Nắng mới, áo đỏ và nét cười đen nhánh (Về bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư) (Lê Quang Hưng) (Ngữ văn 8, Cánh Diều)
* Nội dung chính: Những kỉ niệm kí ức của tác giả về người mẹ thân yêu của mình gắn liền với sự biết ơn, tình yêu tha thiết cùng nhũng nét đặc sắc nghệ thuật được tác giả đề cập trong văn bản Nắng mới, áo đỏ và nét cười đen nhánh.
1. Chuẩn bị
Đọc trước văn bản Nắng mới, áo đỏ và nét cười đen nhánh (Về bài thơ “Nắng mới” của Lưu Trọng Lư), tìm hiểu thêm những văn bản nghị luận viết về tác phẩm Nắng mới.
Trả lời:
Một số văn bản nghị luận về tác phẩm Nắng mới:
+ “Nắng mới”, thi phẩm hay về người mẹ.
https://www.qdnd.vn/van-hoa/sach/nang-moi-thi-pham-hay-ve-nguoi-me-709974
+ Bình giảng bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư
https://sachgiai.com/Toan-hoc/binh-giang-bai-tho-nang-moi-cua-luu-trong-lu-13976.html
2. Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Người viết đã bàn về những yếu tố nào của bài thơ ở phần (1)?
Trả lời:
– Người viết đã bàn về những yếu tố: mô típ bài thơ.
Câu 2: Nội dung của các phần (2) và (3) đã làm rõ cho nhan đề của văn bản như thế nào?
Trả lời:
Nội dung chính trong bài ở các mục 2, 3 góp phần cụ thể hóa nội dung phần đề cập ở nhan đề bài thơ.
→ Mở ra cho người đọc một cái nhìn cụ thể, chi tiết, để từ đấy, hiểu hơn về cụm từ “nắng mới” trong bài thơ.
Câu 3: Phần (5) đã khái quát vấn đề nghị luận như thế nào?
Trả lời:
– Ở phần (5), tác giả đã khái quát vấn đề nghị luận: “Nắng mới là một bài thơ hết sức thành thực của một tâm hồn giàu mơ mộng.”
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Vấn đề trọng tâm mà bài viết này nêu lên là gì? Những yếu tố nào giúp người đọc có thể xác định nhanh vấn đề ấy?
Trả lời:
– Vấn đề trọng tâm: Làm rõ chi tiết nắng mới, áo đỏ và nét cười đen nhánh trong bài Nắng mới của Lưu Trọng Lư.
– Yếu tố giúp người đọc xác định vấn đề: Nhan đề là yếu tố giúp người đọc có thể xác định nhanh vấn đề ấy.
Câu 2: Hệ thống luận điểm của bài viết được triển khai như thế nào (chú ý tới nhan đề, bố cục bài viết, lí lẽ, bằng chứng được sử dụng cho từng luận điểm)?
Trả lời:
– Nhan đề bao quát nội dung toàn bài.
– Bố cục bài viết:
+ Phần 1: Hồn thơ trong bài thơ Nắng mới.
+ Phần 2: Chi tiết “Nắng mới” và cái “áo đỏ” trong bài thơ Nắng mới.
+ Phần 3: Nét cười trong bài thơ Nắng mới.
+ Phần 4: Khái quát lại nội dung toàn bài.
| Luận điểm | Lí lẽ | Bằng chứng |
| – Nắng mới đã hội tụ được nhưng vẻ đẹp nơi tâm hồn thơ Lưu Trọng Lư: thành thực phiêu lưu trong cõi mộng, cứ để lòng mình tràn lan trên mặt giấy. | – Nắng mới đã rọi vào cái tình cảm muôn thuở mà bao giờ cũng mới mẻ. | – Mô típ bài thơ – Chủ đề trong bài thơ. |
| – Hai chữ “nắng mới” vừa ghi nhận một thời điểm đặc biệt trên dòng chảy thời gian vừa diễn tả không gian. | – Thời điểm ấy… mung lung đến thế. | Phân tích khổ thơ: “Mỗi lần nắng mới hắt bên song… những ngày không.”, “Tôi nhớ mẹ tôi… trước giậu phơi.” |
| – Mẹ là tâm điểm của nỗi nhớ về tuổi thơ trong nắng mới, là nét son trong “những ngày không” đi suốt cuộc đời với nhà thơ. | – Dáng vào ra cửa mẹ… đa cảm. | – Phân tích khổ thơ “Hình dáng mẹ… giậu thưa.” – So sánh với bài thơ của Hoàng Cầm. |
Câu 3: Những nhận xét sau đây nói về cách thức thể hiện của văn bản Nắng mới, áo đỏ và nét cười đen nhánh (Về bài thơ “Nắng mới” của Lưu Trọng Lư) là đúng hay sai? Vì sao?
a. Bố cục văn bản mạch lạc, lô gic, giúp cho người đọc tiện theo dõi
b. Bằng chứng được trích dẫn đầy đủ, phân tích toàn diện cả về nội dung (ngữ nghĩa, thông điệp) và cách thức thể hiện (hình ảnh, từ ngữ, giọng điệu)
c. Có so sánh, liên hệ, mở rộng với tác giả khác viết về cùng đề tài để nhấn mạnh giá trị của tác phẩm
d. Sử dụng đa dạng các phép tu từ tạo nên cách diễn đạt độc đáo, giàu tính biểu cảm cho văn bản
Trả lời:
| a | – Đúng vì bài chia làm các luận điểm cụ thể, lí lẽ, dẫn chứng đầy đủ giúp người đọc dễ dàng theo dõi. |
| b | – Đúng vì ở mỗi luận điểm, tác giả đều trích dẫn các câu thơ cụ thể và phân tích chúng nhằm làm sáng tỏ luận điểm. Trong mỗi bài, luận điểm đều để ý phân tích các chi tiết, hình ảnh, giọng điệu của bài thơ. |
| c | – Đúng, có so sánh với thơ của Hoàng Cẩm. |
| d | – Sai vì bài phân tích ít sử dụng các biện pháp tu từ. |
Câu 4: So với khi đọc bài thơ Nắng mới (Bài 2), văn bản nghị luận này giúp em có thêm hiểu biết gì về nội dung hoặc nghệ thuật của bài thơ?
Trả lời:
– So với đọc bài thơ Nắng mới, văn bản nghị luận giúp em hiểu hơn về nội dung và nghệ thuật của bài thơ đồng thời thấy được tài năng của nhà thơ Lưu Trọng Lư.
Câu 5: Hãy nêu đoạn văn mà em thích nhất trong bài nghị luận văn học này và trình bày lí do yêu thích.
Trả lời:
Đoạn văn mà em thích nhất: “Ai từng ở … ngoài nội”. Vì đoạn trích đã phân tích khổ thơ “Mỗi lần…những ngày không”, làm nổi bật lên cái tĩnh lặng của làng quê vào buổi trưa cùng cái nhịp điệu nhẹ nhàng của bài thơ qua việc từ ngữ, giọng điệu thơ. Tác giả đã so sánh, mở rộng với các tác phẩm khác giúp cho bài phân tích trở nên càng sinh động và thú vị hơn rất nhiều.
