Đề số 1:
Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
…Có thể xem đây là một trong nhiều lí do đã bồi đắp nên tính nhạy cảm nói trên của Nguyên Hồng: Con người ấy thiếu tình thương từ nhỏ nên luôn luôn khao khát tình thương và dễ thông cảm với những người bất hạnh. Ông mồ côi cha từ năm 12 tuổi. Mẹ lại đi bước nữa và thường phải đi làm ăn xa. Đó là một người đàn bà dịu hiền và có nhan sắc nhưng phải gắn bó với một người chồng già nghiện ngập bằng một cuộc hôn nhân ép uổng. Bà thương con vô cùng, nhưng do cảnh ngộ éo le nói trên, nên một thời gian dài sau khi chồng mất, bà không được gần con. Sau này, Nguyên Hồng viết truyện Mợ Du là để nói lên được phần nào tâm trạng đau đớn của người mẹ trẻ bị gia đình nhà chồng khinh ghét, xua đuổi, không cho phép tự do gần gũi con mình. Còn thân phận chú bé mồ côi phải sống nhờ vào một bà cô cay nghiệt nào đó thì nhà văn đã thuật lại trong tập hồi kí Những ngày thơ ấu:
“Ngày 20-11-1931. Giá ai cho tôi một xu nhỉ? Chỉ một xu thôi! Để tôi mua xôi hay bánh khúc. Giời rét thế này, đi học một mình, vừa đi vừa cắn ngon xiết bao! Không! Không có ai cho tôi cả. Vì người ta có phải mẹ tôi đâu!”. […]
(Trích Nguyên Hồng – nhà văn của những người cùng khổ, Nguyễn Đăng Mạnh)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Nêu nội dung chính của đoạn văn.
Câu 3. Ghi lại những lí lẽ và bằng chứng tác giả đưa ra để làm rõ nội dung của đoạn văn.
Câu 4. Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn “Ngày 20-11-1931. Giá ai cho tôi một xu nhỉ? Chỉ một xu thôi! Để tôi mua xôi hay bánh khúc. Giời rét thế này, đi học một mình, vừa đi vừa cắn ngon xiết bao! Không! Không có ai cho tôi cả. Vì người ta có phải mẹ tôi đâu!”.
Câu 5. Từ nội dung của đoạn trích, nêu cảm nhận của em về hoàn cảnh sống của nhà văn Nguyên Hồng.
GỢI Ý TRẢ LỜI:
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích: nghị luận
Câu 2. Đoạn văn nêu lên ý chính là: Lí do bồi đắp nên tính nhạy cảm của nhà văn Nguyên Hồng.
Câu 3. Ghi lại những lí lẽ và bằng chứng tác giả đưa ra để làm rõ nội dung của đoạn văn.
+ Lí lẽ: Thiếu tình thương từ nhỏ nên luôn khao khát tình thương và dễ cảm thông với những người bất hạnh.
+ Bằng chứng: trích từ truyện Mợ Du và hồi kí Những ngày thơ ấu
– Nguyên Hồng viết truyện Mợ Du là để nói lên được phần nào tâm trạng đau đớn của người mẹ trẻ bị gia đình nhà chồng khinh ghét, xua đuổi, không cho phép tự do gần gũi con mình. Còn thân phận chú bé mồ côi phải sống nhờ vào một bà cô cay nghiệt nào đó thì nhà văn đã thuật lại trong tập hồi kí Những ngày thơ ấu.
Câu 4. Tác dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn: đánh dấu nội dung được trích dẫn. Ở đây là đoạn trích được dẫn lại từ hồi kí Những ngày thơ ấu của nhà văn Nguyên Hồng.
Câu 5. Cảm nhận của em về tuổi thơ của nhà văn Nguyên Hồng: Nhà văn có tuổi thơ cơ cực, thiếu thốn tình cảm. Thế nên những tác phẩm của ông được miêu tả chân thực, đầy cảm xúc.
Đề số 2:
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
THỰC TRẠNG SỐNG ẢO CỦA GIỚI TRẺ HIỆN NAY
Chụp ảnh tự sướng ở bất cứ đâu
Từ lâu, chụp hình tự sướng đã trở thành một trào lưu trong giới trẻ, nhất là với các cô nàng. Đặc biệt với hàng loạt “app sống ảo” ra đời cho phép người dùng chỉnh sửa ảnh từ làn da, khuôn mặt cho đến vóc dáng đã khiến nhiều người “tự tin” khoe hình ảnh cá nhân của mình lên các trang mạng xã hội. Tuy nhiên, nhiều khi sự thật bên ngoài lại không hề “lung linh” như trong ảnh.
Bên cạnh đó, cũng cần phải kể đến thực trạng của một bộ phận giới trẻ đó là chụp ảnh tự sướng ở mọi lúc mọi nơi. Dù là đi ăn, đi chơi, đám cưới, đám tang, đi chùa… thì họ luôn cầm điện thoại chụp hình tự sướng. Sau đó, họ sẽ dành nhiều thời gian để chọn ra những tấm hình đẹp nhất, chỉnh sửa lung linh rồi đăng lên các trang mạng xã hội để thu hút bạn bè vào like ảnh hoặc comment khen ngợi. Họ tin tưởng vào những lời tán thưởng mà những người bạn ảo dành cho mình, đồng thời cũng sẽ bị tổn thương bởi những lời chê bai đến từ những người xa lạ.
Khoe khoang bản thân
Giới trẻ ngày nay rất năng động, đầy nhiệt huyết và luôn muốn chứng tỏ bản thân mình qua hình thức bên ngoài. Với sự phổ biến của mạng xã hội, có không ít bạn trẻ lợi dụng sự công khai đó để khoe mẽ “trá hình” và tự đánh bóng bản thân.
Nhiều người trẻ thường rất thích khoe khoang trên mạng xã hội, thường thấy nhất là việc khoe những món đồ đắt tiền. Mặc dù có những người điều kiện gia đình không tốt nhưng vẫn mua sắm những món đồ đắt tiền để khoe với bạn bè. Bên cạnh những tấm hình khỏa thân táo bạo là những dòng trạng thái khoe khoang sự giàu có, ăn chơi xa hoa, đi du lịch, ăn uống không đúng với sự thật.
(Trích Báo Đời sống ngày 15/1/2021)
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
Câu 2: Bài viết bàn luận về vấn đề gì?
Câu 3: Để làm rõ vấn đề nghị luận người viết đã đưa ra những lí lẽ nào (biểu hiện sống ảo của các bạn trẻ) trong bài viết?
Câu 4: Bài viết đã đề cập đến những hậu quả nào của việc chụp ảnh tự sướng ở mọi nơi?
Câu 5: Theo em, ngoài những biểu hiện trên, những người sống ảo còn có những biểu hiện nào khác?
Câu 6: Nếu em có một người bạn của mình có biểu hiện của người sống ảo thì em sẽ có lời khuyên gì dành cho bạn ấy.
GỢI Ý TRẢ LỜI:
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản là: nghị luận
Câu 2: Bài viết bàn luận về vấn đề: Thực trạng sống ảo của giới trẻ ngày nay.
Câu 3: Những biểu hiện sống ảo của các bạn trẻ thể hiện trong bài viết:
– Chụp ảnh tự sướng ở mọi nơi.
– Khoe khoang bản thân.
Câu 4: Bài viết đã đề cập đến những hậu quả nào của việc chụp ảnh tự sướng ở mọi nơi của người sống ảo:
+ Mất thời gian
+ Người chụp ảo tưởng không đúng về mình
+ Bị tổn thương nếu người khác chê bai
+ Hoặc người sống ảo luôn ảo tưởng và không gắn mình với đời sống thực tế/ hoặc họ sẽ ngày càng khoe khoang và sĩ diện… Dẫn đến nhiều hệ lụy như thiếu tự tin, bi quan, chán nản khi đối diện với cuộc sống thực; Dễ bị kẻ xấu lợi dụng vào mục đích xấu; Con người trở nên dửng dưng, vô cảm, ích kỷ hơn.
Câu 5: Ngoài những biểu hiện trên, những người sống ảo còn có những biểu hiện nào khác:
+ Lướt facebook hàng giờ mà không cảm thấy chán, họ có thể bỏ ăn, bỏ uống để theo cuộc sống ảo.
+ Thuê đồ về chụp hình sống ảo; Khoe khoang về cuộc sống của mình không đúng với thực tế ngoài đời…
Câu 6: Nếu em có một người bạn của mình có biểu hiện của người sống ảo thì em sẽ có lời khuyên: hãy sống thực tế, quan tâm đến những người xung quanh. Chia sẻ những suy nghĩ của mình để được thấu hiểu và sống vui vẻ…
PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
ĐỀ 1: Đọc văn bản sau:
(1) Năm 2009, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức lấy ngày 22 tháng 4 hằng năm làm Ngày Trái Đất. Từ mốc thời gian ấy, Ngày Trái Đất được coi là một sự kiện thường niên của các quốc gia trên thế giới, hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường, bảo vệ hành tinh xanh. Điều gì đang diễn ra với môi trường sống trên Trái Đất và vì sao vấn đề bảo vệ môi trường lại trở nên cấp thiết đến thế?
(2) Cần nhìn thẳng vào một sự thực: môi trường trên Trái Đất đang bị huỷ hoại và xuống cấp nghiêm trọng. Những nghiên cứu và cảnh báo về môi trường hiện nay tập trung vào các vấn đề: biến đổi khí hậu; hiệu ứng nhà kính; tình trạng ô nhiễm không khí; rác thải nhựa; sự cạn kiệt các tài nguyên thiên nhiên; sự suy giảm tính đa dạng sinh học;… Nói riêng về sự suy giảm tính đa dạng sinh học, theo báo cáo của Liên đoàn Bảo tồn thế giới (IUCN), kể từ năm 1500, đã có 953 loài động vật, thực vật biến mất trên Trái Đất. Trung bình mỗi năm hành tinh của chúng ta chứng kiến từ 1 đến 5 loài tuyệt chủng. Không chỉ thế, theo ước tính của các nhà khoa học, tốc độ biến mất của các loài có thể diễn ra nhanh hơn, gấp 1 000 lần, thậm chí gấp 10 000 lân so với tốc độ bình thường. Nhìn chung, tất cả các vấn đề này đều có quan hệ với nhau và đều liên quan (tuỳ mức độ) tới những hoạt động của con người như: phát triển sản xuất công nghiệp và nông nghiệp thiếu bền vững; khai thác và sử dụng tài nguyên lãng phí; đánh bắt bừa bãi thuỷ hải sản và động vật hoang dã; xả khí thải, xả rác vô độ:;…
(3) Trái Đất là “mẹ” của muôn loài. Phải nói rằng chúng ta đang làm “mẹ” đau đớn, đồng thời đẩy những “người anh em” của mình tới tình trạng diệt vong. Một khi những “người anh em” trong tự nhiên đã ra đi, loài người liệu còn được bao nhiêu cơ hội sống sót? Mỗi chúng ta có thể và cần phải làm gì để bảo vệ môi trường sống của muôn loài và cũng là của chính mình?
(Theo Trần Dương (tổng hợp), báo điện tử Đất Việt – Diễn đàn của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kĩ thuật Việt Nam, tháng 10/2020)
Câu 1. Theo em, thảm họa môi trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến những đối tượng nào? Vì sao?
Câu 2. Là học sinh, em sẽ làm gì để góp phần bảo vệ môi trường?
ĐỀ 2: Đọc đoạn trích sau:
Đi để con được choáng ngợp trước đại dương mênh mông… rung động trước một cánh đồng xanh mướt… hồi hộp nín thở trước những rặng núi hùng vĩ… Đi để con biết mùi mặn của mồ hôi, mùi gió ngai ngái trước cơn dông… đi để con biết kết nối với người lạ, thử những món chưa từng ăn. Đi để con biết cách leo núi, lội ruộng, luồn hang, đốt lửa, nấu cơm, sơ cứu vết thương… Đi để khi trở về con thấy yêu thêm cái nhà nhỏ của mình.
Tại sao người ta phải bỏ cả đống tiền, khổ sở đày ải để leo lên đỉnh Everest? Tại sao người ta phải luyện tập thể lực cả tháng trời rồi đáp máy bay tới Việt Nam, mò mẫm trèo đèo lội suối để tới hang Sơn Đoòng? Cảnh đẹp chỉ là một phần. Quan trọng là cái thú vị của quá trình chinh phục và khám phá. Sống là phải được nếm trải cảm giác sung sướng không thể diễn tả của khoảnh khắc “A ha, ta đã làm được!”. Nó đã lắm. Không ngôn từ nào tả được!
Mấy mùa Tết gần đây nhà mình sắm Tết chỉ khoảng vài trăm ngàn. Dọn tủ lạnh và thùng rác thật sạch để có thể đi 10 ngày về không bị bốc mùi. Lên đường!
Những chuyến đi, luôn luôn tốt hơn! Nước chảy là nước trong, nước đọng là nước bẩn. Có câu nói rằng: “Nếu con người sinh ra chỉ để ở chết dí ở một chỗ, thì người ta đã không cần đôi chân làm gì”. Dù với ngàn năm văn hoá lúa nước, ông bà mình khá lười dịch chuyển thì cũng phải công nhận “đi một ngày đàng học một sàng khôn” mà.
