Giáo án Bài 4: Quà tặng của thiên nhiên (Ngữ văn 7, Chân trời sáng tạo)

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nắm được những đặc điểm của tản văn, tùy bùy

b.        Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.         Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.        Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm cặp đôi

– Các cặp đôi trao đổi sản phẩm đã chuẩn bị cho nhau để cùng nhau trao đổi

? Tản văn là gì?

? Tùy bút là gì?

? Chất trữ tình, cái tôi, ngôn ngữ trong tản văn, tùy bút?
B2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS cùng nhau chia sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức trên các slide và chuyển dẫn sang mục sau.

* Tản văn: Tản văn là loại văn xuôi ngắn gọn, hia súc có cách thể hiện đa dạng (trữ tình, tự sự, nghị luận, miêu tả…), nhưng nhìn chung đều mang tinh chất chấm phủ, bộc lộ trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc của người viết qua các hiện tượng đời sống thường nhật, giàu ý nghĩa xã hội..

* Tùy bút: Tuỳ bút là một thể trong ki, dùng để ghi chép, miêu tả những hình ảnh, sự việc mà người viết quan sát, chứng kiến; đồng thời chú trọng thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của tác giả trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống.

-Chất trữ tình trong tản văn, tuỳ bút là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên rung động thẩm mĩ cho người đọc.

-Cái tôi trong tuỳ bút, tản văn là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả qua văn bản Thông thường, có thể nhận biết cái tôi ấy qua các từ nhân xưng ngôi thứ nhất

-Ngôn ngữ tản văn, tuỳ bút thưởng tinh tế, sống động, mang hơi thở đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tỉnh

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nắm được những nét khái quát về tác giả, tác phẩm

b.    Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

– Chia nhóm cặp đôi

– Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Vũ Bằng

B2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS quan sát phiếu học tập của bạn, cùng nhau chia sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau

2. Tác phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

a. Đọc

– Hướng dẫn đọc nhanh.

+ Đọc giọng to, rõ ràng và lưu loát.

– Hướng dẫn cách đọc chậm (đọc theo thẻ).

+ Đọc thẻ trước, viết dự đoán ra giấy.

+ Đọc văn bản và đối chiếu với sản phẩm dự đoán.

– Cho học sinh thực hành đọc văn bản theo hướng dẫn.

b. Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi còn lại:

? Văn bản được trích dẫn từ tác phẩm nào của nhà văn Vũ Bằng? Em biết gì về tác phẩm đó?

? Văn bản thuộc thể loại gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

1. Hướng dẫn HS cách đọc và tóm tắt.

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:
1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Trả lời câu hỏi theo hướng dẫn của giáo viên.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:

– Trả lời các câu hỏi của GV.

– HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái đọc tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi.

– Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau.

– Vũ Bằng (1913 –1984) sinh tại Hà Nội.

– Sở trường của ông là viết truyện ngắn, tùy bút, bút ký

– Ông có nhiều bài viết hay thể hiện những cảm xúc sâu lắng về quê hương, đất nước.

– Các tác phẩm tiêu biểu của ông: Miếng ngon Hà Nội, Miếng lạ miền Nam, Thương nhớ mười hai v.v,…

2. Tác phẩm

a. Đọc

b. Xuất xứ

– Cốm Vòng được trích từ tập Miếng ngon Hà Nội (xuất bản đầu năm 1960).

– Vài nét về tác phẩm Miếng ngon Hà Nội: là một tác phẩm bút ký tập trung giới thiệu mười lăm món ăn đặc sản của Hà Nội cũng như cảm nhận, tâm tình và kỷ niệm của tác giả với Hà Nội thông qua các món ăn.

c. Thể loại: tùy bút

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra tình cảm, cảm xúc của tác giả trong văn bản

b.    Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.     Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

Tìm những từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

=> Từ đó, ta thấy tình cảm, cảm xúc của tác giả là: tình cảm yêu quý, trân trọng, trìu mến, nâng niu từng hạt cốm

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra chất trữ tình trong văn bản

b.   Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.   Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

Tìm những chi tiết thể hiện sự hòa quyện tình cảm, cảm xúc của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

à Phương thức biểu đạt chủ yếu là miêu tả và biểu cảm, hài hoà giữa việc thể hiện vẻ đẹp tự nhiên và cảm xúc chân thực của con người.

– Cảm xúc của tác giả về cảnh các cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán:

      Có ai, một buổi sáng mùa thu, ngồi nhìn ra đường phố, thấy những cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán mà không nghe thấy lòng rộn rã yêu đương?

Ðó là những cô gái mộc mạc ưa nhìn “đầu trùm nón lá” vắt vẻo đi từ tinh mơ lên phố để bán cốm cho khách Hà Nội có tiếng là sành ăn.

– Cảm xúc của tác giả khi miêu tả thành phẩm cốm:

      Người ta lấy mạ giã ra, hoà với nước, làm thành một thứ phẩm xanh màu lá cây rồi hồ cốm cho thật đều tay: cốm đương mộc mạc, nổi hẳn màu lên và duyên dáng như cô gái dậy thì bỗng tự nhiên đẹp trội lên trong một buổi sáng mùa xuân tươi tốt.

à Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả bộc lộ trực tiếp, sinh động, như hoà quyện với hương vị thơm mát thanh khiết của tự nhiên, với nét đẹp mộc mạc mà nên thơ của đất trời, tạo cho người đọc ấn tượng khó quên.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra được cái tôi của tác giả, rút ra được chủ đề văn bản

b.    Nội dung:

GV đặt câu hỏi, HS suy nghĩ trả lời

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

– Cách nhìn của Vũ Bằng về “cốm” có gì đặc biệt?

– Em có nhận xét gì cách xưng gọi của tác giả?

– Từ đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn tác giả? Rút ra chủ đề văn bản.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

– “Đã có lúc…có còn gì là cốm”

– “Hỡi anh đi đường cái…nhường nào”?

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

+ Ông nhìn “cốm” không chỉ như một thức quà quen thuộc, mà còn như một món quà thiên nhiên hun đúc, trao tặng cho con người, và đến lượt con người lại dùng công sức và trí tuệ của mình để tạo nên.

+ Ông đã chỉ ra được mối liên hệ của cốm với tự nhiên, với văn hoá và địa lí.

+ Cách nghĩ của nhà văn cũng rất đặc biệt, khi ông nói đến cách con người đối xử với thức quà cũng chính là cách con người đối xử với văn hoá, đồng thời thể hiện lối sống

– Cách xưng gọi “hỡi anh”, “ta” được sử dụng một cách tự nhiên, thân tình, và không kém phần trang trọng, tinh tế:

à Tác giả có tâm hồn phong phú, sâu sắc, tinh tế

à Chủ đề văn bản: Tình cảm yêu quý, trân trọng của tác giả đối với cốm và đối với văn hoá của dân tộc cũng như cách sống đẹp, giàu văn hoá của người Hà Nội.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Khái quát lại kiến thức

b.    Nội dung:

– GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản…

– HS làm việc cá nhân, thảo luận nhóm và báo cáo sản phẩm.

c.     Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm theo bàn.

– Giao nhiệm vụ cho các nhóm:

? Em hãy chỉ ra những nét nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong văn bản?

? Qua văn bản, em cảm nhận được gì về tâm hồn tác giả?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm.

B4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

– Nhận xét và chốt sản phẩm

– Ngôn ngữ giàu cảm xúc

– Lối viết hấp dẫn, thú vị

– Cách triển khai ý kiến, lí lẽ mạch lạc, rõ ràng

2. Nội dung

Qua văn bản, ta thấy tâm hồn của nhà thơ Vũ Bằng là một tâm hồn tinh tế, bay bổng, thiết tha, ông có một tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước sâu sắc, sự trân trọng và nâng niu món ăn dân dã, bình dị của người dân Việt Nam

b.      Nội dung:

GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi.

HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm.

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm cặp đôi

– Các cặp đôi trao đổi sản phẩm đã chuẩn bị cho nhau để cùng nhau trao đổi về sơ đồ tư duy đã chuẩn bị từ ở nhà, có thể chỉnh sửa nếu cần thiết.

? Em hãy nêu đặc điểm của tản văn?

? Em hiểu thế nào là chất trữ tình trong tản văn?

? Em hiểu thế nào là cái tôi của tác giả trong tản văn?
? Em hiểu thế nào là ngôn ngữ vùng miền?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS quan sát phiếu học tập của bạn, cùng nhau chia sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức trên các slide và chuyển dẫn sang mục sau.

Tản văn là thể loại văn học chú trọng việc ghi lại những gì đã trải qua, đã nghe thấy, cảm thấy, thể nghiệm liên tưởng của cái tôi hoặc ghi lại những câu chuyện, những trạng thái cảnh vật hoặc trữ tình hoài niệm; là loại tác phẩm văn học giàu tính trữ tình, rộng rãi về đề tài, tinh túy về nội dung, khuôn khổ tương đối nhỏ, ngôn ngữ tự nhiên mới mẻ, thủ pháp biểu hiện linh hoạt, văn phong sáng sủa.

2. Chất trữ trình trong tản văn:

Tản văn trữ tình là tản văn lấy sự bộc lộ tư tưởng, tình cảm của tác giả làm chủ đạo, điều căn bản của nó là bộc lộ tình cảm. Trữ tình ở đây đã chỉ ra nội dung chủ yếu của nó là tình cảm, đồng thời cũng chỉ ra thủ pháp biểu hiện chủ yếu của nó là trữ tình. “Tình” trong tản văn trữ tình chiếm vị trí vô cùng quan trọng.

3. Cái tôi của tác giả trong tản văn:

Cái tôi tác giả là khả năng xử lí thông tin, khả năng nắm bắt những thông tin, chi tiết hay, đặc sắc. Cái tôi tác giả ở đây là cách tiếp cận vấn đề, cách chọn vấn đề thể hiện tác phẩm.

4. Ngôn ngữ các vùng miền

– Tiếng Việt là ngôn ngữ quốc gia của Việt Nam, vừa có tính thống nhất cao, vừa có tính đa dạng. Tính đa dạng tiếng Việt thể hiện ở mặt ngữ âm và từ vựng:

+ Về ngữ âm: một từ ngữ có thể được phát âm không giống nhau ở các vùng miền khác nhau.

+ Về từ vựng: Các vùng miền khác nhau đều có từ ngữ mang tính địa phương.

–      Chất trữ tình, cái tôi, ngôn ngữ của tản văn.

–      Chủ đề của văn bản; tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ văn bản.

–      Sự mạch lạc của văn bản, nhận biết ngôn ngữ của các vùng miền; hiểu và trân trọng sự khác biệt về ngôn ngữ giữa các vùng miền.

b.   Nội dung:

GV sử dụng KT sơ đồ tư duy để khai thác phần tìm hiểu chung.

HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm.

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm cặp đôi

– Các cặp đôi trao đổi sản phẩm đã chuẩn bị cho nhau để cùng nhau trao đổi về sơ đồ tư duy đã chuẩn bị từ ở nhà, có thể chỉnh sửa nếu cần thiết.

Phiếu học tập số 1

B2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS quan sát phiếu học tập của bạn, cùng nhau chia sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau

2. Tác phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

a. Đọc

– Hướng dẫn đọc nhanh.

+ Đọc giọng to, rõ ràng và lưu loát.

+ Thể hiện rõ giọng điệu và ngôi thứ nhất (lời của nhân vật tôi).

– Hướng dẫn cách đọc chậm (đọc theo thẻ).

+ Đọc thẻ trước, viết dự đoán ra giấy.

+ Đọc văn bản và đối chiếu với sản phẩm dự đoán.

– Cho học sinh thực hành đọc văn bản theo hướng dẫn.

b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại:

Phiếu học tập số 2

? Trùng Khánh là một địa danh thuộc tỉnh nào ở nước ta?

? Văn bản “Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát” viết về sản vật gì?

? Văn bản thuộc thể loại gì?

? Có thể chia văn bản này ra làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

1. Hướng dẫn HS cách đọc và tóm tắt.

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:
1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:

– Trả lời các câu hỏi của GV.

– HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái đọc tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi.

– Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau.

–            Y Phương tên thật là Hứa Vĩnh Sước ( 24 tháng 12 năm 1948 – ngày 9 tháng 2 năm 2022), quê ở huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

–            Các tác phẩm của Y Phương thể hiện vẻ đẹp chân thật, trong sáng và mạnh mẽ; cách biểu đạt giàu hình ảnh theo cách nhìn, cách nghĩ của người miền núi. Văn xuôi Y Phương giàu hình ảnh và chất thơ.

–            Tác phẩm tiêu biểu: tập thơ: Người Núi Hoa (1982), Tiếng hát tháng Giêng (1986), Lửa hồng một góc (1987), Lời chúc (1991), Đàn Then (1996), Thơ Y Phương (2002)…và các tập tản văn: Tháng Giêng – tháng Giêng một còng dao quắm (2009), Kungfu người Co Xàu (2011).

2. Tác phẩm:

a) Đọc và tóm tắt

– Đọc

– Tóm tắt

b) Tìm hiểu chung:

Thác Bản Giốc (Trùng Khánh)

– Trùng Khánh: Huyện Trùng Khánh nằm ở phía đông bắc tỉnh Cao Bằng, cách thành phố Cao Bằng 58 km về phía tây nam, cách Cửa khẩu Trà Lĩnh khoảng 28 km về phía tây bắc và cách Thành phố Hà Nội 307 km về phía tây nam.

– Thể loại: Tản văn.

– Sản vật: Hạt dẻ.

– Ngôi kể: Ngôi thứ nhất.

– Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “cốm trộn hạt dẻ là một thứ vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân”: Giới thiệu về vị ngon và giá trị của hạt dẻ truyền thống.

