Cảm nhận bức chân dung tuyệt sắc của Thúy Vân và Thúy Kiều trong đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”.
- Mở bài:
Một trong những thành công lớn của Nguyễn Du trong Truyện Kiều là miêu tả thành công bức chân dung của chị em Thúy Kiều. Với bức chân dung tuyệt sắc của Thúy Vân và Thúy Kiều, Nguyễn Du đã nâng cao nghệ thuật tả người lên đến mức tuyệt đỉnh. Dường như, đó là hai vẻ đẹp không có giới hạn, vượt ra khỏi mọi cái đẹp đã có và hiện có. Có lẽ nguyễn Du đã quá ưu ái dành cho nhân vật của mình những lời quá lẽ đẹp đẽ, nhưng qua đó đã đưa trí tưởng tượng của người đọc đi đến tận cùng của cảm nhận và tưởng tượng.
- Thân bài:
Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ước lệ để ca ngợi hai chị em Thúy Vân, Thúy Kiều nhưng đậm nhạt khác nhau ở mỗi người. Rõ ràng bức chân dung của Thúy Kiều nổi bật hơn, nhưng Thúy Vân không kém phần tươi sắc. Có thể nói vẻ đẹp của Thúy Kiều và Thúy vân là hai bức chân dung tuyệt mĩ mà đất trời đã dày công tạc khắc.
Ở chân dung của Thúy Vân, tác giả dùng 4 câu thơ để tả Vân. Thúy Vân chỉ được miêu tả ngoại hình theo thủ pháp liệt kê:
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười, ngọc thốt, đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Ở Thúy vân, Nguyễn Du đã vận dụng 7 yếu tố để diễn tả cái đẹp của nàng. Đầu tiên là ở thần thái: trang trọng khác vời. Tiếp đến là lựa chọn sau đặc điểm tiêu biểu: khuôn trăng, nét ngài, nụ cười, tiếng nói, nước tóc, màu da. Đó là hình thức bề ngoài. Với Thúy Vân, tác giả chỉ tả sắc. Miêu tả chân dung của Thúy Vân trước để làm nổi bật chân dung Thúy Kiều.
Ở chân dung của Thúy Kiều, tác giả dùng đến 12 câu:
Kiều càng sắc sảo, mặn mà,
So bề tài sắc vẫn là phần hơn.
Làn thu thuỷ, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm.
Cung, thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên “Bạc mệnh” lại càng não nhân.
Thúy Kiều được miêu tả cả sắc đẹp lẫn tài năng. Sắc đẹp của nàng được lựa chọn kĩ lưỡng hơn Thúy Vân. Về thần thái: “sắc sảo”, “mặn mà”. Về đặc điểm bề ngoài tuy được miêu tả ít hơn Thúy Vân nhưng đậm nét hơn.
Tác giả đặc tả đôi mắt của Kiều theo lối điểm nhãn – vẽ hồn cho nhân vật, gợi nhiều hơn tả. Đặc tả vẻ đẹp đôi mắt: vừa gợi vẻ đẹp hình thức, vừa gợi vẻ đẹp tinh hồn (hình ảnh ước lệ). Dùng điển cố “nghiêng nước nghiêng thành” để diễn tả vẻ đẹp hoàn hảo có sức lôi cuốn mạnh mẽ. Bởi thế, tuy tả ít mà gợi nhiều. Nguyễn Du chú trọng gợi lên cái vẻ đẹp hài hòa, tuyệt diệu, chỉ có thể gợi chứ không thể tả được. Cái tài của Nguyễn Du biểu hiện ở chỗ miêu tả ngoại hình nhân vật làm hiện lên vẻ đẹp tính cách và tâm hồn.
Về tài năng, Thúy Kiều có nhiều tài năng vượt trội, đều đạt tới mức lý tưởng. Nàng thông minh đã sẵn, lại sành sỏi các thú tiêu dao của người xưa: cầm, kì, thi họa. Không những “cung Thương làu bậc ngũ âm” mà còn “nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương”. Nàng còn sáng tạo trong nghệ thuật, viết nên khúc Bạc mệnh não sầu lòng người.
Cả tài năng và sắc đẹp của nhân vật Thúy Kiều được Nguyễn Du nâng lên đến hạng chưa từng có ở trên đời: Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai. Đó là một pho tuyệt sắc được tạo nên bởi tinh túy của trời đất, có lẽ đến nghìn năm mới có một người. Ở đây, Nguyễn Du đã dành lời thơ cao quý nhất, vĩ đại nhất để ngợi ca và tôn vinh nhân vật Thúy Kiều, một việc làm chưa từng có trong lịch sử văn học.
- Kết bài:
Rõ ràng, bức chân dung của Thúy Kiều vượt trội xa so với chân dung Thúy Vân. Nguyễn Du có phần hơi thiên vị hơn khi miêu tả Thúy Kiều. Qua việc miêu tả hai bức chân dung ấy, tác giả cũng ngầm dự báo về tương lai của hai mĩ nhân. Thúy Vân với vẻ đẹp phúc hậu, khiêm nhường sẽ có một cuộc đời êm đẹp. Thúy Kiều với vẻ đẹp phát lộ rực rỡ sẽ mang lấy những tai ương sau này. Phải đâu nàng gây nên điều đó, chỉ vì đất trời có lòng đố kị mà thôi. Như chính Nguyễn Du đã nói hồng nhan bạc mệnh.
tử tỷ