Phân tích truyện Prô-mê-tê và loài người (Thần thoại Hy Lạp)

Phân tích truyện Prô-mê-tê và loài người (Thần thoại Hy Lạp)

• Mở bài

– Giới thiệu khái quát về văn bản:  Prô-mê-tê và loài người trích trong Thần thoại Hy Lạp. Truyện thể hiện khát vọng lí giải quá trình tạo nên con người và thế giới các loài động vật. Mỗi loài vật đều được trang bị thứ vũ khí riêng biệt để bảo vệ chính mình còn con người thì được thần linh ưu ái ban tặng thứ vũ khí riêng biệt là “ngọn lửa”.

• Thân bài:

1. Quá trình các vị thần tạo ra muôn vật và con người.

– Khi mặt đất còn khá vắng vẻ và buồn chán thì Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã nảy ra một ý định là xin phép U-ra-nô và Gai-a tạo cho thế gian một cuộc sống đông vui hơn và được hai vị thần ưng thuận.

– Thần Ê-pi-mê-tê nhận được sự chấp thuận nên vô cùng vui mừng và đã tranh việc làm trước đó là tạo ra mọi giống loài với những vũ khí riêng biệt nhưng vì sự đãng trí của bản thân mà quên ban vũ khí cho con người.

– Thần Prô-mê-tê đã sửa sai cho em trai mình bằng cách tái tạo hình dáng con người, giúp con người đứng thẳng, đi bằng hai chân để đôi tay làm việc. Với đó, vị thần cũng suy nghĩ làm sao để con người có thể mạnh và vượt trội hơn nhưng con vật khác để sinh tồn trong thế giới này. Cuối cùng, ông đã quyết định lấy lửa từ cỗ xe của thần mặt trời Hê-Li-Ôx và trao cho con người. Nhờ ngọn lửa của Prô-mê-tê, con người đã thoái khỏi sự tối tăm, lạnh giá. Ngọn lửa vừa là bạn vừa là vũ khí giúp họ chống lại nguy hiểm từ những con vật khác

→ Nhận xét: Cách xây dựng cốt truyện trong Prô-mê-tê và loài người khá hay và hấp dẫn. Đầy đủ yếu tố kỳ ảo và hiện thực như thần linh, con người, con vật. Nhân vật Prô-mê-tê hiện lên là một vị thần tốt bụng và có công ơn với loài người. Ê-pi-mê-tê dù chỉ là nhân vật phụ nhưng tính cách cũng được miêu tả rõ ràng và khéo léo. Sự lơ đễnh của Ê-pi-mê-tê như càng làm tôn lên sự thông minh và tận tâm của Prô-mê-tê

2. Cơ sở cho sự tưởng tượng về câu chuyện Prô-mê-tê và loài người.

– Prô-mê-tê là một vị thần trong thần thoại Hy Lạp, tiếng Hy Lạp có nghĩa là người tiên đoán.

– Người xưa muốn gửi đến chúng ta những thông tin về nguồn gốc của vạn vật và nhân loại. Cùng với đó là sự tôn kính đến thần Prô-mê-tê.

→ Nhận xét: Có thể thấy tín ngưỡng, tôn giáo của người Hy Lạp xưa luôn găn với hình những vị thần trong thần thoại Hy Lạp. Những vị thần được coi như những người đã khai sinh ra thế giới, vạn vật và người Hy Lạp xưa luôn tôn thờ, và kính ngưỡng điều này.

3. Ý nghĩa truyện Prô-mê-tê và loài người.

Truyện thể hiện khát vọng muốn lý giải nguồn gốc của con người và ca ngợi công lao to lớn của hai vị thần:

– Qua truyện “Prô-mê-tê và loài người”, ta thấy được khát vọng muốn lí giải nguồn gốc muôn loài.

– Truyện đã ngợi ca công lao to lớn của các vị thần: Nhờ công lao to lớn của hai vị thần mà muôn vật được sinh sôi, nảy nở.

4. Những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề của truyện Prô-mê-tê và loài người.

– Truyện giúp người đọc hình dung sự hình thành con người và thế giới muôn loài. Từ đó, ca ngợi công lao to lớn của hai vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã cho mỗi loại có những đặc ân, “vũ khí” riêng và giúp cuộc sống trở nên tươi sáng và phong phú hơn.

– Cách xây dựng cốt truyện đơn giản, gần gũi, xoay quanh việc các vị thần tạo ra muôn loài.

