Đọc hiểu văn bản:
Trí thông minh nhân tạo (Trích 50 ý tưởng về tương lai – Ti-sát Oát-xơn – Richard Watson)
(Ngữ văn 11, tập 2, Kết Nối Tri Thức)
Nội dung chính: Văn bản Trí thông minh nhân tạo cung cấp cho bạn đọc thông tin về khoa học – công nghệ mà cụ thể hơn ở đây là trí tuệ nhân tạo.
* Trước khi đọc.
Câu hỏi 1. (trang 71 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Chia sẻ những điều bạn đã biết và muốn biết về trí thông minh nhân tạo.
Trả lời:
– Công nghệ AI và cuộc sống con người.
* Đọc văn bản.
Đọc nhan đề và đoạn mở đầu, xác định chủ đề của văn bản.
– Chủ đề: Công nghệ AI đã tiến dần vào cuộc sống con người
Chú ý các mốc thời gian và số liệu trong đoạn văn.
– Từ năm 2008 – 2040 thì AI sẽ chính thức đương đầu với các nhà thiết kế ra nó.
Tóm tắt nội dung chính trong đoạn văn.
– AI là trí thông minh được dùng để bổ sung thay vì vượt lên trí tuệ loài người. Trong tương lai, AI sẽ có khả năng học hỏi khi chúng vận hành và phản ứng lại với các sự kiện bất ngờ. Ví dụ như: chẩn đoán bệnh và phẫu thuật, lập ra kế hoạch quân sự và ra lệnh chiến đấu, chăm sóc khách hàng được tự động hóa, những chú rô-bốt với óc sáng tạo và tính tự động nhân tạo có thể dự đoán và đối phó với tội phạm.
Những quan niệm khác nhau về khả năng của trí thông minh nhân tạo.
– Ray Kurzweil – nhà tương lai học và nhà phát minh người Mỹ đã công khai đánh cược với Mitchell Kapor – người sáng lập công ty phần mềm Lotus, rằng máy tính sẽ vượt qua bài kiểm tra Tu-rinh vào năm 2029. Nhưng các chuyên gia khác nói không, Bill Calvin- nhà thần kinh học lí thuyết người Mỹ, cho rằng não người phức tạp đến mức máy tính sẽ không bao giờ mô phỏng được, hoặc nếu có chúng sẽ thừa hưởng cả những điểm yếu và không toàn vẹn về mặt cảm xúc bên cạnh trí thông minh của con người.
Cách đặt câu hỏi và suy luận của tác giả về những điều có thể xảy ra trong tương lai.
– Cách đặt câu hỏi vẫn chưa tìm được một câu trả lời chính xác bởi đây là câu hỏi thực chất mang tính thời tương lai nên chưa có thể trả lời chính xác ngay tại thời điểm nói.
Các từ ngữ liên kết thể hiện mối quan hệ giữa các ý chính, ý phụ trong đoạn văn.
– Các từ ngữ liên kết: thứ nhất và thứ hai, quan hệ từ “nếu – thì”.
* Sau khi đọc.
Câu 1 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Hãy sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ để tóm tắt các mốc thời gian và các thành tựu chính trong quá trình phát triển của trí thông minh nhân tạo. Phát biểu suy nghĩ của bạn về các thông tin vừa được tóm tắt?
Trả lời:
Câu 2 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Đánh giá hiệu quả thông tin của sơ đồ được tác giả sử dụng.
Trả lời:
– Sơ đồ được tác giả sử dụng đã trực quan hóa các mốc thời gian, các sự kiện quan trọng trong quá trình phát triển của trí thông minh nhân tạo. Nhờ sử dụng sơ đồ, các thông tin này được trình bày ngắn gọn, mạch lạc, logic, giúp người đọc dễ nắm bắt thông tin.
Câu 3. (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Xác định chủ đề, các ý chính, ý phụ và cách trình bày dữ liệu trong văn bản.
Trả lời:
| Ý chính | Ý phụ | Chủ đề |
| Tốc độ phát triển của trí thông minh nhân tạo | – 1956: đặt ra thuật ngữ trí thông minh nhân tạo – 2008: máy tính cá nhân có khả năng xử lí khoảng 10 tỉ lệnh mỗi giây. – 2040: máy tính được dự báo có khả năng xử lí gần 100 nghìn tỉ lệnh mỗi giây. | Dự báo sự phát triển của trí thông minh nhân tạo |
| Các loại trí thông minh nhân tạo | AI mạnh AI yếu | |
| Các quan điểm trái chiều về trí thông minh nhân tạo | – một số người tin vào khả năng học hỏi và phản ứng của máy tính. – Một số người cho rằng máy tính không thể vượt qua não bộ của con người. | |
| Tác động của trí thông minh nhân tạo đối với đời sống con người | – Nuôi dưỡng các ý tưởng, danh tiếng, thông tin. – Giúp người mua và người bán tạo ra nhiều hàng hóa hơn. – Tạo ra nhiều tri thức hơn với ít thiên lệch và theo đuổi một dải các quy định rộng hơn. | |
| Dự đoán những viễn cảnh có thể xảy ra | – Phải chăng não bộ của con người chỉ là bộ máy vật chất, có thể bị thay thế bởi máy móc và con người có thể đạt tới sự hợp nhất với máy móc? – Khi máy móc trở nên rất thông minh, điều gì có thể xảy ra với những người làm những việc mà máy móc sẽ đảm nhiệm trong tương lai? |
Câu 4 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Theo bạn, việc trình bày về những thông tin trái chiều về sự phát triển của trí thông minh nhân tạo và những câu hỏi ở phần cuối văn bản cho thấy quan điểm, thái độ gì của tác giả?
Trả lời:
– Ý kiến trái chiều về sự phát triển của trí thông minh nhân tạo và những câu hỏi ở phần cuối văn bản cho thấy sự chất vấn, không xác quyết trong cái nhìn của tác giả về tương lai.
Câu 5. (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Tác giả đưa ra những dự đoán gì về tương lai của trí tuệ nhân tạo? Bạn có đồng tình với những dự đoán đó không? Vì sao?
Trả lời:
– Tác giả dự đoán rằng loài người sẽ bước vào một kỉ nguyên tiến hóa mới, thời điểm chúng ta bắt đầu hợp nhất với máy móc và đạt được sự bất tử ở một mức nào đó. Thứ hai ngay cả nếu máy móc không đạt được độ tinh tế như trên thì nhiều khả năng chúng sẽ trở nên rất thông minh. Vậy nên trong tương lai máy móc sẽ đảm nhận nhiều chức năng giống như con người ở hiện tại.
– Em không đồng tình với dự đoán trên của tác giả bởi máy móc là do con người thiết lập ra nên những chỉ số của chúng đều được kiểm soát dưới tầm nhìn của con người. Nên việc chúng sẽ xâm chiếm thế giới loài người cũng sẽ không có khả năng đó, nếu như có một sự cố nào xảy ra thì con người sẽ có thể nhanh chóng xử lý tình huống.
Câu 6. (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Tìm hiểu mở rộng về các tác phẩm nghệ thuật thể hiện đề tài trí thông minh nhân tạo. Bạn suy nghĩ gì khi liên hệ các thông tin trong văn bản với những tác phẩm nghệ thuật mình đã biết?