+ Phần 2: Tiếp theo đến: “trên đầu mẹ có cả một rừng hạt dẻ đang độ ngọt bùi”: ca ngợi vẻ đẹp và giá trị văn hóa, du lịch của rừng dẻ.

+ Phần 3: phần còn lại: ý nghĩa của mối tương giao giữa con người và tự nhiên.

b.   Nội dung:

GV sử dụng KT tia chớp kết hợp với KT đặt câu hỏi để tìm hiểu về nhan đề của văn bản

HS suy nghĩ và làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi của giáo viên.

c.         Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

? Nhan đề của văn bản gợi cho em suy nghĩ gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS đọc nhan đề văn bản và suy nghĩ cá nhân

GV hướng dẫn HS tìm hiểu bằng cách đặt các câu hỏi phụ (nếu HS không trả lời được).
? Mùa thu ở Cao Bằng có điểm gì đặc biệt?

? Từ “Về” gợi lên tình cảm gì?

? “Nghe hạt dẻ hát” gợi lên hình ảnh và cảm xúc gì?

B3: Báo cáo thảo luận

GV yêu cầu một vài HS trình bày cảm nhận của mình về nhan đề văn bản.

HS trả lời câu hỏi của GV, những HS còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét câu trả lời và câu nhận xét của HS

– Chốt nội dung (sản phẩm).

– Chuyển dẫn sang nội dung sau.

=> 

– Mùa thu -> Mùa có thời tiết đẹp, mùa hạt dẻ chín.

– Về: trở về, tình cảm thân thương.

– Nghe hạt dẻ hát: nghệ thuật nhân hóa, hạt dẻ là sẩn vật là niềm hạnh phúc, tự hào của người dân Trùng Khánh

à Gợi tả về lòng tự hào về quê hương với sản vật đặc trưng quý giá.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra tình cảm, cảm xúc của tác giả trong văn bản

b.    Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.     Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

Tìm những từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

– Trên khắp đất nước ta, không đâu có giống mác lịch ngon ngọt và thơm bùi như ở Trùng Khánh.

– Cái đó thì …vưỡn.

– Cốm trộn hạt dẻ là một thứ vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân.

– Hạt dẻ rơi rơi như mưa màu nâu. Đó là bản nhạc mùa thu ở quê tôi không thể nào quên.

– Đó là điểm du lịch mang màu sắc, hương vị của tình yêu.

– Thật là tuyệt vời, khi được lang thang trong một khu rừng dẻ cực kì lãng mạn.

– Rừng dẻ khe khẽ hát như rang bởi đây đang là mùa lá đỏ.

– Nắng chiều quê tôi sánh vàng như mật bủa lấy rừng vàng.

-> sự say mê, tự hào của tác giả đối với hạt dẻ, rừng dẻ.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra chất trữ tình trong văn bản

b.   Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.   Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

Em hình dung thế nào về cảnh được tả trong đoạn văn này?

Đoạn văn gợi cho em suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát ba đoạn văn:

+ Phần 1: Từ đầu đến “cốm trộn hạt dẻ là một thứ vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân”: Giới thiệu về vị ngon và giá trị của hạt dẻ truyền thống.

+ Phần 2: Tiếp theo đến: “trên đầu mẹ có cả một rừng hạt dẻ đang độ ngọt bùi”: ca ngợi vẻ đẹp và giá trị văn hóa, du lịch của rừng dẻ.

+ Phần 3: phần còn lại: ý nghĩa của mối tương giao giữa con người và tự nhiên.

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

– Đoạn văn cho em thấy cuộc sống của con người như được hòa quyện với thiên nhiên đất trời. Đó là một cuộc sống không toan tính, yên ả cùng thiên nhiên đẹp đến nao lòng, vừa tôn được nét đẹp lao động của con người, vừa khoe khéo léo cảnh đẹp nơi đây.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nhận ra được cái tôi của tác giả, rút ra được chủ đề văn bản

b.    Nội dung:

GV đặt câu hỏi, HS suy nghĩ trả lời

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

– Đọc văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát, em cảm nhận được điều gì về cái tôi của tác giả Y Phương?

Rút ra chủ đề văn bản.

Dựa vào đâu để em xác định như vậy?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát ba đoạn văn.

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

à Chủ đề văn bản: Tình cảm say mê, tự hào của tác giả đối với hạt dẻ, rừng dẻ và niềm mong muốn được giao hoà với thiên nhiên.

– Dựa vào nhan đề của bài và những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả mà em xác định được như vậy.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Khái quát lại kiến thức

b.    Nội dung:

– GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản…

– HS làm việc cá nhân, thảo luận nhóm và báo cáo sản phẩm.

c.     Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.    Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm theo bàn.

– Giao nhiệm vụ cho các nhóm:

? Em hãy chỉ ra những nét nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong văn bản?

? Qua văn bản, em cảm nhận được gì về tâm hồn tác giả?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm.

B4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

– Nhận xét và chốt sản phẩm

–         Miêu tả chi tiết màu sắc, hình dáng, mùi vị của hạt dẻ, âm thanh, màu sắc của rừng dẻ, qua cách nói khẳng định: “Giống hạt dẻ Trùng Khánh là số một La Mã chứ không chịu nhì”.

–         Cái tôi của người viết tuỳ bút hiện ra rõ nét qua tình cảm, thái độ, suy nghĩ của  tác giả.

–         Ngôn ngữ văn bản: Sử dụng khẩu ngữ, từ láy, văn phong gợi hình, gợi cảm,…

2. Nội dung

Qua văn bản, ta thấy tâm hồn của tác giả Y Phương là một tâm hồn tinh tế, độc đáo, mới lạ chứa đựng sự nhạy cảm với sự rung động về cảnh vật thiên nhiên, ông có một tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước sâu sắc, sự trân trọng và nâng niu sản vật quê mình.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân

– Học sinh nắm được những nét khái quát về tác giả, tác phẩm

b.   Nội dung:

GV giao nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.   Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d.   Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

– Chia nhóm cặp đôi

– Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Đỗ Trọng Khơi

B2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thảo luận, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau

2. Tác phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

a. Đọc

– Hướng dẫn đọc nhanh.

+ Đọc giọng to, rõ ràng và lưu loát.

+ Đọc diễn cảm

– Cho học sinh thực hành đọc văn bản theo hướng dẫn.

b. Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi còn lại:

? Văn bản được trích từ đâu?

? Văn bản thuộc thể loại gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

1. Hướng dẫn HS cách đọc

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:
1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Trả lời câu hỏi theo hướng dẫn của giáo viên.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:

– Trả lời các câu hỏi của GV.

– HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái đọc tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi.

– Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau.

– Đỗ Trọng Khơi (1960) tên thật là Đỗ Xuân Khơi

– Quê quán: làng Trần Xá, xã Văn Cẩm, huyện Hưng Hà (Thái Bình)

Đỗ Trọng Khơi bắt đầu sáng tác truyện, thơ, ca khúc từ cuối những năm 1980 và được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm 2001.

– Ông đã có hàng chục tác phẩm thơ văn viết về hình tượng người chiến sĩ và các thể tài khác đăng trên các ấn phẩm của Bác Quân đội nhân dân, Tạp chí Văn nghệ Quân đội

– Các tác phẩm tiêu biểu: Con chim thiêng vẫn bay (năm 1992), Gọi làng (năm 1999), Cầm thu (năm 2002), ABC (năm 2009), Với tay ngắt bóng (năm 2010)… và tập truyện ngắn Ma ngôn (năm 2001), Hành trạng tâm linh (năm 2011); tập bình thơ (năm 2007)…

– Ông đạt nhiều giải thưởng văn học có giá trị.

 2. Tác phẩm

a. Đọc

b. Xuất xứ

In trong Tuyển tập thơ Việt Nam 1975-2000

c. Thể loại: thơ lục bát

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân.

– Học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên lúc “thu sang”.

b.   Nội dung:

GV giao nhiệm vụ.

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh.

d.   Tổ chức thực hiện:

– Âm thanh, màu sắc trong bài thơ được miêu tả qua những từ ngữ nào?

– Cảm nhận của em về những âm thanh, màu sắc đó.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

+ Màu sắc: rực rỡ, đầy sức sống: “Vàng như tự nắng tự mưa”; “Tự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về”; “Xanh lên đã kiệt sức hè”, “Trăng vàng rong chơi”.

+ Âm thanh: sống động, vui tười: “Tiếng chim đầy khoảng ngày xanh sang mùa”, “Hồn ve lìa ngàn”.

àBức tranh thu sang có sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và âm thanh của bức tranh thiên nhiên. Ta có thể thấy được rõ nét vẻ đẹp của mùa thu với sự sinh động, có hồn và tràn ngập sức sống.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân.

– Học sinh cảm nhận được tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên.

b.    Nội dung:

GV giao nhiệm vụ.

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

c.    Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh.

d.    Tổ chức thực hiện:

Em có nhận xét gì về tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên và cách thể hiện tình cảm ấy trong bài thơ.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ.

GV hướng dẫn học sinh quan sát hai đoạn văn:

B3: Báo cáo, thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định

– Nhận xét câu trả lời của HS.

– Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

+ “Nắng nồng theo lối hồn ve lìa ngàn” + “Heo may ngậm mảnh trăng vàng rong chơi”, v.v.

à Qua các từ ngữ và hình ảnh kiệt sức hè, rộn lá thu sang, ngậm mảnh trăng vàng, rong chơi,… tác giả thể hiện sự giao cảm với thiên nhiên, nhìn thiên nhiên như một chủ thể. Tình cảm của tác giả được thể hiện gián tiếp qua cách miêu tả thiên nhiên.

– Hình thành cho học sinh năng lực giao tiếp và hợp tác.

– Phát triển kĩ năng tự chủ, tự học của bản thân.

– Khái quát lại kiến thức.

b.    Nội dung:

– GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản…

– HS làm việc cá nhân, thảo luận nhóm và báo cáo sản phẩm.

c.     Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh.

d.     Tổ chức thực hiện:

– Chia nhóm theo bàn.

– Giao nhiệm vụ cho các nhóm:

? Em hãy chỉ ra những nét nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong văn bản?

? Nội dung chính của bài thơ?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm.

B4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

– Nhận xét và chốt sản phẩm.

– Ngôn ngữ giàu tính biểu cảm.

– Hình ảnh thơ đầy màu sắc, tượng thanh phong phú.

2. Nội dung

Bằng việc miêu tả những chuyển biến của thiên nhiên lúc thu sang, tác giả mang đến cho người đọc hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, sống động đồng thời thể hiện tình cảm yêu thương, trân trọng đối với sự hiện hữu của thiên nhiên quanh mình.

b.      Nội dung: Gv nêu yêu cầu, HS thảo luận trả lời

c.      Sản phẩm học tập:Ý kiến cá nhân Hs dưới sự nhận xét của hs khác và GV.

d.      Tổ chức thực hiện

GV đặt câu hỏi:

a. Chủ đề xuyên suốt các đoạn, các câu trong văn bản là gì?

b. Trình tự sắp xếp các đoạn, các câu trong văn bản có giúp chủ đề được liền mạch, thông suốt hay không? Tại sao?

? Mạch lạc trong văn bản là gì?

– Giao nhiệm vụ: HS thực hiện các yêu cầu của GV.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

– Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.

– Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:- Yêu cầu HS lên trình bày.

– Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).

HS:-Trình bày kết quả làm việc.

– Nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc của HS.

– Chốt kiến thức lên màn hình.

– Chuyển dẫn sang câu hỏi b.

–          Giới thiệu về cốm, một thức quà ngon và tinh tế.

–          Ca ngợi vẻ đẹp, vị ngon, hương thơm và giá trị của cốm.

b.  Trình tự sắp xếp trong VB Cốm Vòng có thể chia thành 3 phần (mỗi phần gồm có nhiều đoạn) như sau:

Phần 1: Từ “Tôi đố ai tìm được” đến “sản xuất được cốm quý”, giới thiệu về đặc sản cốm Vòng và truyền thống làm cốm của người làng Vòng.

Phần 2: Từ “Dù sao, ta cũng nên biết rằng” đến “tinh khiết và thơm tho lạ lùng”, mô tả nguyên liệu và các công đoạn chế biến công phu để ra được sản phẩm cốm Vòng.

Phần 3: Từ “Đã có lúc ngồi nhìn người hàng cốm xẻ từng mẻ cốm” đến “cảm khái nhường bao!”, nêu lên những suy tư, cảm nhận của tác giả về cốm, từ đó nhấn mạnh sự trân trọng, nâng niu cốm chính là trân trọng nâng niu công sức của đất trời, của con người. Đây là một trình tự hợp lí của các ý, thể hiện qua trình tự hợp lí của câu, của đoạn.

=> Mạch lạc trong văn bản là các câu, các ý, các phần, các đoạn trong văn bản đều phải hướng về một sự thống nhất, một ý hay một chủ đề nào đó. Hay nói một cách đơn giản thì mạch lạc là sợi dây vô hình gắn kết các phần, các ý, các đoạn trong văn bản.

b. Nội dung:

Bài tập 2 SGK trang 86

c. Sản phẩm học tập: Phiếu học tập của các nhóm, ý kiến cá nhân.

d.Tổ chức thực hiện

a. Mục tiêu: Giúp HS: Nhận biết ngôn ngữ của các vùng miền.

b. Nội dung: HS chia sẻ về ngôn ngữ các vùng miền mà các em biết.

c. Sản phẩm học tập: Ý kiến cá nhân dưới sự nhận xét cúa HS khác và sự hướng dẫn của GV.

d.Tổ chức thực hiện:

HS chia sẻ về ngôn ngữ các vùng miền mà các em biết, từ đó nhắc lại kiến thức về ngôn ngữ các vùng miền đã học:

? Em hãy nêu một số từ ngữ địa phương mà em biết?

? Từ đó, hãy rút ra đặc điểm của từ ngữ địa phương?

? Xác định các từ ngữ địa phương theo bảng sau

B2. Thực hiện nhiêm vụ:

Hs thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV theo dõi, quan sát hỗ trợ HS (nếu cần)

B3. Báo cáo thảo luận:

– GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

B4. Kết luận, nhận định:

– Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

=> Từ ngữ địa phương là những từ ngữ chỉ được dùng trong phạm vi một hoặc một số địa phương nhất định.

– Củng cố, vận dụng lí thuyết tiếng việt vào việc nhận biết, phân tích, so sánh, đánh giá hiệu quả của việc đảm bảo tính mạch lac trong văn bản.

b. Nội dung: Bài tập 3

c. Sản phẩm học tập: Cá nhân, sản phẩm nhóm trên phiếu học tập.

d. Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến nhiều nội dung như: hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hòa,..Như vậy có phải là văn bản thiếu mạch lạc không? Vì sao?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

Hs thực hiện nhiệm vụ học tập: thảo luận theo cặp đôi, sau đó chia sẻ kết quả thảo luận trên lớp.

GV theo dõi, quan sát hỗ trợ HS (nếu cần)

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo sản phẩm thảo luận nhóm.

GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuyển dẫn vào HĐ sau.

Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến rất nhiều vấn đề như: miêu tả hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hoà,… nhưng đều xoay quanh một vấn đề trung tâm là hạt dẻ và rừng dẻ Trùng Khánh, món quà mà thiên nhiên ban tặng vào mùa thu, có nhiều công dụng và lợi ích đối với cuộc sống của con người. Vì thế, VB đảm bảo tính mạch lạc.

b.       Nội dung: Đoạn văn ngắn (từ 7 đến 10 câu) về loài cây em yêu.

c.        Sản phẩm học tập: Bài làm của HS.

d.       Tổ chức thực hiện

Em hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 7 đến 10 câu) về loài cây em yêu.

B2. Thực hiện nhiêm vụ:

HS về nhà hoàn thành đoạn văn theo các yêu cầu trên.

B3. Báo cáo thảo luận:

Hs trình bày kết quả bài làm ở tiết viết.

B4: Kết luận, nhận định:

– Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuyển dẫn vào HĐ sau.

Ở sân trường em có rất nhiều loại cây như là bàng, keo, xà cừ, nhưng em thích nhất là cây phượng vĩ. Nhìn từ đằng xa, cây phượng giống như một cái ô khổng lồ. Thân cây sần sùi và nâu sẫm, ba đứa trẻ ôm không hết. Những cái rễ to đùng trồi trên mặt đất như những con trăn khổng lồ bò trên mặt đất. Những tán lá dang tay đón chào những chú chim đến hót cho bọn em nghe.

– GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời các câu hỏi:

+ Em hãy nêu những nét chính về tác giả, tác phẩm của VB;

+ Nêu phương thức biểu đạt và mạch cảm xúc của VB.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả hoạt động và thảo luận

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

(GV giới thiệu thêm:

– Đề tài sáng tác: các tác phẩm chỉ là những câu chuyện đời thường của những người nông dân bình dị, quê mùa nhưng lôi cuốn bởi cái nhìn đầy chân thật và nhân hậu

– Phong cách: ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, không hề cao sang trau chuốt mà bình dị gần gũi với cuộc sống đời thường.

– Vài nét về tác phẩm Bánh trái mùa xưa: Nguyễn Ngọc Tư trải lòng trong cái góc nhỏ miền Tây đã nuôi dưỡng tâm hồn chị. Góc nhỏ ấy có tấm lưng ông ngoại, có căn nhà chất đầy những món đồ hoài cổ, có mái hiên của bà cụ hiền như bà nội, có những chiếc bánh thảo thơm đồng bãi,… Cứ thế miền Tây hiện ra gần gũi tưởng như có thể chạm tới để cảm nhận cách sống, con người phóng khoáng nơi sông nước chứa chan tình cảm. Bánh Trái Mùa Xưa rất buồn. Buồn vì những gì đã mất đi không bao giờ còn có thể lấy lại. Buồn vì cuộc sống hiện đại chà mòn những vẻ đẹp đơn sơ thấm đẫm tình người. Buồn vì giá trị vật chất đang lấy đi những hoài niệm.)

1. Tác giả

– Tên: Nguyễn Ngọc Tư;

– Năm sinh: sinh năm 1976;

– Quê quán: xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau, trong một gia đình nông dân;

– Nguyễn Ngọc Tư chuyên viết truyện ngắn, tiểu thuyết, viết tùy bút và làm thơ. Tác phẩm của nhà văn mang tính hiện thực sâu sắc vì đã phản ánh được chân dung đích thực với tâm tư, nguyện vọng và tình cảm của lớp người lao động nghèo khó ở Đồng bằng sông Cửu Long, bằng một phong cách nghệ thuật tiêu biểu cho lối viết chơn chất mà cô đọng của những người cầm bút ở phương Nam..

2. Tác phẩm

– Các tác phẩm chính: Cánh đồng bất tận (tập truyện ngắn, 2005 – được dịch ra tiếng: Anh, Hàn, Thuỵ Điển), Gáy người thì lạnh (tản văn, 2012), Bánh trái mùa xưa (2012), Sông (tiểu thuyết, 2012), Chấm (thơ, 2013), Đào (tập truyện ngắn, 2014), Trầm tích (tập truyễn ngắn, 2014)

– VB Mùa phơi sân trước được trích trong Bánh trái mùa xưa, NXB Văn học, Hà Nội, 2015

3. Đọc, mạch cảm xúc

– Thể loại: tản văn

– Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm;

– Mạch cảm xúc:

+ Mở đầu văn bản là là khung cảnh thiên nhiên quanh con đường quê.

+ Khung cảnh thiên nhiên của Mùa Chạp.

+ Khung cảnh giàn phơi, ép chuối, ….

+ Khung cảnh nhớ lại những món ăn ngon.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

– GV đặt câu hỏi và yêu cầu HS:

+ Tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình khi nhớ lại những kỉ niệm mùa phơi sân trước được thể hiện qua những chi tiết nào?

+ Từ những chi tiết đó giúp ta biết được tình cảm gì của tác giả?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

– GV lần lượt đặt câu hỏi và yêu cầu HS trả lời:

+ Chất trữ tình là gì?

+ Tìm chi tiết thể hiện tính trữ tình trong văn bản?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

– Toàn bộ tác phẩm được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi với những tình cảm, cảm xúc, tâm trạng khác nhau.

– Khung cảnh thiên nhiên và cảnh vật trong kỷ niệm về mùa phơi sân trước:

+ Mở đầu văn bản là là khung cảnh thiên nhiên quanh con đường quê.

+ Khung cảnh thiên nhiên của Mùa Chạp.

+ Khung cảnh giàn phơi, ép chuối,….

+ Khung cảnh nhớ lại những món ăn ngon.

– Con người được đặt trong mối quan hệ bình dị, thân thương, đẹp đẽ.

– Ngôn từ giàu cảm xúc, giàu tính tạo hình kết hợp cùng giọng điệu tâm tình, thủ thỉ

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

– GV lần lượt đặt câu hỏi và yêu cầu HS trả lời:

+ Cái tôi là gì?

+ Cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản?

+ Từ đó xác định chủ đề của văn bản?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

+ Từ ngữ xưng hô: “mình, người ta

+ Sự việc mà tác giả quan sát: quết bánh phồng tôm, làm kiệu, phơi chuối,…

Cái “tôi” của tác giả đã thể hiện trong văn bản đó là về cái tôi có góc nhìn bao quát về những điều xảy ra trong thời tuổi thơ của mình.

à bộc lộ được những tình cảm, cảm xúc của mình đối với quê nghèo và thân phận con người qua các cách xây dựng, cách miêu tả thiên nhiên đầy trữ tình, lắng đọng.

1. Cảm xúc của nhân vật trữ tình

+ Hồi con nít thích đi xe đạp về nhà ngoại: Chuối phơi đủ nắng có thể ăn tới ra Giêng, mật lặn vào trong vừa ăn vừa tợp miếng trà, hoặc ngào qua với khóm, me, … đem dầm nước đá uống cũng ngon thấu trời;

+ Vậy là nước miếng mình ứa ra, trên từng mét đường về nhà ngoại.

+ Tâm hồn mệt nhoài với những món ăn cực kì mời gọi trong sân thiên hạ.

+ Cái hủ mắm tép dầm nắng sát hàng rào làm mình nhớ nhung chuối chát, khế chua cùng với gừng xắt mịn thì mâm mứt tắc đỏ au đằng kia làm mình lịm chết một cách lim dim như tụi kiến.

+ Nắng gió khiến mọi niềm vui, nỗi buồn bày ra như một cuộc diễu hành, không che giấu khách qua đường.

+ Bỗng nghe nhẹ nhõm khi nhìn theo bóng nhỏ đưa chiếc đò về bên kia sống.

+ Cũng may qua mỗi Chạp,…mình bỗng bâng quơ nhớ.

+ Nhận ra trên giàn cũng phơi những thân phận người.

+ Mình bỗng nghe nhẹ nhõm khi nhìn theo bóng nhỏ đưa chiếc đò về bên kia sông.

à Nhớ nhung, thèm thuồng những món ăn mang hương vị quê nhà, thương những mảnh đời nghèo khó

=> Tình yêu quê hương sâu nặng

2. Chất trữ tình trong văn bản

– Nỗi nhớ của mình về “mùa phơi sân trước”

– Sử dụng các từ ngữ miêu tả đã khiến cho quang cảnh thiên nhiên, các sự vật, sự việc trở nên gần gũi và thân thuộc hơn.

3. Cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản

– Cái tôi có góc nhìn bao quát về những điều xảy ra trong thời tuổi thơ của mình.

à  bộc lộ được những tình cảm, cảm xúc của mình

– Chủ đề của văn bản: những kỉ niệm tuổi thơ ùa về về “mùa phơi sân trước”.

Hoạt động 3: Củng cố lại giá trị văn bản

a. Mục tiêu: Khắc sâu về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

– GV lần lượt đặt câu hỏi và yêu cầu HS trả lời:

+ Khái quát giá trị của văn bản?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

1.      Nghệ thuật 

– Câu chữ đơn giản mà lại đẹp lạ thường

– Cái tôi tinh tế, nhạy cảm và giàu tình yêu thương, trân trọng những kỉ niệm đẹp đẽ thời ấu thơ của mình

2. Nội dung 

Văn bản là một văn bản văn xuôi ngắn gọn, mang tính trữ tình, tự sự, miêu tả sâu sắc về những kỉ niệm đẹp đẽ của tác giả trước mùa phơi sân trước. Qua văn bản, tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm yêu mến, suy nghĩ vấn vương về những kỉ niệm nơi đây.

– GV đặt câu hỏi: Theo em, một bài văn biểu cảm về con người, sự việc

cần đáp ứng những yêu cầu gì?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS trả lời câu hỏi;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

– Tình cảm trong bài văn phải chân thực trong sáng;

– Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc;

– Kết hợp với miêu tả và tự sự nhằm hỗ trợ cho việc biểu lộ cảm xúc;

1. Văn biểu cảm là loại văn được viết ra nhằm mục đích thể hiện những tình cảm, cảm xúc cũng như cách nhìn nhận, đánh giá, quan điểm của con người đối với thế giới xung quanh, trước những đối tượng gây cảm xúc hay những vấn đề đặt ra trong cuộc sống.

2. Bố cục bài viết bao gồm 3 phần:

+ MB: Giới thiệu đối tượng biểu cảm, biểu đạt cảm xúc chung về đối tượng;

+ TB: biểu lộ cảm xúc, suy nghĩ cụ thể một cách sâu sắc về đối tượng.

(Đối với bài văn biểu cảm về con người, người viết cần biểu lộ cảm xúc, suy nghĩ về đặc điểm, tính cách, kỉ niệm gắn với người đó. Đối với bài văn biểu cảm về sự việc, người viết có thể biểu lộ cảm xúc theo trình tự diễn tiến của sự việc)

+ KB: khẳng định lại tình cảm, cảm xúc về đối tượng, rút ra điều đáng nhớ đối với bản thân.

– GV yêu cầu HS đọc bài viết tham khảo và trả lời các câu hỏi:

+ Bài viết này có bố cục như thế nào? Nêu nội dung từng phần?

+ Bài văn trên được viết để bộc lộ cảm xúc về điều gì?

+ Tìm trong đoạn mở bài câu giới thiệu sự việc, câu văn thể hiện cảm xúc của người viết đối với sự việc.

+ Ở phần thân bài, người viết đã biểu lộ cảm xúc như thế nào về sự việc? Để làm rõ những cảm xúc ấy, người viết đã sử dụng những yếu tố hỗ trợ nào?

+ Ở đoạn kết bài, người viết đã trình bày nội dung ra sao?

+ Từ bài viết trên, em rút ra được những lưu ý gì về cách viết bài văn biểu cảm về sự việc?

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thực hiện nhiệm vụ

– HS trả lời câu hỏi;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

– Bài viết tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của một bài văn biểu cảm về con người, sự việc:

+ Giới thiệu và biểu lộ cảm xúc của con người về đối tượng: lễ đón giao thừa;

Trong đoạn mở bài:

– Câu giới thiệu sự việc: Thời gian làm xóa nhòa nhiều thứ, nhưng không sao xóa đi mảnh kí ức đặc biệt trong tôi, về một lần cách đây nhiều năm trước, tôi đã đón cái Tết ở Cần Thơ – mảnh đất cha tôi sinh ra, cũng là nới gieo cho tôi bao nhớ thương.

– Câu văn thể hiện cảm xúc của người viết đối với sự việc:

+ Thành phố phồn hoa biết mất, thế mà tôi lại nặng tình tha thiết với quê hương.

+ Lời ca như cơn gió ngang qua đưa tâm trí tôi mơn man trở về tháng ngày của cõi nhớ.

– Ở phần thân bài, người viết đã biểu lộ cảm xúc xúc động bồi hồi khi nhớ về những kí ức, lòng đầy xao xuyến, ấm áp khi được sum vầy, đoàn tụ với gia đình và lắng lại khi đến giây phút giao thừa.

– Để làm rõ những cảm xúc ấy, người viết đã sử dụng thêm yếu tố miêu tả và tự sự để hỗ trợ.

Ở đoạn kết bài, người viết đã trình bày nội dung về cảm xúc, nỗi nhớ của bản thân khi không thể về quê ăn Tết bằng cách sử dụng lặp từ “nhớ” để nói về nỗi nhớ da diết của mình và dùng câu cảm thán ở cuối đoạn.

Từ bài viết trên, em rút ra được những lưu ý về cách viết bài văn biểu cảm về sự việc như sau:

– Giới thiệu được cảm xúc của mình khi viết về một sự việc.

– Biểu lộ được tình cảm vào trong bài, kết hợp với các yếu tố miêu tả, tự sử để lí giải cảm xúc đó.

– Khẳng định được tình cảm, cảm xúc về sự việc đó.

– Rút ra điều đáng nhớ nhất đối với bản thân.

– GV nêu yêu cầu:

+ Viết bài văn trình bày cảm xúc đối với sự việc để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất?

– GV yêu cầu HS xác định mục đích viết bài, người đọc.

– Hướng dẫn HS tìm ý.

– GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, lựa chọn sự việc ấn tượng nhất, tìm ý cho đoạn văn theo Phiếu học tập sau:

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

Trước khi viết

– Lựa chọn đề tài;

– Tìm ý;

– Lập dàn ý.

Viết bài

Chỉnh sửa

– GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: Khi viết bài văn biểu cảm về con người, sự việc, làm thế nào để thể hiện tình cảm của người viết một cách chân thực, thuyết phục?

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thực hiện nhiệm vụ

– HS trả lời câu hỏi;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

–         Xác định đúng cảm xúc về đối tượng.

–         Tình cảm được thể hiện phải chân thực, trong sáng.

–         Kết hợp được miêu tả và tự sự nhằm hỗ trợ cho việc biểu lộ cảm xúc.

–         Trình bày các ý một cách rõ ràng, mạch lạc.

Hãy viết một bài văn biểu cảm (độ dài khoảng 400 từ) về một người bạn hoặc về một kỉ niệm sâu sắc của em.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thực hiện nhiệm vụ

– HS trả lời câu hỏi;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

GV nêu rõ yêu cầu HS xác định mục đích nói, bám sát mục đích nói và đối tượng nghe;

– GV hướng dẫn HS chuẩn bị nội dung nói;

– GV hướng dẫn HS luyện nói (luyện tóm tắt) theo cặp, nhóm, góp ý cho nhau về nội dung, cách nói;

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

– HS báo cáo kết quả hoạt động;

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

–  Ghi lên bảng.

Tình huống: Em hãy vận dụng kĩ năng tóm tắt ý chính do người khác trình bày (về đoạn văn) để tóm tắt được ý chính bài văn biểu cảm do bạn mình trình bày.

Trong vai trò người nói:

Trình bày bài văn biểu cảm về con người, sự việc.

Trong vai trò người nghe:

Bước 1: Lắng nghe và ghi tóm tắt.

– Lắng nghe nội dung trình bày: cần nghe hết câu, hết ý để hiểu rõ điều người trình bày muốn nói.

– Ghi chép tóm tắt nội dung trình bày:

+ Căn cứ trên thực tế ý kiến của người phát biểu để ghi tóm tắt.

+ Tóm lược các ý chính dưới dạng từ, cụm từ.

– Dùng các kí hiệu như các số thứ tự, gạch đầu dòng,… để thể hiện tính hệ thống của các ý kiến.

Bước 2: Đọc lại và chỉnh sửa.

– Đọc lại phần ghi tóm tắt và chỉnh sửa các sai sót (nếu có).

– Xác định với người nói về nội dung em vừa tóm tắt. Trao đổi lại những ý kiến em chưa hiểu rõ hoặc có quan điểm khác.

–    Trình chiếu phiếu đánh giá tóm tắt theo các tiêu chí.

–    Yêu cầu HS tóm tắt nội dung mà các bạn trong nhóm 1 đã trình bày.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS tóm tắt theo phiếu tiêu chí.

HS xem lại phần tóm tắt đã đúng với yêu cầu hay chưa.

Bước 3: Thảo luận, báo cáo GV

–       Yêu cầu HS trình bày phần tóm tắt trước lớp.

HS: Đại diện trình bày, các em còn lại theo dõi và lắng nghe, nhận xét theo phiếu đánh giá tiêu chí.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV).

– Nhận xét chung về ý thức tham gia hoạt động tóm tắt của HS.

– Hoàn thành bảng:  Tiêu chí đánh giá bài tóm tắt nội dung trình bày của người khác.

– GV dùng Bảng kiểm đánh giá thái độ, hành vi của học sinh khi làm việc nhóm.

– GV dùng Bảng kiểm đánh giá thái độ, hành vi của học sinh nghe tóm tắt.

–  HS trình bày phần tóm tắt trước lớp.

–  Yêu cầu tóm tắt:

+ Ngắn gọn, khoa học, rõ ràng.

+ Nội dung bám sát ý kiến trình bày của nhóm 1.

+ Tóm lược được các ý chính dưới dạng từ, cụm từ, kí hiệu, hình vẽ….

+ Nói to, rõ ràng, mạch lạc.

+ Giọng điệu, nhịp điệu, cử chỉ, nét mặt, ánh mắt… phù hợp.

– Hoàn thành bảng:  Tiêu chí đánh giá bài tóm tắt nội dung trình bày của người khác.

1.     Trình chiếu phiếu đánh giá hoạt động tóm tắt theo các tiêu chí.

2.     Yêu cầu HS đánh giá bài tóm tắt của bạn theo tiêu chí.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS nhận xét, đánh giá hoạt động tóm tắt của bạn theo phiếu tiêu chí.

HS quan sát hoạt động tóm tắt của bạn và ghi nhận xét ra giấy.

Bước 3: Thảo luận, báo cáo.

GV yêu cầu HS nhận xét, đánh giá.

HS nhận xét, đánh giá hoạt động tóm tắt của bạn theo phiếu đánh giá các tiêu chí nói.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

– GV nhận xét hoạt động tóm tắt của HS, nhận xét cách nhận xét của HS.

– GV dùng Bảng kiểm đánh giá thái độ, hành vi của học sinh nghe tóm tắt.

–    Nhận xét của HS.

– GV yêu cầu: Chiếu vi deo ngắn và cho học sinh tóm tắt nội dung bằng sơ đồ:  bài phát biểu cảm nghĩ của học sinh đã được trình bày trong buổi Khai giảng năm học.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

– HS suy nghĩ, viết.

– Gv quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

– Hs báo báo kết quả.

– Hs khác lắng nghe, bổ sung, phản biện.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

– Gv nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

– GV yêu cầu: Em hãy nêu ít nhất hai bài học kinh nghiệm về kĩ năng tóm tắt ý chính do người khác trình bày để có thể sử dụng trong cuộc sống.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

p Tại sao khi tóm tắt ý chính do người khác trình bày, ta cần đọc lại và chỉnh         sửa phần ghi chép?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

– HS suy nghĩ, viết.

– Gv quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

– Hs báo báo kết quả.

– Hs khác lắng nghe, bổ sung, phản biện.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

– Gv nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

–          Tâm thế tôi cần chuẩn bị là sự lắng nghe, tinh thần cầu thị.

–          Để không bỏ sót ý chính do người khác trình bày, tôi cần tập trung lắng nghe và ghi chép.

–          Để đảm bảo bài tóm tắt thể hiện chính xác, đầy đủ thông tin, tôi cần lắng nghe, ghi lại ngắn gọn nhưng không bỏ sót chi tiết quan trọng, ghi từ khoá.

–          Để ghi được ngắn gọn các thông tin, tôi nên tập viết nhanh, sử dụng hệ thống kí hiệu, viết tắt hoặc sơ đồ trình bày.

–          Tôi thể hiện các ý rõ ràng, mạch lạc bằng cách ghi các ý theo thứ tự hoặc vẽ sơ đồ nội dung tóm tắt.

l Việc đọc lại và chỉnh sửa phần ghi chép giúp ta đảm bảo nội dung ghi chép chính xác và đầy đủ ý chính. Thông qua quá trình đọc lại và xác nhận thông tin với những người nghe khác, ta có thể nhận ra những chỗ nghe chưa đúng hoặc những nội dung quan trọng còn thiếu sót, từ đó chỉnh sửa kịp thời.

? Hãy tóm tắt các đặc điểm của thể loại tản văn, tùy bút mà em đã học.

B2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS đọc, xác định yêu cầu của bài tập, suy nghĩ và nêu lên các đặc điểm của thể loại tản văn, tùy bút đã học.

B3:  Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

– GV:

– Yêu cầu HS trả lời, báo cáo sản phẩm…

– Yêu cầu HS nhận xét, đánh giá về phần trả lời của bạn.

HS:

– Trả lời câu hỏi.

– Theo dõi, nhận xét, đánh giá, bổ sung cho về phần trả lời của bạn.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

– Nhận xét thái độ làm việc của HS.

– Đánh giá sản phẩm của HS.

– Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

d) Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

Các đặc điểm của thể loại tản văn, tùy bút:

– Chất trữ tình trong thể loại tản văn, tùy bút: yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ của tác giả trước hiện tượng và vấn đề của đời sống.

– Cái tôi trong tản văn, tùy bút: yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả qua văn bản và các từ nhân xưng ngôi thứ nhất.

– Ngôn ngữ tản văn, tùy bút: tinh tế, sống động, mang hơi thở đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình.

– Phát phiếu học tập số 1.

– Chia nhóm cặp đôi và giao nhiệm vụ:

? Đọc lại các văn bản trong bài và điền vào phiếu học tập.

Phiếu học tập số 1

B2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS:

– Làm việc cá nhân 2.’ (đọc SGK, tìm chi tiết)

– Làm việc nhóm 3’. (trao đổi, chia sẻ và đi đến thống nhất để hoàn thành phiếu học tập).

– Đại diện lên báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

GV: Hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm và hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận.

GV:

– Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá.

– Hướng dẫn HS trình bày.

HS:

– Đại diện lên báo cáo sản phẩm của nhóm mình.

– Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của nhóm.

– Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang mục sau.

– GV: Chiếu video, liên hệ mở rộng kiến thức.

=>GDĐĐ: Giáo dục lòng yêu quý, trân trọng và bảo vệ thiên nhiên.

– Phát phiếu học tập số 2.

– Giao nhiệm vụ:

? Đọc lại các văn bản trong bài và điền vào phiếu học tập.

Phiếu học tập số 2

B2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS:

– Làm việc cá nhân 3.’ (đọc SGK, tìm hiểu về “cái tôi” của người viết).

– Báo cáo kết quả cá nhân, HS khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho phần trình bày của bạn.

GV: Hướng theo dõi, quan sát và hỗ trợ  (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận.

GV:

– Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá.

– Hướng dẫn HS trình bày ( nếu cần).

HS:

– Báo cáo sản phẩm của bản thân.

– Theo dõi, nhận xét và bổ sung cho phần trình bày của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS.

– Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang mục sau.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

+ GV nêu câu hỏi cho HS suy nghĩ.

– GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm nhóm đôi. HS trình bày sự khác biệt về ngôn ngữ giữa các vùng miền có ý nghĩa như thế nào? Nêu một vài ví dụ thể hiện sự khác biệt ấy.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

– GV quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo kết quả .

– HS báo cáo kết quả

– GV gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

** Câu 5

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

– GV yêu cầu từng cá nhân viết vào vở những suy nghĩ của mình về  những điều em cần lưu ý khi viết bài văn biểu cảm về sự việc và tóm tắt ý chính do người khác trình bày.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện nhiệm vụ.

– GV quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo kết quả .

– GV gọi 2-3 HS trình bày sản phẩn cá nhân.

– GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

– GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

– Sự khác biệt về ngôn ngữ giữa các vùng miền có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Nó tạo nên sự phong phú, đa dạng khi người dùng sử dụng. Đồng thời, việc khác biệt đó cũng thể hiện rõ văn hóa đặc trưng giữa các miền trong cùng một đất nước.

– Một vài ví dụ thể hiện sử khác biệt ấy:

+ Miền Bắc gọi là “ngõ”, miền Trung gọi là “kiệt”, miền Nam gọi là “hẻm”

+ quả dứa: Miền Bắc (quả dứa); miền Trung (trái gai); miền Nam (trái thơm, khóm).

+ bố mẹ: Miền Bắc (bố -mẹ, thầy- u); miền Trung (bọ- mạ); miền Nam (tía- má).

+ ngõ:  Miền Bắc gọi là “ngõ”, miền Trung gọi là “kiệt”, miền Nam gọi là “hẻm”

Câu 5:

 – Khi viết bài văn biểu cảm về sự việc, em cần lưu ý những điều sau:

+ Giới thiệu cảm xúc của mình khi viết về một sự việc.

+ Bộc lộ tình cảm trong bài văn, kết hợp với các yếu tố hỗ trợ như miêu tả, tự sự để lí giải cảm xúc đó.

+ Khẳng định được tình cảm, cảm xúc về sự việc đó trong bài.

+ Rút ra điều đáng nhớ nhất đối với bản thân.

– Khi tóm tắt ý chính do người khác trình bày, em cần lưu ý những điều sau:

+ Bài tóm tắt phải đảm bảo đầy đủ, chính xác về nội dung.

+ Ghi ngắn gọn các thông tin chính mà người khác trình bày bằng các từ khóa, sơ đồ,…

+ Các ý chính trong bài cần được tóm tắt rõ ràng, mạch lạc.