Cách làm bài văn nghị luận về hiện tượng đời sống
I. Khái niệm.
– Nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn bạc về một hiện tượng đang diễn ra trong thực tế đời sống xã hội mang tính chất thời sự, thu hút sự quan tâm của nhiều người (như ô nhiễm môi trường, nếp sống văn minh đô thị, tai nạn giao thông, bạo hành gia đình, lối sống thờ ơ vô cảm, đồng cảm và chia sẻ…).
– Đó có thể là một hiện tượng tốt hoặc xấu, đáng khen hoặc đáng chê.
– Phương pháp: Để làm tốt kiểu bài này, học sinh cần phải hiểu hiện tượng đời sống được đưa ra nghị luận có thể có ý nghĩa tích cực cũng có thể là tiêu cực, có hiện tượng vừa tích cực vừa tiêu cực… Do vậy, cần căn cứ vào yêu cầu cụ thể của đề để gia giảm liều lượng cho hợp lý, tránh làm bài chung chung, không phân biệt được mặt tích cực hay tiêu cực.
II. Kết cấu bài viết.
1. Mở bài:
Giới thiệu hiện tượng đời sống phải nghị luận.
2. Thân bài:
– Giải thích:
+ Giải thích sơ lược hiện tượng đời sống; làm rõ những hình ảnh, từ ngữ, khái niệm trong đề bài.
– Bàn luận:
+ Nêu rõ thực trạng các biểu hiện và ảnh hưởng của hiện tượng đời sống. Thực tế vấn đề đang diễn ra như thế nào, có ảnh hưởng ra sao đối với đời sống, thái độ của xã hội đối với vấn đề. Chú ý liên hệ với thực tế địa phương để đưa ra những dẫn chứng sắc bén, thuyết phục từ đó làm nổi bật tính cấp thiết phải giải quyết vấn đề.
+ Lý giải nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đời sống, đưa ra các nguyên nhân nảy sinh vấn đề, các nguyên nhân từ chủ quan, khách quan, do tự nhiên, do con người. Nguyên nhân nảy sinh vấn đề để đề xuất phương hướng giải quyết trước mắt, lâu dài.
+ Chỉ ra hậu quả do hiện tượng gây ra. Chú ý đến những hậu quả trực tiếp và gián tiếp.
+ Đề xuất giải pháp để giải quyết hiện tượng đời sống. Chú ý chỉ rõ những việc cần làm, cách thức thực hiện, đòi hỏi sự phối hợp với những lực lượng nào).
3. Kết bài:
– Khái quát lại vấn đề đang nghị luận.
– Thái độ của bản thân về hiện tượng đời sống đang nghị luận.
Đề bài minh họa.
Suy nghĩ về vấn đề tai nạn giao thông đang diễn ra hiện nay.
- Mở bài:
– Xã hội của chúng ta hiện nay đang đứng trước nhiều thách thức như: tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường, nạn tham nhũng, bệnh vô cảm,… Một trong những vấn đề thách thức hàng đầu hiện nay đó chính là tai nạn giao thông. Đây là một vấn nạn có tác động to lớn đến đời sống con người.
- Thân bài:
– Giải thích: ai nạn giao thông là gì?
+ Tai nạn giao thông là tai nạn do các phương tiện tham gia giao thông gây nên. Bao gồm: tai nạn giao thông đường bộ, đường thủy, đường sắt, đường hàng không. Trong đó nhiều nhất là tai nạn giao thông đường bộ.
– Bàn luận:
+ Trình bày thực trạng: tai nạn giao thông diễn ra phổ biến. Mỗi ngày có hàng trăm vụ tai nạn xảy ra. Tai nạn giao thông đe dọa đến tài sản và tính mệnh con người.
+ Chỉ rõ nguyễn nhân: Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông: (trình bày nguyên nhân):
- Nguyên nhận chủ quan: ý thức người tham gia giao thông. Đây là ngyên nhân cơ bản, quan trọng nhất dẫn đến tai nạn giao thông: không chấp hành luật giao thông, thiếu quan sát, phóng nhanh, giành đường, vượt ẩu, sử dụng rượu bia và các chất kích thích khi tham gia giao thông…
- Nguyễn nhân khách quan: cơ sở hạ tầng giao thông còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu xã hội, mật độ dân số ngày càng đông…
+ Hậu quả:
- Gây hư hỏng tài sản, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, thậm chí là thiệt mạng.
- Gây hoang mang, lo lắng cho người tham gia giao thông.
- Gây mất an ninh, trật tự xã hội.
+ Đề xuất giải pháp:
- Xây dựng ý thức tôn trọng pháp luật.
- An toàn giao thông – hạnh phúc của mọi người, mọi nhà.
- Hãy chấp hành nghiêm luật giao thông đường bộ.
- Hãy đội mũ bảo hiểm để bảo vệ cuộc sống của bạn.
- Lái xe bất cẩn – Ân hận cả đời.
- Hãy nói không với rượu, bia khi tham gia giao thông.
- Có văn hóa giao thông là sống vì cộng đồng.
+ Bài học bản thân:
- Tuân thủ quy định an toàn giao thông mọi lúc, mọi nơi.
- Phê phán, lên án những hành vi gây mấy an toàn khi tham gia giao thông.
3. Kết bài:
– Tai nạn giao thông là một vấn nạn ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội cần sữ chung sức của cả cộng đồng.
– Hãy thể hiện mình là người có văn hóa khi tham gia giao thông.
