»» Nội dung bài viết:
Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác
(Phri-đrich Ăng-ghen)
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả Ph.Ăng-ghen.
– Phri-đrich Ăng-ghen (1820 – 1895) là nhà triết học, lí luận chính trị người Đức, nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của phong trào công nhân thế giới và Quốc tế cộng sản.
– Ông là người bạn thân thiết của Các Mác.
– Ăng-ghen có những đóng góp to lớn vào học thuyết của chủ nghĩa Mác.
2. Tác phẩm.
– Xuất xứ: Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác (Ph.Ăng-ghen) được viết sau thời điểm Các Mác qua đời và được đọc trước lễ an táng ông.
– Bố cục:
+ Phần 1 (đoạn văn 1 và 2): thông báo sự qua đời của Các Mác, một tổn thất to lớn của nhân loại.
+ Phần 2 (đoạn 3,4,5,6): đánh giá những cống hiến vĩ đại của Các Mác.
+ Phần 3 (còn lại): bày tỏ niềm thương tiếc, khẳng định sự bất tử của Các Mác.
– Nội dung: Bài văn là bản tổng kết về cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của Các Mác.
III. Đọc – hiểu văn bản.
1. Thông báo sự qua đời của Các Mác – một tổn thất lớn của nhân loại.
Trong phần mở đầu, Ăng-ghen thông báo rõ thời khắc ra đi vĩnh viễn của Các Mác bằng giọng văn ngậm ngùi, thương tiếc:
+ Thời gian: Chiều ngày 14 tháng 3, vào lúc ba giờ kém 15 phút. Vẻn vẹn chỉ có hai phút.
+ Không gian lúc ra đi: Văn phòng của Các Mác. Trên chiếc ghế bành.
→ Không gian, thời gian cụ thể đến mức chi tiết gợi nên cái trang trọng, thiêng liêng của khoảnh khắc Mác qua đời.
– Sự ra đi của Mác rất nhẹ nhàng: “Ngủ thiếp đi trên chiếc ghế bành nhưng là giấc ngủ nghìn thu”. Những câu văn với giọng điệu trầm lắng, nhẹ nhàng. Biện pháp nói giảm, nói tránh góp phần xoa dịu đau thương nhưng không làm phai nhạt vị trí và tầm vóc Mác ⇒ nhấn mạnh tình cảm kính phục và niềm tiếc thương vô hạn của giai cấp vô sản với vị lãnh tụ vĩ đại Các Mác.
2. Khẳng định và ngợi ca ba cống hiến vĩ đại của Các Mác.
Tác giả so sánh cống hiến của Mác với cống hiến của nhà khoa học tự nhiên nổi tiếng Đác-uyn để nêu bật tầm vóc lớn lao của các cống hiến đó
– Cống hiến thứ nhất:
+ Các Mác đã tìm ra quy luật phát triển của xã hội loài người là hạ tầng cơ sở quyết định kiến trúc thượng tầng. Điều này rất khoa học và tiến bộ trái ngược hẳn với các quan niệm sai lầm trước đó.
+ Lập luận chặt chẽ, so sánh tương đồng (giữa Mác và Đác-uyn). Mác đã khẳng định phải dựa vào cơ sở hạ tầng để giải thích sự phát triển của kiến trúc thượng tầng chứ không phải làm ngược lại. Kết luận của Mác đã làm đảo lộn và phá sản tất cả các cách giải thích về lịch sử xã hội trước đó và đương thời. Sở dĩ có ảnh hưởng lớn như vậy là bởi tính đúng đắn, chính xác, khoa học của kết luận trên.
– Cống hiến thứ hai:
+ Các Mác phát hiện ra giá trị thặng dư, quy luật vận động của phương thức tư bản chủ nghĩa. Từ đó Các Mác chỉ ra bản chất của giai cấp tư sản là bóc lột sức lao động của giai cấp công nhân để làm giàu.
+ Phát hiện của Mác là tiền đề khoa học quan trọng để xây dựng một xã hội tốt đẹp, không có hiện tượng người bóc lột người.
– Cống hiến thứ ba:
+ Các Mác không chỉ dừng lại ở lí thuyết mà biến lí thuyết thành hành động cách mạng. Đó là sự kết hợp giữa lí luận và thực tiễn, biến lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động thưc tiễn ⇒ Đây là công hiến quan trọng nhất.
+ Như vậy, Mác không chỉ là một nhà lí luận mà còn là nhà hoạt động cách mạng kiệt xuất.
+ Nghệ thuật so sánh tăng tiến (so sánh tầng bậc) → Nói lên tầm vóc vĩ đại của Mác. Các Mác là vĩ nhân, là đỉnh cao của thời đại.
→ Với ba cống hiến đó, Các Mác đã trở thành một nhà khoa học, một nhà cách mạng lỗi lạc và người tiên phong trong sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản hiện đại. Là “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong các nhà tư tưởng hiện đại”.
– Dựa trên những cống hiến quan trọng và to lớn của Các Mác, Ăng-ghen khẳng định tài năng của Các Mác trên hai phương diện: Con người của phát minh khám phá và con người của hành động thực tiễn
+ Các Mác là người khởi xướng phong trào đấu tranh giải phong dân tộc của giai cấp vô sản, lật đổ chính quyền tư sản
+ Các Mác kiên cường chống áp bức bất công để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động trên tòan thế giới
→ Chính vì thế tác giả đã khẳng định Các Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số các nhà tư tưởng hiện đại, tên tuổi và sự nghiệp của Các Mác sẽ đời đời sống mãi.
3. Thái độ và tình cảm của Ăng-ghen đối với Các Mác.
– Mác bị căm ghét nhiều nhất vì tất cả những xấu xa trong xã hội đương thời đã bị Mác phơi bày ra trước ánh sáng.
– Giai cấp công nhân, cộng sự, nhân dân lao động trên toàn thế giới kính yêu, thương tiếc ông.
→ Đây là bằng chứng hùng hồn cho thấy sức mạnh và sự bất tử của học thuyết Mác.
– Mục tiêu phê phán, đấu tranh suốt đời của Mác là chủ nghĩa tư bản, là tư tưởng, học thuyết phản động, duy tâm, bất công xã hội chứ không phải một cá nhân cụ thể nào.
4. Nghệ thuật lập luận.
– Bài điếu văn là bài văn nghị luận mẫu mực
– Lập luận chặt chẽ, lí lẽ giàu sức thuyết phục
– Nghệ thuật so sánh kết hợp kết cấu tầng bậc (tăng tiến) được sử dụng vô cùng thành công khiến bài văn càng thêm sức thuyết phục.
5. Ý nghĩa văn bản.
– Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất, nhà hoạt động cách mạng lớn, những cống hiến của Mác trở thành tài sản chung cho cả nhân loại.
– Cảm hứng tiếc thương nhưng chủ yếu nghiêng về khẳng định, ngợi ca công lao và những cống hiến vĩ đại của Mác.
Phân tích văn bản “Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác” (Phri- đrích Ăng-ghen).