– Nhân vật thần thoại có những tài năng, sức mạnh phi thường nhưng cũng mang nét gần gũi với con người: tài nhìn xa trông rộng nhưng có tính đãng trí, lơ đễnh.

– Truyện thần thoại Prô-mê-tê và loài người cho thấy sự sáng tạo của dân gian. Tuy truyện có nhiều yếu tố hoang đường, phóng đại nhưng cũng gửi gắm nhiều thông điệp về sức mạnh và ý chí của con người.

– Mọi chi tiết kể và tả Prô-mê-tê đều gợi những vòng hào quang, điểm tô tính chất kỳ lạ, phi thường của nhân vật, thần thoại.

III. Kết bài:

– Khẳng định lại giá trị của truyện: Truyện “Prô-mê-tê và loài người” được lưu truyền qua nhiều thế hệ và được mọi người đón nhận nồng nhiệt. Thế giới tâm linh vẫn luôn là thế giới bí ẩn mà con người sử dụng để giải thích cho những sự vật, hiện tượng không thể lí giải trong cuộc sống hằng ngày. Truyện “Prô-mê-tê và loài người” đã giúp chúng ta thấy được trí tưởng tượng cùng sáng tạo của người Hy Lạp xưa. Qua đây, chúng ta cần trân trọng những giá trị tốt đẹp của các nền văn minh khác nhau trên thế giới.

Bài văn tham khảo:

Bài làm 1:

Giai thoại về “Prô-mê-tê và loài người” đã tái hiện lại cách mà con người mà các loài vật được sinh ra trên vũ trụ này, mỗi một cá thể đều được các vị thần ban cho một loại sức mạnh riêng để có thể tự bảo vệ mình trước những tai hoạ xung quanh. Truyện đã nêu lên một thông điệp Con người là trung tâm của vũ trụ, là những kẻ có được sự tin yêu của thần linh và là thế lực được thần linh giao phó để cải tạo và xây dựng thế giới.

Thần thoại “Prô-mê-tê và loài người” kể về khoảng thời gian thuở xưa ấy, bất định, khi mà trời đất vừa phân chia làm đôi, chỉ có sự hiện diện của các vị thần, mặt đất vắng vẻ và tẻ nhạt. Hai anh em Thần Prô mê tê và Ê pi mê tê đã quyết định cầu xin các vị thánh đấng trên để tạo ra một thứ gì đó xoá tan đi bầu không khí ảm đạm này, vậy là họ bắt đầu công cuộc cải tạo thế giới này, là hành động khởi đầu mở ra một kỉ nguyên mới cho vũ trụ.

Thần Ê-pi-mê-tê lấy đất và nước nặn thành hình thù của hàng ngàn loài vật, mỗi loài đều được ban cho một đặc ân của thần, “một vũ khí để có thể phòng thân, hộ mệnh, bảo vệ được cuộc sống của giống loài mình”, Con thì được ban chạy nhanh như gió, con thì có đôi mắt sáng nhìn thấu đêm đen, con thì có thân hình khổng lồ mạnh khoẻ …

Nhưng có một loài vẫn chưa có được vũ khí cho mình đó là con người. Bằng tấm lòng yêu thương của mình thần Prô mê tê nhận thấy vẻ trang nhã của các vị thần nên đã tái tạo cho con người một thân hình đẹp đẽ thanh tao hơn các con vật, giúp con người đứng thẳng, đi bằng hai chân, đôi tay thảnh thơi để làm việc khác, không chỉ vậy thần còn lén lên cổ xe của thần Mặt trời để ăn trộm ngọn lửa thiêng ban cho con người, và chính ngọn lửa ấy đã kiến tạo nên nền văn minh của nhân loại.

Đó là vũ khí mạnh mẽ nhất mà không một con vật nào có thể có được, nó bảo vệ con người vượt qua hàng ngàn nguy hiểm của thế giới xung quanh. Từ đó họ có cuộc sống ấm no, hanh phúc hơn.

Câu chuyện đã khắc hoạ nên quá trình hình thành của các sinh vật trên thế giới và thể hiện tấm lòng yêu thương cao cả mà các vị thần ban cho loài người, mỗi loài đều cần có những đặc ân riêng, “vũ khí” riêng, sức mạnh riêng để có thể phòng thân, hộ mệnh, tự lập, tự bảo vệ được cuộc sống của chính mình, con người được ưu ái hơn bởi họ mang một nhiệm vụ to lớn là kiến tạo nên thế giới để nó ngày càng phát triển và hạnh phúc.

