Thực hành Tiếng Việt:
Cước chú.
Câu 1. Kẻ bảng sau vào vở. Ghi những từ ngữ, nội dung có cước chú trong văn bản Thủy tiên tháng Một vào các cột phù hợp.
Trả lời:
| Từ ngữ được giải thích nghĩa | Đối tượng được cung cấp thông tin về xuất xứ | Sự vật, hiện tượng được miêu tả, giải thích |
| – Thái cực – Đồng nhất – Cực đoan | – Ảnh của Quốc Trung – Ảnh của China News, báo điện tử Thế giới và Việt Nam đăng lại ngày 21/8/2020 | – Min-nét-xô-ta – Dòng hải lưu – Nước trồi |
Câu 2. Dựa trên quan sát của em về những cước chú trong văn bản Thủy tiên tháng Một, hãy kẻ bảng sau vào vở và điền nội dung cần thiết vào ô trống.
Trả lời:
| Các thành phần của cước chú | Vị trí đặt cước chú | Nội dung cước chú | Ngôn ngữ của cước chú |
| – Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích – Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích – Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích | – Chân trang
– Chân trang
– Chân trang | – Giải thích nghĩa của từ ngữ
– Giải thích nghĩa của sự vật
– Giải thích nghĩa của hiện tượng | – Ngắn gọn
– Ngắn, dễ đọc
– Ngắn, dễ hiểu |
Câu 3. Theo em, cần có thêm cước chú cho từ ngữ, nội dung nào có trong văn bản đã đọc ở trên? Vì sao?
Trả lời:
– Theo em, cần có thêm cước chú cho: “truyện khoa học viễn tưởng”, “chu kì tuần hoàn của nước”, “kỉ lục”
– Lí do: có thể nhiều người vẫn chưa biết nghĩa của những từ ngữ này
Câu 4. Hãy trình bày về cách ghi cước chú cho một trong những từ ngữ, nội dung được đề nghị ở bài tập 3.
– Cách ghi cước chú:
+ Đánh dấu từ những nội dung cần cước chú bằng chữ số hoặc dấu hoa thị
+ Ở chân trang hoặc cuối văn bản, lần lượt chú thích về từng từ ngữ hay nội dung đã được đánh dấu để tạo thành một cước chú hoàn chỉnh gồm các thành phần: ký hiệu đánh dấu đối tượng, tên đối tượng, dấu hai chấm, nội dung giải thích.
– Truyện khoa học viễn tưởng là một thể loại tiểu thuyết hư cấu mang các yếu tố khoa học. Nó còn được gọi là “văn học về ý tưởng” và thường khám phá hoặc dự đoán những hệ quả, hậu quả tiềm tàng của những đổi mới trong khoa học, xã hội và công nghệ.
* Tài liệu tham khảo.
Câu 5. Việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo đã được Thô-mát L. Phrít-man thực hiện như thế nào trong Thủy tiên tháng Một?
Trả lời:
Việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo đã được Thô-mát L. Phrít-man thực hiện như sau:
– Liên quan đến một thuật ngữ được sử dụng: tác giả nhắc đến tên người đã dề xuất thuật ngữ, như Hân-tơ Lo-vin với thuật ngữ sự bất thường của Trái Đất
– Liên quan đến một quan điểm đánh giá: tác giả nêu tên người có ý kiến được trích dẫn như Giôn Hô-đơ-rơn
– Tác giả nêu rõ các đoạn trích được lấy từ văn bản nào, của ai và xuất bản vào thời gian nào
→ Việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo luôn được tác giả lưu ý, xem đó như một điều mang tính bắt buộc
– Tài liệu tham khảo được tác giả sử dụng lồng ghép vào trong văn bản của mình. Đó là việc tác giả đã nhắc đến tên người đã đề xuất thuật ngữ, như Hân – tơ Lo -vin với thuật ngữ Sự bất thường của Trái đất. Ngoài ra tác giả còn ghi rõ đoạn trích được lấy từ văn bản nào, của ai và thời gian ra sao.
→ Việc trích dẫn tài liệu trong văn bản luôn được tác giả chú tâm thực hiện. Ông đã trích dẫn tài liệu tham khảo để làm dẫn chứng xác thực hơn cho bài viết. Nhờ đó, tạo được sự tin cậy, thuyết phục được người đọc về vấn tác giả nêu ra
Câu 6. Ngoài cách ghi như trong văn bản Thủy tiên tháng Một của tác giả Thô-mát L. Phrít-man, nguồn tài liệu tham khảo đó có thể được trình bày theo cách khác: đặt ở một phần riêng cuối văn bản.
Hãy chỉ ra sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo nêu trên. Theo tìm hiểu của em, trong hai cách ghi đó, cách nào được sử dụng phổ biến hơn trên sách báo hiện nay?
– Theo em, sự khác nhau là:
+ Tác giả Thô-mát L. Phrít-man thì ghi nguồn tài liệu tham khảo ở ngay các đoạn có thông tin được trích dẫn.
+ Còn trong ví dụ thì nguồn tài liệu tham khảo lại được trích dẫn lại được để ở riêng một phần khác.
– Trong hai cách ghi đó, cách ghi nguồn tài liệu tham khảo ở riêng một phần khác, thường là ở cuối sách, được sử dụng phổ biến hơn trên sách báo hiện nay.
Câu 7. Lập bảng theo mẫu sau để đánh giá tác dụng của việc dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một.
| STT | Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng | Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo |
| 1 | – Giải thích cụm từ “Sự bất thường của Trái Đất” (Tài liệu tham khảo: Hân-tơ Lo-vin) | – Tăng tính xác thực cho thông tin |
| 2 | – Thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn (Tài liệu tham khảo: Giôn Hô-đơ-rơn) | – Tăng tính dễ hiểu, xác thực cho thông tin |
| 3 | – Nói về sự bất thường của Trái Đất (Tài liệu tham khảo: Trang CNN. Com (ngày 07/8/2007) | – Tăng tính dễ hiểu, xác thực cho thông tin |
