Cách làm bài văn miêu tả

I. Các dạng đề văn miêu tả thường gặp

– Bài văn miêu tả vật (Tả đồ vật, con vật, cây cối): Dạng đề bài này thường yêu cầu các em miêu tả các loại đồ vật, cây cối, con vật gần gũi xung quanh nhằm rèn luyện kĩ năng quan sát, viết miêu tả theo cảm nhận.

– Bài văn miêu tả người: Thường là những đề bài yêu cầu tả chân dung, đặc điểm, tả người trong một trạng thái hoạt động nào đó (Ví dụ: Tả cô giáo đang giảng bài, Tả mẹ đang nấu cơm dưới bếp…).

– Bài văn miêu tả cảnh: Thường là đề bài tả cảnh thiên nhiên như: khung cảnh làng quê, dòng sông, cánh đồng, đêm trăng đẹp… hay cảnh sinh hoạt như: phiên chợ ngày tết, buổi biểu diễn văn nghệ, buổi thi đấu thể thao…

2. Các bước làm bài văn miêu tả

* Bước 1: Xác định yêu cầu đề bài

Với đề văn miêu tả hay bất kì dạng đề nào cũng vậy, bước đầu tiên chúng ta cần làm là tìm hiểu đề và xác định yêu cầu của đề bài.

Các em cần xác định được đề bài thuộc dạng bài miêu tả nào (tả vật, tả người hay tả cảnh), đối tượng cần miêu tả là ai. Chẳng hạn: Đề bài yêu cầu tả một người bạn thân của em thì em cần xác định được đây là dạng bài tả người, đối tượng cần tả là người bạn thân của em, từ đó có những liên tưởng về người bạn ấy với những đặc điểm về ngoại hình, giọng nói, tính cách, những kỉ niệm đáng nhớ mà em và người bạn ấy đã trải qua, tình cảm của em với bạn…Việc xác định dạng bài, đối tượng miêu tả sẽ giúp các em định hình được nội dung và ý tưởng cho bài viết.

* Bước 2: Lập dàn ý

Lập dàn ý là việc tóm tắt nội dung, ý tưởng cho bài viết theo cấu trúc 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài. Trong phần dàn ý, các em có thể ghi lại những ý chính mà mình muốn triển khai trong bài viết. Việc lập dàn ý hỗ trợ đắc lực cho quá trình viết bài, qua dàn ý đã xây dựng, các em tránh được việc sót ý, lạc đề, đảm bảo tính mạch lạc và trình tự diễn đạt các ý.

Chẳng hạn: Lập dàn ý cho văn tả cảnh

– Mở bài: Giới thiệu về cảnh mình định tả (Cảnh ấy là gì? Em đã gặp ở đâu? Cảm xúc của em khi nhìn thấy cảnh vật ấy?)

– Thân bài: Tả chi tiết về cảnh vật:

+ Tả bao quát (Cảnh vật ấy như thế nào?)

+ Tả chi tiết (Cảnh vật vào các thời điểm trong ngày? Tả chi tiết từng vẻ đẹp trong cảnh vật mà em ấn tượng ( thời tiết, mây, gió, nắng…, hoạt động của con người…)

– Kết bài:

Cảm nghĩ, tình cảm, nguyện vọng của bản thân.

* Nguyên tắc miêu tả:

– Để đảm bảo tính mạch lạc, hấp dẫn của bài văn, khi viết miêu tả các em cần đảm bảo trình tự:

+ Trình tự thời gian: theo thời gian trong ngày (Sáng-trưa-chiều-tối); theo mùa trong năm (Xuân- hạ-thu-đông), theo trình tự sự việc: Mở đầu – diễn biến – kết thúc.

+ Trình tự không gian: Từ bao quát đến khái quát, từ xa đến gần, từ ngoài vào trong.