Trả lời:
Lần đầu tiên trung tâm triển lãm ở thủ đô Paris của Pháp, tổ chức một buổi trưng bày các tác phẩm nghệ thuật do Trí tuệ nhân tạo (AI) thực hiện, (từ ngày 4/12/2022 đến ngày (14/01/2023). Với tên gọi, 7.1, nhóm nghệ sỹ Obivous, giới thiệu với công chúng 7 kỳ quan của thế giới cổ đại, được phục dựng và tái hiện lại với một góc nhìn mới lạ, do Trí tuệ nhân tạo thực hiện. Vì muốn giữ được yếu tố nghệ thuật, nên các bức tranh mà AI tạo ra đã được một hoạ sỹ sao chép nguyên bản bằng màu vẽ. Thay vì ký tên tác giả : Obvious, các bức tranh được ký bằng một dãy số, thuật toán tạo ra tác phẩm đầu tiên của nhóm. Để nhắc nhớ mọi người rằng đó là sáng tạo của AI. Tác phẩm nghệ thuật ấy đã cho em thấy có những nhiếp ảnh gia dành cả đời để đi tìm kiếm chủ đề chụp ảnh. Có rất nhiều thứ có thể làm để tạo ra một bức ảnh đẹp, ví dụ như chọn góc hoặc các cài đặt máy ảnh riêng biệt. Đối với nghệ thuật sử dụng Trí tuệ nhân tạo cũng tương tự như vậy. Đây là một phong trào nghệ thuật, dành cho những người thông thạo lập trình và các yếu tố kỹ thuật khác, có thể tạo ra những thứ mới lạ và thú vị, qua việc sử dụng các thuật toán. Trí tuệ nhân tạo là nói đến một công cụ phục vụ con người. Một là chúng ta sẽ phải chấp nhận làm việc với công cụ này để có thể tạo ra nhiều tác phẩm hơn và sáng tạo theo một cách khác. Hai là chúng ta sẽ ruồng bỏ công nghệ, và có thể nói : “Được thôi, tôi không muốn loại công nghệ này tồn tại” ! Vấn đề là dù trong trường hợp nào thì công nghệ cũng sẽ không dừng phát triển. Câu hỏi đặt ra là chúng ta sẽ sử dụng như thế nào.
* Kết nối đọc – viết.
Bài tập (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) tóm tắt những thông tin thú vị mà bạn thu thập được về trí thông minh nhân tạo.
Đoạn văn tham khảo:
Trí tuệ nhân tạo AI sẽ đóng vai trò trung tâm trong thương mại bán lẻ của tương lai. Tuy nhiên, ngay thời điểm hiện tại, đã có nhiều giải pháp công nghệ dựa trên AI được sử dụng để mang lại trải nghiệm cá nhân hóa cho khách hàng, giúp các nhà bán lẻ giảm chi phí và ngày càng lôi kéo nhiều khách hàng hơn. Công ty có thể dự đoán hành vi của người mua hàng và tối ưu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng từ quản lý và dự báo hàng tồn kho đến lập kế hoạch tại nơi làm việc. Tất cả các phân khúc này đều đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các nhà bán lẻ tăng thị phần của mình. Theo Global Market Insights Inc., thị trường trí tuệ nhân tạo trong phân khúc này dự kiến sẽ vượt 8 tỷ đô la vào năm 2024 do được thúc đẩy bởi sự gia tăng đầu tư trên toàn thế giới. Các dự đoán chỉ ra rằng AI sẽ đóng góp 15,7 nghìn tỷ đô la cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2030. – PwC. Bán lẻ nằm trong số 10 ngành đầu tư vào AI hàng đầu, đứng ở vị trí thứ năm. – TechEmergence 78% nhà bán lẻ cho rằng chi tiêu của họ cho các công nghệ AI sẽ tăng ít nhất 5% trong 12 tháng tới – RIS. Bên cạnh đó, những lợi ích quan trọng nhất của AI giúp các nhà bán lẻ: Tiết kiệm chi phí, tăng năng suất và tăng doanh thu là ba lợi ích hàng đầu của trí tuệ nhân tạo đối với lĩnh vực bán lẻ. Statista 84% nhà bán lẻ tin tưởng rằng đầu tư vào AI sẽ giúp họ có được lợi thế cạnh tranh lớn hơn. – Forbes. Những lợi ích trên cho thấy tiềm năng rất lớn để triển khai AI trong các giải pháp tương lai cho các nhà bán lẻ, rõ ràng nhất là việc cải thiện hoạt động kinh doanh để tăng lợi thế bản thân so với đối thủ hoặc đáp ứng các mong muốn cụ thể của khách hàng
