm giữa nhân vật tôi và bà:
– Kỉ niệm thời thơ ấu: bà bày cách chơi với những chiếc lá (làm cào cào, chim sẻ bằng lá dừa, lồng đèn bằng cau kiểng, đan nong bằng lá chuối, làm đầu trâu bằng lá xoài, làm làn xách đi hái hóa, bắt bướm bằng lá dừa nước, bà hái lá xông khi tôi bệnh cảm.
– Thể hiện tình yêu thương, chăm sóc ân cần, chu đáo của bà với cháu.
2. Hình ảnh người bà.
– Hình ảnh người bà chân chất, mộc mạc, giàu tình yêu thương với con cháu.
– Hình ảnh người bà gắn với trò chơi tuổi thơ với những chiếc lá và sự chăm sóc của bà khi cháu bệnh.
III. Kết bài:
– Với những hình ảnh sinh động, mộc mạc, gần gũi, lời văn trong sáng, mạch lạc vưn bản đã kể lại chân thực và cảm động những kỉ niệm với bà thời thơ ấu. Tác giả đã cho thấy tình yêu của người cháu đối với bà, bà là cả bầu trời tuổi thơ của cháu, dù cháu có lớn đến nơi đầy đủ phát triển thì bà vẫn luôn ở đó với sự ân cần, chu đáo. Đó cũng là sự biết ơn của người cháu đối với bà của mình.
Bài làm 1:
- Mở bài:
Tuổi thơ ai cũng từng được đắm chìm trong vô vàn những trò chơi tinh nghịch thuở nhỏ, những lần ham chơi với chúng bạn quên cả về, là những lần trốn học ra bờ sông bắt cá. Nhưng với tác giả Trương Gia Hòa với tác phẩm “Những chiếc lá thơm tho” thì hình ảnh về người bà, về những chiếc lá thơm tho của mà vẫn mãi là những ký ức tuyệt đẹp nhất in sâu trong tâm trí của tác giả. Đó là tình cảm yêu mến dành cho người bà kính yêu của mình, cũng vừa là những hồi ức không bao giờ quên.
- Thân bài:
Tuổi thơ của những đứa trẻ làng quê có lẽ luôn gắn liền với những thứ mộc mạc, giản dị. Đối với nhân vật tôi là được ở bên bà, được chơi cùng những chiếc lá với đủ mọi màu sắc. Cây cối luôn hiện hữu rất nhiều trong các làng quê ở Việt Nam, mỗi bộ phận đều có công dụng riêng và đặc biệt nhất chính là những chiếc lá. Người bà với bàn tay khéo léo của mình, chỉ cho nhân vật tôi cách làm con cào cào bằng lá dứa, lồng đèn bằng lá cau kiểng, lá xoài thì làm đầu trâu. Mỗi lá thì đều là được những thứ đồ chơi thú vị. Những thứ ngộ nghĩnh đó, giúp cho tuổi thơ của tôi thật nhiều màu sắc. Trong tâm hồn của một đứa trẻ, được chỉ cách làm những thứ đồ chơi này, được tận mắt nhìn thấy thì thật thích biết bao.
Người bà vẫn luôn bên cạnh cháu mình, chỉ cho cháu làm những thứ đồ chơi tuổi thơ mà tuổi thơ của chính bà cũng đã từng làm những thứ đó. Tác giả liệt kê ra rất nhiều những loại lá, những loại lá đó cũng gắn liền với nhân vật tôi mỗi lúc bị ốm. Khi ốm lúc nào cũng ở bên cạnh bà, được bà thương, để được nhõng nhẽo. Câu văn “bà sẽ thương mình “đứt ruột” cho thấy tình cảm thắm thiết mà bà dành cho đứa cháu thân yêu của mình.
Ngoài chỉ cháu chơi những thứ đồ chơi từ lá, bà còn lấy lá làm nồi xông cho cháu khỏi ốm. Nhân vật tôi thì được làm nũng với bà, được lau mồ hôi lên người bà. Chính nhờ tình yêu, sự quan tâm chăm sóc của bà mà cháu đã khỏi ốm. Để rồi tận khi đã lớn, cũng bị ốm nhưng lại không nhanh khỏi như khi ở bên cạnh bà. Không chỉ do những nồi lá xông của bà mà có lẽ, chính sự hiện hữu của bà lúc đó, sự ỷ lại vào bà cũng là một liều thuốc tinh thần giúp cháu nhanh khỏi ốm.
Những chiếc lá thơm của bà như là thứ kỉ niệm ngọt ngào xuyên suốt hành trình tuổi thơ của nhân vật tôi. Nó gắn với những kỉ niệm đẹp không chỉ giữa bà và cháu, mà bà còn mang những chiếc lá thơm với hành trình về cát bụi của ông nội. Thế là cháu lại có thêm những kí ức tươi đẹp về tình cảm của ông bà của mình. Ngay lúc ông sắp ra đi, bà đã dùng những cái lá tràm phơi khô. Bà tự tay làm tất cả, như là tình cảm giản dị mà sâu sắc bà muốn dành cho ông. Chắc khi ông ra đi cũng sẽ vui lắm, hạnh phúc vì có người bạn đời chăm lo ân cần cho mình. Nhân vật tôi ngưỡng mộ tình cảm ông bà dành cho ông.
Tình cảm của nhân vật tôi dành cho bà của mình làm ta nhớ đến tác phẩm “Hương khúc” của Nguyễn Quang Thiều. Trong tác phẩm này ngoài tình cảm trân quý, yêu thương mà mà tác giả dành cho chiếc bánh khúc gắn liền với cả tuổi thơ của mình. Đặc biệt trong kí ức tuổi thơ ấy còn in bóng dáng của bà. Cả hai tác giả đều dành những tình cảm sâu nặng cho bà của mình, hình ảnh của bà gắn liền với những kí ức tuổi thơ không bao giờ quên.