+ Với văn tả người cần miêu tả từ hình dáng đến tính cách

* Bước 3: Viết bài

– Dựa trên phần dàn ý đã lập, các em có thể hoàn thiện bài văn miêu tả của mình. Khi viết các em có thể thêm những câu so sánh để tăng tính hấp dẫn cho bài viết.

Chẳng hạn: Khi miêu tả nụ cười của mẹ, thay vì miêu tả một cách đơn giản nhất là “Nụ cười của mẹ em rất đẹp”, các em có thể thêm một vài câu so sánh, ví von để tạo ấn tượng cho nụ cười ấy như: “Nụ cười của mẹ rất đẹp, nụ cười tươi như hoa vừa nở sớm mai…”.

3. Cách viết mở bài và kết bài cho bài văn miêu tả

Trong một bài văn miêu tả, phần thân bài thường là quan trọng nhất bởi đây là phần diễn đạt toàn bộ nội dung của bài miêu tả. Tuy nhiên, phần mở bài và kết bài cũng quan trọng không kém bởi nó tác động đến hứng thú của người đọc với bài văn ấy.

Để viết được mở bài và kết bài hay, các em có thể áp dụng các cách viết sau:

– Với phần mở bài: Có thể dẫn trực tiếp vào đối tượng cần miêu tả, có thể dẫn gián tiếp (giới thiệu bằng lời dẫn dắt hoặc bộc lộ cảm xúc của người viết về đối tượng miêu tả)

4. Dàn bài tham khảo

Bài văn tả mẹ của em

I. Mở bài:

– Giới thiệu về mẹ: Mẹ là người gần gũi với em nhất. Năm nay, mẹ đã ngoài bốn mươi tuổi.

II. Thân bài:

a) Tả hình dáng:

– Dáng người tầm thước, thon gọn.

– Là giáo viên nên mẹ mặc áo dài đi làm; ở nhà mẹ mặc đồ bộ cho tiện làm việc nhà.

– Gương mặt đầy đặn; mái tóc dài đen mượt, khi làm bếp mẹ hay búi tóc lên.

– Đôi mắt đen sáng với ánh mắt dịu dàng, thân thiện.

b) Tả tính tình, hoạt động:

– Mẹ là người chu đáo, cẩn thận; đồ đạc trong nhà sắp xếp gọn gàng nhờ vậy nhà tuy nhỏ nhưng trông vẫn thông thoáng.

– Tính tình ôn hòa, nhã nhặn trong lời ăn tiếng nói, mẹ thường dạy em: “Chim khôn hót tiếng rảnh rang. Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”.

– Bận thế nhưng mẹ luôn quan tâm đến việc học của em.

III. Kết bài:

– Tình cảm của em dành cho mẹ: Mẹ luôn tận tụy, tảo tần, chăm sóc, dạy bảo em với mong ước duy nhất là em được nên người, trở thành người hữu ích cho xã hội.

– Những điều tốt đẹp mà em mong muốn dành cho mẹ của mình: Em luôn cố gắng đạt thành tích tốt, đem lại niềm vui cho mẹ. Mẹ ơi, con yêu mẹ lắm!

Bài văn tham khảo:

Bài văn 1:

Trong gia đình, mỗi thành viên đều là những người thân mà em yêu quý, trân trọng nhất. Trong đó, người mang đến cho em cảm giác ấm áp, yên bình nhất khi ở cạnh đó chính là người mẹ thân yêu của em.

Mẹ tựa như một nàng tiên trong truyện cổ tích, mọi công việc trong gia đình đều được mẹ chăm lo ổn thỏa. Mẹ em tuy chỉ là một người nông dân nhưng lại là người phụ nữ tuyệt vời nhất trong cuộc đời em. Ngày nào cũng vậy, bên cạnh công việc đồng áng vất vả, mẹ đều dành thời gian để chăm sóc cho gia đình và vườn cây nhỏ. Mẹ em nấu ăn rất ngon, để đảm bảo dinh dưỡng cho cả gia đình, mẹ thường xuyên thực đơn trong bữa cơm, món nào cũng thật ngon, thật bổ dưỡng. Không chỉ lo việc đồng áng, nhà cửa, mẹ luôn dành thời gian để giúp chúng em học tập, tâm sự trò chuyện với chúng em mỗi tối.

