Đánh nhau với cối xay gió (trích Đôn Ki-hô-tê của Xéc-van-tét) (Ngữ văn 8, Cánh Diều)
* Nội dung chính: Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ. Qua đó tác giả còn muốn báo trước sự xuất hiện của thời đại phục hưng với những con người mới, những tính cách mới nghị lực mới và sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.
1. Chuẩn bị
Đọc trước truyện Đánh nhau với cối xay gió; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Mi-ghen đơ Xéc-van-tét (Miguel de Cervantes) và tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê (Don Quixote).
Trả lời:
* Tác giả:
– Miguel de Cervantes Saavedra (1547 – 1616), sinh ra tại thị trấn gần thủ đô Ma Đrít (Tây Ban Nha) trong một gia đình quý tộc nhỏ, đã sa sút. Ông thân sinh ra Xec-van-tec làm nghề thầy thuốc, phải lang thang từ tỉnh này sang tỉnh khác để kiếm tiền nuôi sống bảy đứa con.
– Ông sáng tạo ra kiểu nhân vật lưỡng diện: vừa điên rồ, vừa sáng suốt, dùng tiếng cười và thủ pháp lạ hóa điêu luyện trong việc bóc trần những thói hư, tật xấu của con người và xã hội.
* Tác phẩm:
– Văn bản trích từ chương 8, 9 của tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê.
2. Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1. Hai thầy trò đã phát hiện ra điều gì và nhận định ra sao?
Trả lời:
– Họ phát hiện có ba, bốn chục chiếc cối xay gió giữa đồng. Đôn Ki-hô-tê nhận định đó là những gã khổng lồ ghê gớm.
Câu 2. Diễn biến sự việc như thế nào? Hậu quả ra sao?
Trả lời:
– Đôn Ki-hô-tê xông vào đánh cối xay gió, trong trận giao chiến: lấy khiên che kín thân, cầm ngọn giáo, thúc ngựa phi thẳng tới chiếc cối xay gió gần nhất, đâm giáo vào cánh quạt.
→ Khiến giáo gãy tan tành, người và ngựa lăn ra xa, ngựa: toạc nửa vai.
Câu 3. Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô về vấn đề bị thương như thế nào?
Trả lời:
Đôn Ki-hô-tê: “các hiện sĩ giang hồ bị thương thế nào cũng không được rên rỉ, dù xổ cả gan ruột ra ngoài”.
– Xan-chô: “chỉ cần hơi đau một chút là tôi rên rỉ ngày, trừ phi đến cả giám mã của hiệp sĩ giang hồ cũng bị cấm không được rên rỉ.”
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1. Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?
Trả lời:
– Nội dung chính của mỗi phần:
+ Phần 1: Nhận định về những chiếc cối xay gió
+ Phần 2: Thái độ và hành động của mỗi người.
+ Phần 3: Quan niệm và cách xử sự của mỗi người khi bị đau đớn, chung quanh chuyện ăn; chuyện ngủ.
– Cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến vì nó chỉ xoay quanh truyện nhân vật Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió, các nhân vật khác cũng đều xoay quanh nhân vật này.
Câu 2. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được tác giả khắc họa như thế nào? Hãy liệt kê những đặc điểm của hai nhân vật này (dáng vẻ bên ngoài, suy nghĩ, sở thích, lời nói và hành động)
Trả lời:
Đôn-ki-hô-tê:
+ Xuất thân: Quý tộc nghèo
+ Dáng vẻ: Gầy gò, cao lênh khênh
+ Trang bị: Một con ngựa còm, mũ, áo, giáp đều bằng sắt đã han rỉ
+ Mục đích: Làm hiệp sĩ, trừ gian tà, cứu người lương thiện
+ Tính cách: Dũng cảm
+ Suy nghĩ: viển vông xa vời thực tế.
Xan- chô Pan- xa:
+ Xuất thân: nông dân
+ Dáng vẻ: béo lùn
+ Trang bị: Một con lừa thấp lè tè, một túi thức ăn, một bầu rượu
+ Mục đích: làm giám mã, mong hưởng chiến lợi phẩm để làm giàu
+ Tính cách: thật thà
+ Suy nghĩ: tỉnh táo, thực dụng
Câu 3. Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió? Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió có gì khác với Đôn Ki-hô-tê?
Trả lời:
– Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió vì:
+ Kiên quyết tiêu diệt cái ác, cái xấu
+ Dũng cảm, chủ động tấn công địch, không sợ chênh lệch lực lượng
+ Quyết chiến thắng kẻ thù cho dù chúng dùng pháp thuật xấu xa.
+ Theo gương các hiệp sĩ giang hồ, dù có bị thương.
– Xan-chô xác định những thứ Đôn Ki-hô-tê nói đến là cối xay gió trong khi Đôn Ki-hô-tê cho rằng đó là những gã khổng lồ.
Câu 4. Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em có nhận xét gì về cách xây dựng hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô của tác giả?
Trả lời:
– Hai tính cách trên tương phản nhau nhưng lại không mâu thuẫn; trái lại bổ sung cho nhau. Thực tế tác phẩm cho thấy trong các cuộc phiêu lưu mạo hiểm hiệp sĩ Đôn-ki-hô- tê luôn luôn có giám mã Xan-chô Pan-xa đi theo phục vụ. Và hai người sống với nhau rất hòa thuận, gắn bó. Tách riêng ra, mỗi tính cách đều phiến diện (lệch lạc), cực đoan (thái quá) không thể tồn tại mà không gặp khó khăn và thất bại – nhất là những lúc đứng trước thử thách lớn. Đi đôi với nhau, nương tựa vào nhau, chúng hạn chế được những mặt yếu, phát huy được những mặt mạnh, trở thành một khối thống nhất vững chắc trong mọi suy nghĩ, sinh hoạt và hành động.
Câu 5. Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm nào tốt và không tốt? Câu chuyện nhằm ca ngợi hay phê phán điều gì?
Trả lời:
– Điểm không tốt: Mê muội, không tỉnh táo, tư tưởng sai lệch, ảo tưởng, hão huyền.
– Điểm tốt: Có lý tưởng cao đẹp, muốn diệt ác cứu đời, dũng cảm, không sợ sệt, bị trọng thương nhưng không hề rên rỉ.
→ Câu chuyện nhằm phê phán những tiểu thuyết hiệp sĩ phiêu lưu hão huyền trong xã hội đương thời; chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời.
Câu 6. Đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió gợi cho người đọc hai lối sống: mơ mộng và thực dụng. Theo em, nên chọn lối sống nào? Vì sao?
Trả lời:
– Sống có lí tưởng, ước mơ là tốt nhưng không nên quá đắm chìm trong mộng tưởng.
– Không nên sống quá thực dụng, sẽ dễ bỏ qua những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
→ Nên dung hòa cả hai lối sống.
Xem thêm:
- Cảm nghĩ về nhân vật Đôn-ki-hô-tê.
- Phân tích đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió (trích Đôn Ki-hô-tê của Xec-van-tec)
