Thi nói khoát (theo truyencuoihay.vn) (Ngữ văn 8, Cánh Diều)
* Nội dung chính: Truyện Thi nói khoát nhằm châm biếm tính khoác lác và nhát chết của bọn quan lại trong xã hội thời phong kiến.
1. Chuẩn bị
– Đọc trước văn bản Thi nói khoác và tìm hiểu thêm về truyện cười dân gian Việt Nam.
– Chuẩn bị một truyện cười dân gian hoặc hiện đại có đề tài nói khoác để giới thiệu cho các bạn trong lớp.
Trả lời:
– Truyện cười dân gian là một thể loại truyện dân gian chứa đựng cái hài, dùng tiếng cười làm phương tiện chủ yếu để thực hiện chức năng phê phán, châm biếm, đả kích cái xấu xa và mua vui giải trí. Đặc điểm chung của truyện cổ dân gian là ngắn gọn, nặng về lí trí, có kết cấu chặt chẽ và kết thúc đột ngột, bất ngờ.
Truyện cười “Ba anh đầy tớ”
Một lão nhà giàu có ba anh đầy tớ, nhưng mỗi anh một tính, anh thì rất cẩn thận, anh thì rất lo xa, còn một anh thì rất lễ phép. Lão lấy làm đắc ý lắm.
Một hôm, cậu con cả lão ngã xuống ao, anh cẩn thận trông thấy, chạy về thưa với chủ:
– Thưa ông, cậy cả nhà ngã xuống ao, xin ông cho phép con đi vớt cậu lên ạ! Vớt lên được, thì cậu cả đã chết ngoẻo rồi. Lão liền vác gậy đuổi, anh cẩn thận chạy biến. Lão sai anh lo xa đi mua áo quan về liệm. Ðược một lúc, anh này mang về hai cái. Thấy thế ông chủ trừng mắt:
– Tại sao mua những hai cái, thằng kia? Anh này trả lời:
– Ấy, con mua phòng xa, nhỡ cậu hai có chết đuối thì có cái dùng ngay. Lão lại vác gậy đuổi đi. Chỉ còn anh lễ phép vẫn được lòng chủ. Một hôm, anh ta cùng một người nữa cáng chủ nhà đi chơi. Ðến chỗ lội bùn ngập đến lưng ống chân mà anh ta vẫn vui vẻ không một lời phàn nàn. Thấy thế ông chủ khen:
– Anh khá lắm, biết chịu khó. Cứ cố đi rồi đến tết ta sẽ may cho bộ cánh. Vừa nói đến đấy thì anh đầy tớ dặt cáng xuống giữa đống bùn khoanh tay lễ phép nói:
– Con xin đa tạ ông!
2. Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Nói khoác là gì?
Trả lời:
– Nói khoác là nói những điều quá xa sự thật hoặc không thể có trong thực tế để khoe khoang hoặc để đùa vui tính hay và nói khoác đồng nghĩa với khoác lác, nói phét, phét lác hay khoe khoang những cái mình không có, hoặc nói quá sự thật phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật.
Câu 2: Vì sao quan thứ nhất chịu thua quan thứ hai?
Trả lời:
– Vì quan thứ nhất biết quan thứ hai nói xỏ mình, ông ấy biết quan thứ nhất nói dối.
Câu 3: Tranh minh họa cho biết gì về bối cảnh cuộc thi nói khoác?
Trả lời:
– Bức tranh minh họa cảnh 4 vị quan ngồi ăn chơi, rượu chè say xỉn, bên cạnh là lính gác. Các quan nói chuyện mà ai cũng cười như thế nghe được chuyện gì thú vị lắm.
Câu 4: Vì sao quan thứ ba chịu thua quan thứ tư?
Trả lời:
– Vì ông biết quan quan thứ tư đang chọc ngoáy lại ông. Cái cây mà quan thứ tư nói là dùng để làm cây cầu mà ông nói khoác. Quan thứ tư đã nhìn thấy nó trước quan thứ ba trước cả khi cây cầu thành hình.
Câu 5: Kết thúc truyện có gì bất ngờ?
Trả lời:
– Anh lính canh nói với các quan rằng họ đang nói khoác khi anh dám hét “Đồ nói láo cả! Lính đâu? Trói cổ chúng nó lại cho ta!”. Anh coi đó như là một cách nói khoác để hùa theo các quan.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Nhan đề Thi nói khoác gợi cho em những suy nghĩ gì về nội dung văn bản?
Trả lời:
– Nhan đề cho em biết nội dung văn bản nói về một cuộc trò chuyện của những kẻ nói khoác.
Câu 2: “Truyện cười thường ngắn gọn, cốt truyện đơn giản, ít nhân vật”. Em hãy làm sáng tỏ nhận xét vừa nêu bằng truyện Thi nói khoác.
Trả lời:
– Độ dài văn bản: ngắn gọn, xúc tích.
– Cốt truyện đơn giản, chỉ xoay quanh cuộc nói chuyện của bốn vị quan. Cuộc nói chuyện chỉ kết thúc khi anh lính lên tiếng dọa bắt kẻ nói khoác và anh cho rằng mình chỉ hò theo các quan nói khoác.
– Truyện chỉ bao gồm 4 vị quan và 1 anh lính.
Câu 3: Tại sao có thể nói: Nội dung nói khoác của ông quan thứ hai và ông quan thứ tư đều có ý “nói lỡm” ông quan thứ nhất và ông quan thứ ba?
Trả lời:
– Ông thứ nhất nói về chuyện “con trâu to lắm, nó liếm một cái hết cả sào mạ”.
– Ông thứ hai. Nói khoác về cái dây thừng “to gấp mười cái cột đình làng”, ý nói cái dây thừng để dắt con trâu phải to hơn con trâu ông thứ nhất thấy nhiều lần.
– Ông thứ ba: Nói khoác về cây cầu đứng đầu bên này không thể trông thấy đầu bên kia; lúc bố chết, nghe tin, sang đưa đám, đi qua cầu đã đoạn tang được ba năm rồi”.
– Ông thứ tư: Chuyện về cái cây cao khiếp lắm!,… Ý nói cây ấy để làm chiếc cầu dài kia.
Câu 4: Điều gì khiến người đọc phải buồn cười qua câu chuyện này?
Trả lời:
– Các ông quan đều nói khoác, ông này chọc ông kia. Buồn cười nhất là các ông quan nói khoác này đều bị người lính hầu đòi trói cổ lại vì đã “nói láo”. Anh lính hầu thoát tội vì thông minh biết “nói khoác” đúng lúc, đúng chỗ. Nói khoác mà có ẩn ý sâu xa: bọn quan lại toàn là 1 lũ nói khoác.
Câu 5: Theo em, truyện Thi nói khoác chủ yếu nhằm mục đích gì (mua vui hoặc châm biếm, đả kích, phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội)?
Trả lời:
– Theo em, truyện Thi nói khoác chủ yếu nhằm mục đích châm biếm, đả kích, phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội.