Mẹ em có dáng người thon thả, cân đối vì vậy nên không cần ăn mặc trưng diện, mẹ chỉ cần mặc lên người bộ quần áo lao động em cũng thấy mẹ thật đẹp. Đôi bàn tay mẹ do phải lao động vất vả mà đen sạm và nhăn nheo, mỗi lần nhìn thấy đôi bàn tay ấy em lại thương mẹ vô cùng. Vất vả là vậy nhưng mẹ em không bao giờ than thở, mẹ giấu đi sự cực nhọc của bản thân để mang đến cho chúng em những điều tốt nhất. Mẹ luôn yêu thương và hi sinh lặng thầm cho gia đình như vậy.

Mẹ là người em yêu quý nhất trên đời. Đối với em, mẹ mãi là kỳ quan, là sự vĩ đại cao quý nhất của thế gian mà ông trời ban tặng. Em mong mẹ luôn khỏe mạnh, theo dõi em mỗi ngày và nở một nụ cười hạnh phúc. Em sẽ ngoan ngoan nghe lời, cố gắng học tập tốt để mẹ vui lòng và tự hào về em.

Bài văn 2:

Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ. Mẹ luôn vì con mà hi sinh tất cả. Đối với con, mẹ là người tuyệt vời nhất.

Mẹ em năm nay vừa tròn bốn mươi, độ tuổi chưa phải quá già nhưng trên gương mặt đã hằn in bao vết tích mệt nhọc của thời gian. Mẹ có chiều cao khiêm tốn, nhưng vẻ nhỏ nhắn giúp thân hình mẹ cân đối. Mái tóc dài ngang vai, đen láy, suôn mượt càng tôn lên làn da trắng trẻo của mẹ. Làn da ấy đã có vài nếp nhăn cùng những chấm tàn nhang li ti trên gương mặt. Em hiểu những nếp nhăn đó là bao vất vả mẹ gánh chịu để nuôi dạy anh em em. Gương mặt mẹ trái xoan, xinh đẹp. Mẹ có đôi mắt nâu đen sâu thẳm. Người ta bảo, những người mắt sâu là những người sống tình cảm. Quả thực, mẹ em rất tình cảm, lúc nào trong mẹ cũng đầy ắp tình thương yêu cho gia đình, cho chúng em và cho những thế hệ học trò mà mẹ dạy dỗ. Đôi môi trái tim hồng hồng của mẹ lúc nào cũng nở nụ cười rạng rỡ. Chỉ khi anh em em chưa vâng lời, nụ cười đó mới vụt tắt. Khi đó, chiếc mũi cao của mẹ cũng đỏ hoe vì rơi nước mắt, trông mẹ buồn đến lạ. Em thích nhất chiếc má lúm đồng tiền của mẹ. Chiếc má lúm làm gương mặt mẹ thêm phần tươi xinh, duyên dáng.

Mẹ em thường mặc quần vải sẫm màu cùng áo sơ mi dài tay. Trong bộ trang phục này, trông mẹ rất nghiêm túc nhưng không kém phần trẻ trung. Những ngày lễ, mẹ thướt tha trong tà áo dài. Em yêu nhất là đôi bàn tay mẹ, đôi bàn tay mềm mại nhưng đã có chút nhăn nheo. Làm sao mà không nhăn nheo khi đôi bàn tay ấy đã chăm bẵm từng miếng ăn, giấc ngủ cho anh em em, đã dắt dìu bao thế hệ học trò bỡ ngỡ vào lớp một? Mẹ em là một người vừa ấm áp, vừa nghiêm khắc. Ngày còn nhỏ, mẹ mua cho chúng tôi rất nhiều đồ chơi. Nhưng mẹ cũng căn dặn sau khi chơi xong phải cất ngăn nắp và gìn giữ cẩn thận.

