Thực hành Tiếng Việt:
Nghĩa của từ ngữ; Từ ghép và từ láy; Cụm từ; So sánh.
Câu 1. Giả trong sứ giả có nghĩa là người, kẻ. Hãy tìm một số từ có yếu tố giả được dùng theo nghĩa như vậy và giải thích nghĩa của những từ đó.
Trả lời:
– Tác giả: người tạo ra tác phẩm, sản phẩm (bài thơ, bài văn,…)
– Độc giả: người đọc.
Câu 2. Xác định từ ghép và từ láy trong những từ sau: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, vội vàng, gom góp, hoảng hốt, đền đáp. Cho biết cơ sở để xác định như vậy.
Trả lời:
– Từ ghép: xâm phạm, tài giỏi, lo sợ, gom góp, mặt mũi, đền đáp.
– Từ láy: vội vàng, hoảng hốt.
Câu 3. Chỉ ra cụm động từ và cụm tính từ trong những cụm từ sau: chăm làm ăn, xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ. Chọn một cụm động từ, một cụm tính từ và đặt câu với mỗi cụm từ được chọn.
Trả lời:
– Cụm động từ: xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ.
– Cụm tính từ: chăm làm ăn.
Đặt câu:
– Giặc Ân đã xâm phạm bờ cõi nước ta.
– Anh ấy chăm làm ăn nên nhà khá giả nhất vùng.
Câu 4. Nêu biện pháp tu từ được dùng trong những cụm từ sau: lớn nhanh như thổi, chết như ngả rạ. Vận dụng biện pháp tu từ này để nói về một sự vật hoặc hoạt động được kể trong truyện Thánh Gióng.
– Biện pháp tu từ so sánh. Cấu trúc: A như B. Những đặc điểm muốn làm nổi bật của A được cụ thể hóa qua đặc điểm của B. Hiệu quả của biện pháp so sánh được thể hiện qua nghĩa của B.
Ví dụ:
+ Giặc Ân chết như ngả rạ.
+ Tháng Gióng lớn nhanh như thổi.
– Vận dụng biện pháp tu từ này để nói về một sự vật hoặc hoạt động được kể trong truyện Thánh Gióng:
Có thể nói, trong truyền thuyết Thánh Gióng, sự lớn lên của Gióng mang theo màu sắc thần kì. Từ một đứa bé không biết nói, biết cười, đặt đâu ngồi đấy cho đến khi ra chiến trận là một hành trình dài của nhận thức trong Gióng. Gióng lớn nhanh như thổi vì chú bé mang theo sức mạnh quần chúng. Sức mạnh ấy được tạo nên từ cơm gạo của nhân dân ta. Bà con làng xóm gom góp gạo nuôi Gióng chính là vì ước mơ Gióng chiến thắng kẻ thù ngoại xâm. So sánh trong chi tiết Gióng vươn vai thành tráng sĩ, lớn nhanh như thổi cũng là sự khẳng định, niềm tin vào sức mạnh của người anh hùng đánh giặc cứu nước.