(Trích Con nghĩ đi, mẹ không biết!, Thu Hà, NXB Văn học, 2016, tr. 198-199)
Câu 1. Em có đồng tình với quan điểm sống của tác giả được nêu trong đoạn trích? Vì sao?
Câu 2. Qua đoạn trích, em học được gì về cách lập luận trong văn nghị luận?
ĐỀ 3: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
(1) Tri thức là vô hạn nên chẳng ai có thể biết được tất cả một cách toàn diện và chắc chắn cả. (2) Vì vậy, hãy không ngừng tìm kiếm và học hỏi về những điều mình chưa biết.
(3) Cuộc sống luôn ẩn chứa những bài học mà chúng ta cần nắm bắt để trau dồi và hoàn thiện mình hơn.
(4) Bức tranh đẹp nhất luôn là tác phẩm mà chưa người hoạ sĩ nào hoàn thành. (5) Vì vậy, hãy cứ mạnh dạn vẽ nên bức tranh ấy.
(6) Kỷ lục thể thao vĩ đại nhất là kỷ lục chưa được tạo lập, do đó, hãy biết ước mơ làm nên những việc lớn.
(7) Hãy sống mỗi ngày như thế đó, đó là ngày cuối cùng ta được sống trên thế gian này.
(8) Khi từ giã cõi đời, con người ta thường không hối tiếc về những điều mà mình làm, mà lại tiếc nuối về những điều chưa làm được. (9) Hãy sống sao cho khi mất đi, ta có thể mỉm cười mãn nguyện.
(10) Cuối cùng, tôi phải thú nhận rằng tôi chẳng hiểu mấy về những cấu trúc nguyên tử hình thành nên vật chất và con người. (11) Điều tôi biết, chỉ đơn giản, kết quả của sự kết hợp tế bào, nhiễm sắc thể, gen di truyền… phức tạp ấy từng là con người rất khác nhau. (12) Và rằng, sự có mặt của mỗi người chúng ta trên thế giới này đều có một ý nghĩa nhất định nào đó. (13) Một khi thời gian sống của ta không còn nữa, chẳng ai khác có thể lấp được khoảng trống mỗi chúng ta để lại phía sau mình.
(14) Xuất phát của chúng ta về mặt sinh học có thể giống nhau, nhưng mỗi người có quyền và khả năng riêng để tạo sự khác biệt độc đáo cho mình. (15) Đó sẽ là điều gì thì tùy vào chính bạn.
(Trích “Hạt giống tâm hồn”, NXB Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh, tr.140,141)
Câu 1. Em có đồng ý với ý kiến “mỗi người có quyền và khả năng riêng để tạo sự khác biệt độc đáo cho mình” không? Vì sao?
Câu 2. Em rút ra bài học gì cho bản thân từ đoạn trích trên?
Đề 4: Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi :
Tự nhiên ở trên không, có một đàn chim sẻ đáp xuống sân nhặt thóc ra một đằng, gạo ra một nẻo. Chúng nó lăng xăng ríu rít chỉ trong một lát đã làm xong, không suy suyển một hạt. Nhưng khi chim sẻ đã bay đi rồi, Tấm lại nức nở khóc. Bụt lại hỏi:
– Con làm sao còn khóc nữa?
– Con rách rưới quá, người ta không cho con vào xem hội.
– Con hãy đào những cái lọ xương bống đã chôn ngày trước lên thì sẽ có đủ mọi thứ cho con trẩy hội.
Tấm vâng lời, đi đào các lọ lên. Đào lọ thứ nhất, lấy ra được một bộ áo mớ ba, một cái xống lụa, một cái yếm lụa điều và một cái khăn nhiễu. Đào lọ thứ hai, lấy ra được một đôi giày thêu, đi vừa như in. Lọ thứ ba đào lên thì thấy một con ngựa bé tí, nhưng vừa đặt con ngựa xuống đất, bỗng chốc nó đã hí vang lên và biến thành ngựa thật. Đào đến lọ cuối cùng thì lấy ra được một bộ yên cương xinh xắn. Tấm mừng quá vội tắm rửa rồi thay bộ vào, đoạn cưỡi lên ngựa mà đi. Ngựa phóng một chốc đã đến kinh đô. Nhưng khi phóng qua một chỗ lội, Tấm đánh rơi một chiếc giày xuống nước không kịp nhặt. Khi ngựa dừng lại ở đám hội, Tấm lấy khăn gói chiếc giày còn lại rồi chen vào biển người.
(Nguyễn Đồng Chi, Tấm Cám, trích Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, tập 2, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2000, tr. 1170)
Câu 1: Nếu chọn một trong hai nhân vật Tấm hoặc Bụt kể lại phần chuyện trong đoạn trích trên, em sẽ chọn nhân vật nào? Vì sao?
Câu 2: Hãy kể việc làm của em thể hiện sự yêu thương, quan tâm, giúp đỡ người khác?
Đề 5: Đọc câu chuyện sau và trả lời các câu hỏi:
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
– Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
– Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc- ghê- nhép)
Câu 9: Theo em, tại sao ở cuối truyện người ăn xin lại nở nụ cười và nói: “Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.” (1,0 điểm)
Câu 10: Từ câu chuyện trên em rút ra được bài học gì cho bản thân ? (1,0 điểm)
ĐỀ 6: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
[1] Thực ra, hoàn cảnh là một bức tranh không màu, nó đen tối hay tươi sáng là do chính bạn lựa chọn màu vẽ. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta luôn có nhiều hơn một sự lựa chọn!
[2] Cuộc sống có thể cho bạn muối mặn, nhưng lựa chọn bỏ ngay vào miệng để nhận lấy sự đắng chát hay bỏ vào chén canh nhạt để có món canh thơm ngon là do bạn. Con người có thể cho bạn sự trọng vọng hay khinh rẻ, bạn có thể lựa chọn đón nhận hay phớt lờ. Số phận ban cho cỏ dại sự chà đạp, xa lánh của con người, tuy nhiên, số phận cũng để cho cỏ dại lựa chọn nở hoa hay héo úa. Và bạn đã biết, cỏ dại lựa chọn điều gì. Rõ ràng, bạn luôn có quyền lựa chọn thái độ sống cho mình, chỉ là đôi khi, bạn lười biếng lựa chọn và để cho số phận kéo đi.
(Đến cỏ dại còn đàng hoàng mà sống…, Phạm Sỹ Thanh, NXB Thế giới, 2019, Tr.46-47)
Câu 1. Em có đồng ý với ý kiến “Trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta luôn có nhiều hơn một sự lựa chọn!” không? Vì sao? (VD-9)
Câu 2. Em rút ra bài học gì cho bản thân từ phần trích trên? (VD-10)
ĐỀ 7: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi:
Chiếc smartphone (điện thoại thông minh) đã trở thành một ô cửa nhỏ dẫn người ta thoát khỏi sự buồn chán của bản thân, và cái rung nhẹ báo tin có thông báo mới của nó bao giờ cũng đầy hứa hẹn. Nhưng càng kết nối, càng online (truy cập), thì cái đám đông rộn ràng kia lại càng làm chúng ta cô đơn hơn. Chỗ này một cái like (thích), chỗ kia một cái mặt cười, khắp nơi là những câu nói cụt lủn, phần lớn các tương tác trên mạng hời hợt và vội vã. Càng bận rộn để giao tiếp nhiều thì chúng ta lại càng không có gì để nói trong mỗi giao tiếp. Ngược với cảm giác đầy đặn, được bồi đắp khi chúng ta đứng trước thiên nhiên hay một tác phẩm nghệ thuật lớn, trên mạng xã hội ta bị xáo trộn, bứt rứt, và ghen tị với cuộc sống của người khác như một người đói khát nhìn một bữa tiệc linh đình qua cửa sổ mà không thể bỏ đi. Đêm khuya, khi các chấm xanh trên danh sách friend (bạn bè) dần dần tắt, người ta cuộn lên cuộn xuống cái news feed (dòng thời gian) để hòng tìm một status (trạng thái) bị bỏ sót, một cứu rỗi kéo dài vài giây, một cái nhìn qua lỗ khóa vào cuộc sống của một người xa lạ, để làm tê liệt cảm giác trống rỗng.
(Trích Bức xúc không làm ta vô can, Đặng Hoàng Giang, tr.76 – 77, NXB Hội Nhà văn, 2016)
Câu 9: Em có đồng tình với ý kiến sau: Chiếc smartphone đã trở thành một ô cửa nhỏ dẫn người ta thoát khỏi sự buồn chán của bản thân, và cái rung nhẹ báo tin có thông báo mới của nó bao giờ cũng đầy hứa hẹn? Vì sao?
Câu 10: Hãy rút ra bài học mà em tâm đắc nhất sau khi đọc đoạn trích.