Cám ơn ông trời đã cho con một người mẹ vô cùng tuyệt vời. Mẹ chính là món quà ngọt ngào nhất, quý giá nhất mà không có điều gì so sánh được. Em luôn thầm hứa sẽ ngoan ngoãn, vâng lời cha mẹ và học tập thật tốt để không phụ lòng sinh dưỡng của mẹ.

Bài văn 3:

Thật kì lạ, không phải ơn nghĩ sinh thành mà chính vì tình mẹ dành cho con bao la như biển rộng mới là điều khiến em yêu quý mẹ hơn tất cả mọi thứ trên đời.

Mẹ em năm nay đã ba mươi lăm tuổi, cái tuổi không còn trẻ nữa. Mẹ em không cao nhưng có dáng người cân đối và có phần hơi đẫy đà. Khuôn mặt mẹ tròn trịa phúc hậu, trên khuôn mặt ấy đã ẩn hiện những nốt tàn nhan báo hiệu tuổi tác. Nổi bật trên khuôn mặt ấy là đôi mắt to hiền dịu. Đôi mắt ấy luôn nhìn em với tất cả tình yêu thương trìu mến cho em động lực mỗi khi gặp khó khăn, vỗ về em khi em buồn, cho em cảm thấy được yêu thương và bảo vệ, lấp lánh khi em đạt điểm tốt. Đôi mắt ấy u buồn khi em làm sai, ánh lên những niềm vui sướng khi em làm việc tốt. Mỗi lần nhìn vào đôi mắt ấy, em lại tự thấy mình có bổn phận phải không để đôi mắt ấy ướt lệ.

Làn da mẹ hơi ngăm đen vì những năm tháng dãi dầu mưa nắng lo cho gia đình, đó là một làn da khỏe khoắn, nồng thở vị cần cù, chịu khó. Có lẽ điều nổi bật nhất ở mẹ là mái tóc đen bóng, mượt mà dài đến gần eo, em rất thích mỗi sáng giúp mẹ chải tóc, tóc mẹ vừa mượt vừa dày, khi búi trông rất đẹp. Mẹ em cũng rất quý bộ tóc ấy, mẹ thường gội đầu bằng bồ kết, chứ ít khi gội bằng dầu, mẹ bảo gội bằng bồ kết tóc vừa đen vừa chắc. Đôi bàn tay mẹ xương xương mà ấm áp với những ngón tay thuôn thuôn như búp măng, mỗi lần áp má lên đôi bàn tay mẹ em lại thấy ấm áp lạ thường khi cảm nhận được sự gồ ghề của những vết chai thô ráp trên lòng bàn tay ấy. Khi ấy em lại thương mẹ vô cùng, em chỉ mong mình lớn thật nhanh để đỡ đần mẹ cho mẹ đỡ vất vả.

Mẹ em là một người luôn vun vén cho gia đình. Ngày thường dù đi làm nhưng mọi việc trong nhà mẹ đều lo chu toàn. Năm nào mẹ cũng mua đồ mới cho em nhưng có những bộ quần áo mẹ mặc mấy năm, em hỏi mẹ đều bảo là vì vẫn mặc được. Em biết đó không chỉ vì là do mẹ giản dị mà còn vì mẹ muốn tiết kiệm cho gia đình cho em được sung sướng hơn. Mẹ vô cùng tiết kiệm nhưng lại rất chiều chị em em. Chúng em có đầy đủ những điều mình thích không thiếu một thứ. Nhưng mẹ cũng vô cùng nghiêm khắc mỗi khi chúng em mắc lỗi, cho dù là lỗi to hay nhỏ mẹ cũng nhất định phạt nặng để chúng em biết lỗi và nhớ sửa sai.

Em rất hạnh phúc vì được là con của mẹ, em tự hứa với lòng nhất định phải học hành chăm chỉ nên người để mẹ tự hào và cho mẹ những ngày tháng hạnh phúc