Con người chúng ta sinh ra với đầy đủ những giá trị thiết yếu cần có, chúng ta luôn có nhu cầu nhận biết và tìm hiểu những gì xoay quanh chúng ta hằng ngày, từ những thay đổi của ngoại cảnh cho đến chính bản thân mình. Ngày nay tất cả các lĩnh vực từ Khoa học cho đến Tâm linh đều luôn muốn trả lời cho câu hỏi Con người ta được tạo ra như thế nào, tại sao lại xuất hiện trên cõi đời này cùng tất cả các loài sinh vật khác.

Nhu câu muốn tìm hiểu về nguồn gốc của chính mình luôn luôn tạo những hứng thú và sự tò mò. Không chỉ nguời hiện đại ngày nay mới có những lối tư duy đó mà những người cổ đại xưa có có những thắc mắc như vậy, đó chính là nguyên do về sự ra đời của những câu chuyện thần thoại đề cập đến sự tồn tại của loài người và hàng triệu loài sinh vật khác.

Những câu chuyện viết về các vị thần của Hy Lạp gắn liền với nền văn minh Hy Lạp cổ, một trong những vương triều tồn tại lâu đời nhất và còn hiện diện cho đến ngày nay, chính vì lí do đó những sáng tác đi từ đời sống của Hy Lạp mang đậm dấu ấn lịch sử và những bước chuyển mình của thời đại.

Việc họ sáng tạo ra Thần Prô mê tê đã tạo nên loài người và các giống sinh vật bằng cách nặng từ đất và nước, họ ban cho loài người những vũ khí mạnh mẽ để chống chọi lại với bao biến thiên tai hoạ khôn lường, bão tố, núi lửa, để chống lại các loài vật khác trở thành bá chủ muôn loài thể hiện loài người chính là sức mạnh của tạo hoá, là giống nòi đặc biệt có thể thay mặt các vị thần thực hiện những công việc giang dở .

Việc tạo ra loài người bằng cách nặn từ đất và nước có thể bắt gặp trong thần thoại Nữ Oa của nên văn minh Trung Hoa cổ đại. Nữ Oa để tưởng nhớ công ơn Bàn Cổ đã khai thiên lập địa, bà muốn tạo ra một thứ gì đó để thức tỉnh sự im lặng của thế giới. Lúc ấy bà nhìn xuống sông Hoàng Hà, thấy bóng hình mình soi chiếu xuống đó, bà cảm thấy thế giới này thiếu đi một người như vậy.

Thế là bà từ bùn Hoàng Hà mà nặn thành hình người, thổi âm khí thì biến thành đàn bà, thổi dương khí thì biến thành đàn ông, ban cho họ khả năng sinh sản để có thể lấp đầy những khoảng trống trên khắp thiên địa này.

Ta có thể thấy Thần thoại tạo ra loài người ở bất kì đâu cũng có một lối tư duy riêng phù hợp với nét văn hoá truyền thống của mỗi vùng, nhưng tất cả đều có điểm chung là con người được tạo ra từ những điều kì bí, vô thực. Tuy nhiên không hề mất giá trị, nó vẫn có những giá trị nhất định đối với truyền thống văn hoá và tinh ngưỡng, tôn giáo của mỗi dân tộc.

“Và từ đó dẫu mong manh và bấy yếu
Giống loài người đã có ngọn lửa của Pro te me
Ngọn lửa thiêng dạy cho họ biết bao nghề”

Có thể nói ngọn lửa, thứ vũ khí táo bạo mà thần Prô mê tê đã ban cho loài người đã mở ra một nền văn minh mới, đưa con người từ cảnh sống tối tăm, bẩn thỉu, không quy cũ ở trong các hang động nay đã biết dùng lửa để nấu chín thức ăn, xoay chuyển toàn cục diện của xã hội nguyên thuỷ.

Ngọn lửa là thức quà tặng quý báu của thần linh, chính vì vậy con người luôn xem trọng ngọn lửa trong cuộc sống, không chỉ có ích trong đời sống sinh hoạt của họ mà con là thứ để chống lại những mối nguy hại xung quanh, bởi “ nó hơn hẳn bộ lông dày, hàm răng sắc, cặp móng nhọn, thân hình đồ sộ,…”, đó là vốn quý để từ bước đà này con người có thể vươn tới những đỉnh cao khác trong suốt quá trình tiến hoá và hoàn thiện bên ngoài lẫn bên trong.

Việc ban phát cho loài người những vũ khí mạnh mẽ nhất, đẹp đẽ nhất so với muôn loài xuất phát từ sự thông thái và biết cách quan sát, thấu hiểu của các vị thần. Mà các vị thần lại do chính loài người tạo nên, có thể thấy trong bất kì hoàn cảnh nào, trí khôn lanh và tiềm năng của loài người vẫn luôn là vốn để kiến tạo nên nhiều thứ khác.

Họ biết sáng tạo ra những tác phẩm thần thoại để tìm về nguồn cội của mình, họ tôn sùng các vị thần ở từng nếp tư duy vì muốn có một trật tự nhất định trong suy nghĩ. Họ muốn rằng con người đừng bao giờ tự xem mình là thứ mạnh mẽ nhất, bởi còn rất nhiều rất nhiều điều lí thú mà họ chưa thể khám phá hết.

Các vị thần chính là chỗ dựa tinh thần của họ, không vì là những nhân vật hư cấu mà những câu chuyện thần linh mang giá trị tầm thường, chỉ cần con người hết lòng tin tưởng thì bất kì điều gì cũng có thể xảy ra. Việc mỗi loài trong sinh giới đều có một thứ vũ khí riêng cũng là một bài học đến từ những giá trị nhân văn cao cả, đó là sự công bằng trong cuộc sống.

Thế giới này sẽ ra sao nếu mất đi sự công bằng giữa người với người, hay giữa các loài vật với loài người, tất cả sẽ chỉ là một mớ hỗn độn bất trật tự, không có trên dưới. Sẽ không có những triều đại thay phiên nhau phát triển, thịnh rồi suy, cứ thế diễn ra liên tục cho đến khi thế giới này đạt đến một tầm vĩ mô, xa và xa hơn nữa.

Đó cũng chính là mong ước của loài người về hậu thế sau này, bởi sức mạnh tiềm ẩn của con người không thể nào đong đếm được, có thể sau này họ sẽ có sức mạnh và thực hiện những việc phi thường như các vị thần của mình chăng?

Thần thoại về Prô mê tê tạo ra loài người không chỉ mang tính li kì hấp dẫn người đọc mà còn chứa đựng nhiều giá trị và ý nghĩa nhân văn trong đời sống. Như những tác phẩm thần thoại khác, yếu tố hoang đường kì ảo là điều cốt lõi để tạo nên sức thu hút và giá trị đích thực của tác phẩm, nó giúp người đọc dễ dàng tiếp thu những ý nghĩa được truyền tải dễ dàng mà không dài dòng, xa vời.

Các nhân vật như thần Prô mê tê, Ê đi tê mê, thần Mặt trời, Đất mẹ Gaia,… họ là những vì thần tối cao trong văn hoá Hy Lạp, không chỉ mang những đặc trưng văn hoá mà đó còn là tín ngưỡng của họ. Tôn sùng các vị thần trong truyền thuyết từ lâu đã là một điểm đặc trưng của người Hy Lạp, nay các câu chuyện về thần thoại được lưu truyền, phát triển và xuất hiện nhiều trong thời hiện đại chính là một sự thành công.

Cốt truyện của những câu chuyện ấy thường không phức tạp, chỉ xoay quanh công lao của họ trong thế giới ma thuật, kể về những công lao của họ đối với việc tạo nên muôn loài, đó cũng là một điểm sáng để thể loại thần thoại được kết nối với thời hiện đại hơn, nơi mà kĩ thuật số trở nên vô cùng phổ biến.

So với các câu chuyện thần thoại khác như Thần Trụ trời của văn hoá Việt Nam, sự hình dung về các vị thần trong văn hoá Hy Lạp mang nét gần gũi với đời sống con người hơn, chính vì thế mà sức sống của nó thực sự lâu bền, Hy Lạp được mệnh danh là suối nguồn của các vị thần linh.

Bài làm 2:

Thần thoại Hy Lạp là tập hợp những huyền thoại và truyền thuyết của người Hy Lạp cổ đại liên quan đến các vị thần, các anh hùng, bản chất của thế giới, và nguồn gốc cũng như ý nghĩa của các tín ngưỡng, các nghi lễ tôn giáo của họ. Chúng là một phần của tôn giáo Hy Lạp cổ đại và nay là một phần của một tôn giáo hiện đại lưu hành ở Hy Lạp mà trên thế giới gọi là Hellenismos. Các học giả hiện đại tham khảo và nghiên cứu các truyện thần thoại này để rọi sáng vào các thể chế tôn giáo, chính trị Hy Lạp cổ đại, nền văn minh của nó cũng như để tìm hiểu về bản thân sự hình thành của một huyền thoại.

Prômêtê là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp. Trong văn học phương Tây, người đọc thường gặp điển tích Prômêtê “ngọn lửa Prômêtê”, “tinh thần Prômêtê”, “thời đại Prômêtê” để nói tinh thần sáng tạo, ý chí bất khuất và rộng ra, văn minh, tiến bộ, tự do. Chính thần Prô-mê-tê  là người tạo ra loài người.

Một lần, thần Prô-mê-tê giết một con bò béo, lừa cho Dớt chọn được phần gồm toàn xương xẩu, còn những phần ngon nhất thì giấu cho loài người. Biết được chuyện này, Bớt tức giận nói rằng không cho loài người lửa, khiến loài người sống trong sự tăm tối, khổ cực.

Prô-mê-tê sau khi biết được ý định của Dớt đã nhân một hôm thiên đình vắng vẻ mà châm ngọn lửa, giấu kín trong ruột một loại cây sậy, rồi chạy xuống trần thế để trao ngọn lửa thiêng cho loài người. Đêm hôm ấy, Dớt thấy những đốm lửa dưới mặt đất liền tức giận mà hét lên: “Thế là loài người có lửa, ta không thể tiêu diệt loài người được nữa; có lửa, con người sẽ sánh ngang thần thánh. Ôi! Tai họa! Ôi! Tai họa! Nhưng không, không! Ta sẽ làm cho loài người đau khổ, ta sẽ trừng trị Prô-mê-tê

Dớt tức khắc cho gọi thần thợ rèn chân thọt là Hê-phai-xtốt đến và ra lệnh nặn một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt vời, tóc như làn mây nhẹ, thân nàng óng ả như dòng suối lượn, tiếng nói thánh thót như chim ca, hai con mắt xanh biếc như biển cả- nàng Pan-đô-ra tuyệt thế giai nhân.

Xưa nay, mặt đất chỉ toàn là đàn ông. Khi Pan-đô-ra xuất hiện, người đàn ông say đắm, không rời nàng một bước. Sức quyến rũ của Pan-đô-ra vô cùng kỳ diệu, nhưng nàng là một tai hoạ cho người đàn ông, nàng lừa dối, nên là nguồn gốc của mọi khổ đau mà người đàn ông phải chịu.

Mặt khác, Dớt ra tay trừng trị Prô-mê-tê. Dớt cho giải thần đến một đỉnh núi cao chót vót ở dãy Cáp-cát hoang vu, xa tít mù tắp và ra lệnh cho thần thợ rèn Hê-phai-xtốt đóng đinh xiềng chàng vào núi đá. Prô-mê-tê ngày bị mặt trời thiêu đốt, đêm rét buốt thấu đến xương tuỷ.

Hàng ngày, một con đại bàng khổng lồ do Dớt sai đến, mổ bụng và ăn buồng gan của chàng. Song, thật kỳ diệu, buồng gan của vị thần bất tử đêm lại mọc ra, đầy đủ và tươi rói. Những cực hình kinh khủng ấy không thể khuất phục thần Prô-mê-tê kiên cường.

Prô-mê-tê không run sợ. Chàng hiên ngang, không chịu nói một lời van xin. Bao nhiêu thế kỷ trôi qua, Prô-mê-tê vẫn là Prô-mê-tê bất khuất. Cuối cùng, Dớt chịu thua Prô-mê-tê. Thần Hê-ra-clet đến dãy núi Cáp-cát , giương cung bắn chết đại bàng, trèo lên núi phá xiềng. Prô-mê-tê được trả lại tự do.

Prô mê tê và loài người đã đem đến cho chúng ta những kiến thức thú vị về cách mà con người được sinh ra cùng với các loài sinh vật khác trên trái đất, tại sao lửa lại có mặt trên đời này.

Thần thoại Prô mê tê không chỉ là những tín ngưỡng của người Hy Lạp cổ đại mà cho đến mãi sau này nó vẫn mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc, những bài học nhân văn đích thực được truyền tải vô cùng lí thú và hấp dẫn. Nếu chúng ta cứ mãi chạy theo những ham thú mới mẻ mà quên đi những giá trị truyền thống thì sẽ đánh mất đi nét đẹp trong văn hoá dân tộc.