- Mở bài:
Ông tôi năm nay đã ngoài 60 tuổi. Ở cái tuổi gần đất xa trời ấy thế mà ông tôi còn khỏe lắm. Mới hôm qua, ông còn đi bộ năm cây số đến chơi nhà nội Bảy ở dưới vùng Hạ Điền. Cha tôi đòi chở ông đi, ông nhất định không chịu, ông nói tuổi già nhưng chân tay vẫn còn dẻo lắm, đi bộ cho nó thơi thả, ông không vội gì. Ông định ở dưới chơi mấy ngày với nội Bảy rồi mới về. Thường là như thế, ông tôi đi chơi là phải hơn tuần hoặc nửa tháng mới chịu về.
- Thân bài:
Ông tôi dáng người mảnh khảnh, gầy gầy nhưng cao. Trong các anh em, ông tôi cao nhất nhà. Cha tôi giống ông nên cũng cao lắm, cao hơn mẹ tôi cả một cái đầu. Bởi ông cao và gầy nên có cảm giác chân tay ông tôi dài quá khổ. Lúc ông ngồi chuốc nan tre, chân ông co khép lại, gối cao hơn vai. Cái bàn uống nước trà cao thế mà ông ngồi với tay là bưng được ly trà. Tôi vẫn thường trêu ông chân tai dài như siêu nhân, rồi cười khúc khích. Ông thường cốc vào đầu tôi nói tự nhiên nó đã như thế.
Làn da ông tôi ngăm nâu rắn chắc. Một lão nông suốt đời bươn chải trên đồng dưới ruộng, nắng gió mưa bão đã ăn sâu vào làn da ấy. Suốt đời ông tôi đã ở trên mảnh đất này, gắn cuộc đời mình với đồng, với ruộng, với con trâu cái cày. Ngày ông bà về ở với nhau khổ lắm. Đất ruộng chưa có, chỉ có mỗi con trâu ông cố ngoại tôi cho làm vốn. Còn ông cố nội tôi cho ông cái triền soi này làm nơi xây tổ ấm.
Những ngày đầu, ông hăng hái chặt tre dựng nhà, toan lo cho cái hạnh phúc cuộc đời. Ngày này qua ngày khác, ông tôi đi cày thuê cho nhà người ta. Còn bà tôi chắt chiu mấy đồng tiền cưới buôn rau, bán cá, sớm hôm cùng chồng vượt qua những ngày khốn khó. Cảnh nghèo nên thương nhau, từ ngày đó đến giờ chưa bao giờ ông bà to tiếng với nhau, trong nhà lúc nào tình cảm cũng đằm thắm.
Ông tôi có khuôn mặt hơi dài và hóp lại ở hai má, làn da lốm đốm vết đồi mồi. Có lẽ do ông gầy và những chiếc răng đã rụng hết nên má hóp lại. Mái tóc ông bạc phơ, hàm râu bạc trắng dài xuống đến ngực. Tôi vẫn thường vuốt râu ông, nó cứng như cước.
Thỉnh thoảng, tôi nghịch ngợm nắm chòm râu ông giật giật hoặc quét lên má thật thích. Đôi hàng chân mày ông thẳng ngang rồi vòng xuống ôm lấy đôi mắt mở rộng, sáng quắc. Nhìn khuôn mặt của ông rất điềm đạm và hiền từ. Ông là người ít nói. Giọng ông nghe trầm ấm vô cùng. Chỉ khi nói chuyện với nội Bảy hay với các cụ ông ở trong làng, ông mới nói nhiều.
Năm trước, cha tôi xây một căn lều nhỏ phía bờ suối cạnh nhà làm nơi để ông tôi tiếp khách. Không gian yên lặng, phong cảnh hữu tình, cách xa cái bề bộn, tất bật đời thường khiến ông tôi thích lắm. Ngồi nhâm nhi ly nước trà, ăn mấy cái bánh quê, trò chuyện “sách vở” với các cụ cao niên trong làng, thư thái cùng cảnh vật, hồi cố những chuyện đã qua khiến ông tôi tươi trẻ hẳn. Ngày bà tôi còn ở trên đời, ông bà thường cũng thường ngồi ở nơi ấy, uống trà và trò chuyện tương lai. Giờ bà đã xa rồi, chỉ còn mình ông. Đôi khi, tôi thấy ông nhìn đăm đăm ra gốc xoài già bà đã trồng, đôi mắt xúc động rưng rưng.
Tính ông tôi lúc nào cũng gọn gàng, sạch sẽ. Ông nói, đó là cái nếp ở quê mình. Sống với vườn cây mà không thường quét dọn là bẩn lắm. Thế nên, mỗi buổi sớm thức dậy là ông cùng chúng tôi quét dọn trong ngoài. Xong rồi, mới làm chuyện khác.
Mấy ngày ông tôi đi chơi xa, tôi nhớ ông lắm. Mỗi buổi tối, ông thường nằm võng, kể cho tôi nghe mấy chuyện cổ tích, chuyện ngày xưa câu cá hay chuyện đánh bẫy chim ngoài đìa. Tôi thích nhất là chuyện đi bẫy chim cuốc của ông. Ông bảo, giống chim ấy khôn lắm. Ông đặt lắm bẫy trên lối chúng đi nhưng chúng tránh được hết. Ông phải suy nghĩ mãi mới phát hiện ra cách đặt bẫy mà chúng không thể ngờ tới. Cuối cùng, chúng vẫn không thể qua được cái tài nghệ đánh bẫy của ông. Bà tôi vẫn còn nhắc, ngày đó ông bắt được nhiều chim, ăn không hết còn làm khô gửi cho nội Bảy nữa.
- Kết bài:
Giờ ông tôi đã lớn tuổi, không còn muốn đi đánh bẫy nữa. Mỗi khi nghe tiếng cuốc kêu ngoài đìa, tiếng kêu khắc khoải khiến ông tôi nhớ về những ngày khốn khó thuở hàn vi mới về. Đôi mắt thẫn thờ, đăm đăm nhìn về xa xăm. Tuổi già hay nhớ chuyện xưa mà. Qua gần hết cuộc đời mới biết đường đời gian nan, sống được là diễm phúc rồi, có mơ chi đến chuyện giàu sang, phú quý.
