Câu chuyện về tính kỉ luật và sự đam mê
Năm 1764, vào một đêm nọ, Đại học Harvard bỗng nhiên bị cháy. Ngọn lửa phừng phừng táp hết mọi thứ xung quanh, chỉ phút chốc tòa nhà Harvard trứ danh (tòa thư viện mà sách trong đó đều do ông Harvard quyên tặng sau khi qua đời) đã bị hủy hoại toàn bộ. Mọi người ở trường Harvard đều rất đau lòng và nuối tiếc.
Trong tình hình ấy, một sinh viên tên John bắt đầu cảm thấy tiến thoái lưỡng nan. Tại sao vậy? Thì ra John là người cuồng sách điển hình, bình thường cậu hay ăn ngủ trong thư viện. Nguồn tri thức phong phú trong sách đã hấp dẫn cậu nhưng thư viện có một quy định khiến cậu rất khó xử: sách chỉ được mượn đọc tại chỗ, không được mang về, nếu không sẽ bị đuổi học.
Năm giờ chiều hôm xảy ra hỏa hoạn chính là lúc thư viện phải đóng cửa, nhưng John vẫn đang chìm đắm trong một quyển sách, cậu muốn đọc cho xong. Do vậy, cậu lén mang quyển sách ra ngoài. Cậu không ngờ đêm đó thư viện bị ngọn lửa thiêu rụi, tất cả sách đều không còn, chỉ sót lại duy nhất quyển sách trong tay cậu.
“Mình có nên mang sách trả lại không?” John áy náy khó xử. Trải qua một khoảng thời gian dằn vặt suy nghĩ, John quyết định mang quyển sách đến cho thầy hiệu trưởng. Thầy hiệu trưởng vừa ngạc nhiên vừa vui mừng, thầy xúc động nhận sách từ John và cảm ơn cậu đã giúp Havard giữ lại được chút ít di sản quý giá.
Các lãnh đạo khác của Harvard nghe được chuyện này đã đề nghị khen thưởng John. Thế nhưng, hai ngày sau, thông báo được dán khắp trường với nội dung không thể tin nổi: John do không tuân thủ quy định của trường nên bị cho thôi học.
Đối với John, tin này như sét đánh giữa trời quang. Dù biết thư viện quy định sách chỉ được mượn tại chỗ, nếu mang về sẽ bị đuổi học, cậu vẫn không tin nổi trước việc mình phải rời khỏi Harvard.
Nhiều thầy và trò trường Harvard cảm thấy mức phạt này quá nghiêm khắc, họ muốn xin thầy hiệu trưởng cho John một cơ hội. Theo họ, sai lầm của John có thể thông cảm được bởi nó đến từ việc cậu đam mê đọc sách.
Thầy hiệu trưởng lại nghĩ khác. Thầy nói: “John đã vi phạm quy định của trường, tôi buộc phải cho cậu ấy thôi học. Bất cứ lúc nào, đều phải làm theo quy định, phải quản lí được bản thân. Ngược lại, cho dù vì lí do gì, nếu không thể kiềm chế bản thân thì phải tự chịu trách nhiệm cho hành vi của mình”.
(Theo Xiu-ying Wei, Harvard bốn rưỡi sáng, NXB Thế giới, 2023, Phan Thu Vân dịch)