- Kết bài:
Đọc tác phẩm “Những chiếc lá thơm tho” của tác giả Trương Gia Hòa ta như được chìm đắm trong những kí ức tuổi thơ tươi đẹp. Sống với bà là những kỉ niệm không bao giờ quên, đó có lẽ là khoảng kí ức hạnh phúc và vui vẻ nhất. Hình bóng của bà sẽ đi theo trong suốt hành trình tuổi thơ của nhân vật tôi và để thấy rằng nhân vật yêu bà rất nhiều. Như một nhà văn từng nói rằng “Đối với tôi đó là những tháng ngày hạnh phúc và vui vẻ nhất”.
Bài làm 2:
- Mở bài:
Trương gia Hòa là một cây bút trẻ, có đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền văn học đương đại. Những truyện ngắn của Trương Gia Hoà gây ấn tượng với độc giả bởi một cốt truyện rất nhẹ nhàng và đậm chất thơ. Trong đó là những tình cảm ngọt ngào, nồng ấm của tác giả với những người thân yêu của mình. Truyện ngắn Những chiếc lá thơm tho là một câu chuyện như thế. Với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi ấu thơ bên bà, tác phẩm đã gieo vào lòng người đọc những tình cảm thật tốt đẹp.
- Thân bài:
Cốt truyện rất nhẹ nhàng, đơn giản, đó là những kỷ niệm tuổi thơ êm đẹp của tác giả với người bà thân yêu của mình. Tác giả nhớ về những ngày còn nhỏ thường được bà bày cho những trò chơi với chiếc lá, rồi những kỷ niệm vui buồn của cuộc đời với người bà thân yêu. Những chiếc lá thơm tho sẽ là hành trang nâng bước trưởng thành của nhân vật. Qua câu chuyện tác phẩm ca ngợi tình cảm bà cháu khăng khít, gắn bó, ca ngợi tình cảm gia đình thiêng liêng. Những kỷ niệm tuổi ấu thơ ngọt ngào vừa là miền ký ức giá trị, lại vừa là hành trang quý giá nâng bước con người trên cuộc đời.
Trước hết, truyện ngắn Những chiếc lá thơm tho ca ngợi tình bà cháu đặc biệt là ca ngợi hình ảnh người bà tảo tần, ấm áp với tình yêu thương con cháu tha thiết. Người bà hiện lên quá những hồi ức của đứa cháu là một người phụ nữ giản dị, luôn gần gũi với con cháu, bày cho cháu những trò chơi thú vị “Bà hay bày cho tôi cách chơi với những chiếc lá. Những con cào cào, con chim sẻ, con rết thắt bằng lá dừa. Những cái lồng đèn bằng lá cau kiểng”.
Những trò chơi đã gắn kết tình bà cháu lại thật khăng khít đồng thời cũng giúp cháu hiểu thêm về những sự vật xung quanh cuộc sống. Những thứ giản dị như chiếc lá, một nụ hoa nếu chúng ta biết trân trọng nó cũng mang đến những giá trị quý giá. Người cháu nhớ lại những ngày ốm còn được bà xông cảm bằng những loại lá quý như lá bưởi, lá sả, lá ngải cứu… không biết nhờ có mùi của chiếc lá hay là nhờ những giọt mồ hôi của bà mà cháu nhanh khỏi thế. Để bây giờ khi lớn lên rồi, chẳng thể tìm được những nồi nước xông cảm quý giá như vậy…
Những kỷ niệm mờ nhoè trong ký ức cứ hiện ra theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi. Điều đó giúp người đọc cảm nhận được tình cảm gắn bó tha thiết của hai bà cháu. Chắc hẳn rằng bà đã quan tâm, chăm chút và yêu thương cháu nhiều như thế nào thì mới đọng lại trong tâm hồn nhân vật tôi nhiều ký ức đẹp đến thế. Kỷ niệm bên bà là những kỷ niệm đẹp đẽ nhất khiến tác giả không thể nào quên.
Từ tình cảm bà cháu, truyện ngắn Những chiếc lá thơm tho là một bài ca ý nghĩa về tình cảm gia đình. Nhân vật tôi luôn trân trọng những ký ức đẹp bên bà cùng những người thân trong gia đình. Những ngày ông bệnh nặng, cả gia đình đều buồn rầu, rồi khi ông ra đi tuy rất hụt hẫng nhưng bà và gia đình đã lo chu toàn để ông được yên nghỉ nơi chín suối. Những kỷ niệm được ghép nối một cách rất tùy hứng nhưng lại rất có dụng ý, tất cả đều xoay quanh tuổi thơ, gia đình. Vì thế có thể nói truyện ngắn còn là một bài ca về tình cảm gia đình, giá trị của tình thân ruột thịt. Nhà văn cũng như muốn nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng những ký ức đẹp đẽ của quá khứ, bởi đó là quãng thời gian sẽ không bao giờ trở lại.
- Kết bài:
Truyện ngắn Những chiếc lá thơm tho được viết bằng người kể chuyện ngôi thứ nhất, nhân vật tôi – đồng thời là tác giả. Điều này giúp mạch truyện được kể một cách tự nhiên hơn, chân thực hơn. Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, mộc mạc, mốc thời gian quá khứ, hiện tại đồng hiện trong nhau. Có thể nói đây là một trong những truyện ngắn ý nghĩa về tình cảm gia đình.
Xem thêm:
