»» Nội dung bài viết:
Thực hành đọc hiểu:
Anh hùng tiếng đã gọi rằng
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)
* Nội dung chính: Đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi là (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du) ca ngợi vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải giàu nghĩa khí, có khát vọng lớn lao. Qua đó, nêu bật và khẳng định cảm hứng nhân văn, nói lên khát vọng tự do của con người thời đại.
I. Trước khi đọc.
– Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh đoạn trích: Thúy Kiều gặp Từ Hải khi ở lầu xanh lần thứ hai và nàng được người anh hùng có chí khí, tài năng hơn người cứu giúp thoát khỏi cuộc sống lầu xanh. Khi đã lập nên sự nghiệp “hùng cứ một phương”, Từ Hải giúp Kiều đền ơn, trả oán. Đoạn này tiếp ngay sau cuộc trả ân, báo oán của Thúy Kiều (từ câu 2419 đến câu 2450).
– Tập đọc diễn cảm đoạn Anh hùng tiếng đã gọi rằng theo ngôn ngữ nhân vật (đối thoại giữa Thúy Kiều – Từ Hải) và theo ngôn ngữ của người kể chuyện.
II. Trong khi đọc.
Câu 1. Cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về mình và khi nói Từ Hải có gì đáng lưu ý?
Trả lời:
Thái độ, tình cảm của Thúy kiều đối với Từ Hải thể hiện qua cách dùng hình ảnh ẩn dụ:
– “bồ liễu”: Loài cây rụng lá sớm nhất về mùa đông; dùng để ví người phụ nữ, quan niệm là yếu đuối.
– “sấm sét”: Ở đây chỉ Từ Hải là người ra tay nhanh chóng, rõ ràng.
– Cách xưng hô của Thúy Kiều khi đối thoại với Từ Hải: khiêm nhường, nhỏ nhẹ, chân thành, đầy tình nghĩa.
→ Khi xưng hô với Từ Hải, Thúy Kiều tự nhận mình là một người con gái yếu đuối và Từ Hải là bậc anh hùng, là người quyết đoán đã giúp nàng trả thù. Qua đó có thể thấy đối với Từ Hải, Thúy Kiều rất biết ơn và kính trọng.
Câu 2. Lời Từ Hải nói với Thúy Kiều cho thấy Từ Hải là một người như thế nào?
Trả lời:
– Qua lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều, chúng ta có thể thấy Từ Hải là một người có tiếng một phương, mang chí lớn và có lòng tốt, sẵn lòng giúp Thúy Kiều trả ơn báo oán. Từ Hải giúp Kiều mà không cần nàng cảm tạ, tri ân.
– Lời của Từ Hải nói với Thúy Kiều còn cho thấy Từ Hải là một người chí chí nghĩa, thấu hiểu được nỗi đau riêng và ước mong của Kiều.
Câu 3. Hành động và kì tích của Từ Hải.
Trả lời:
– Từ Hải cùng đội quân hùng hậu đi đến đâu hùng hổ như vũ bão “trúc chẻ mái tan”, binh uy thì “sấm ran trong ngoài”. Chàng gây dựng nên triều đình làm bá chủ một phương, bày binh bố trận rõ ràng. Từ Hải đánh đâu thắng đấy, càn quét cả “năm thành cõi nam”.
→ Nguyễn Du đã tái hiện hình ảnh Từ Hải oai phong lẫm liệt như vị thần linh huyền thoại, như bậc anh hùng trong sử thi.
III. Sau khi đọc.
Câu 1. Đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi rằng có thể chia làm mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần.
Trả lời:
– Có thể chia văn bản thành 2 phần:
+ Phần 1 (18 cầu đầu): Cuộc trò chuyện giữa Thúy Kiều và Từ Hải.
+ Phần 2 (Còn lại): Từ Hải là một anh hùng đích thực.
Câu 2. Có gì đáng lưu ý trong cách xưng hô của Thuý Kiều khi nói về mình và khi nói về Từ Hải? Cách xưng hô đó giúp em hiểu gì về Thuý Kiều? Qua cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, em thấy Từ Hải là một người như thế nào?
Trả lời:
“Chút thân bồ liễu nào mong có rày!
Trộm nhờ sấm sét ra tay”
– Thúy Kiều được miêu tả là một cô gái thông minh, chân thành, khiêm tốn và đầy tình nghĩa thông qua cách nói, cách xưng hô của cô. Thông qua cách gọi Từ Hải, Kiều tỏ ra rất biết ơn và tôn trọng, đánh giá Từ Hải là một người quyết đoán, một anh hùng đã giúp đỡ nàng trong việc báo ơn, trả oán.
– Qua cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, em thấy Từ Hải là một người nghĩa khí như các anh hùng hào kiệt xưa. Nhìn thấy những kẻ xấu chàng không thể dung tha. Chí khí anh hùng nổi lên qua con người Từ Hải.
→ Khi Thúy Kiều nói về Từ Hải, nàng lại mang một sắc thái khác. Tự nhận mình hèn mọn, nhỏ bé, Kiều tôn vinh Từ Hải như một bậc cứu nhân độ thế, rửa sạch oan khiên. Bằng những lời ước lệ, thậm xưng, Từ Hải trong tâm trí Kiều đã hiện lên trong tám vóc vũ trụ, phi phàm: “Trộm nhờ sấm sét ra tay”, “Dế đem gan óc đền nghì trời mây”.
Câu 3. Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích (về lí tưởng, lời nói, hành động, kì tích).
Trả lời:
– Hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích:
+ Lí tưởng: Từ Hải giúp Kiều báo ân, báo oán là một việc làm đầy nghĩa khí như các anh hùng hảo hán xưa nay vẫn coi trọng. Với Từ hải, không thể dung tha mọi “bất bằng” tội ác ở đời “anh hùng tiếng đã gọi rằng/ giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha”. Câu nói vang lên đĩnh đạc, hào hùng thể hiện một lí tưởng anh hùng tuyệt đẹp, như một lời tuyên chiến với mọi cái ác, cái bất công ở đời.
+ Lời nói: đanh thép, ngang tàng, ngang nhiên thách thưc, tự coi minh là “quốc sĩ”, nghĩa là kẻ sĩ tầm cỡ quốc gia, lại gọi mình là “anh hùng”.
+ Hành động, kì tích: tiến quân như vũ bão “trúc chẻ mái tan”, binh uy chấn động “sấm ran trong ngoài”. Từ Hải dựng lên một triều đình đối địch làm chủ “một góc trời”, có tổ chức quy củ “gồm hai văn võ, rạch đôi sơn hà”, xuất quân đánh đâu thắng đấy “gió quét mưa sa”, “đạp đổ năm tòa cõi Nam”. Dưới con mắt của Từ Hải, bọn vua quan triều đình chỉ là “loài giá áo túi cơm”, ngang nhiên thách thức “trước cờ ai dám tranh cương/ năm năm hùng cứ một phương hải tần”. Qua đó, ta thấy Từ Hải oai phong lẫm liệt như một anh hùng thần thoại, một dũng sĩ trong sử thi, hiện lên trong hào quang chiến trận, lừng lẫy trong chiến công.
Câu 4. Đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi rằng thể hiện chủ đề gì và có vị trí như thế nào trong tác phẩm Truyện Kiều?
Trả lời:
– Đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi rằng ca ngợi lí tưởng anh hùng thông qua nhân vật Từ Hải – một con người chí tình chí nghĩa, sống và chiến đấu vì lí tưởng và lẽ công bằng, khát vọng tự do của thời đại. Thông qua đó, thể hiện khát vọng tự do, ước mơ công lí của Nguyễn Du. Nhân vật Từ Hải là một khám phá đầy sáng tạo của Nguyễn Du: từ một hảo hán trong “Kim Vân Kiều truyện” trở thành một anh hùng đích thực trong “Truyện Kiều”.
– Đoạn trích thể hiện chủ đề của tác phẩm Truyện Kiều là thực trạng xã hội vô nhân đạo và số phận con người sống trong xã hội ấy, giữa xã hội đầy bất công vẫn còn tồn tại những người mang chí anh hùng.
Câu 5. So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật ở các đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi rằng và Trao duyên.
Trả lời:
– Trong đoạn trích Trao duyên, Nguyễn Du đã tạo nên nhịp điệu của tâm trạng, của những nỗi đau đớn trong suy nghĩ của Kiều khi trao duyên. Bên cạnh đó, các biện pháp ẩn dụ, điệp từ, vận dụng nhuần nhuyễn các thành ngữ đã xây dựng thành công diễn biến tâm lí phức tạp, giằng xé, đau khổ của Kiều qua những lời độc thoại nội tâm khéo léo.
– Trong khi đoạn trích Anh hùng tiếng đã gọi rằng, Nguyễn Du đã dùng bút pháp lãng mạn hoá, lý tưởng hóa, sử dụng các từ Hán Việt, từ ngữ mang tính ước lệ để tô đậm cốt cách, tầm vóc phi thường của nhân vật Từ Hải, đã khắc họa thành công một hình tượng con người mang tầm vóc vũ trụ kì vĩ.
Xem thêm:
