Cảm nhận sức mạnh vượt qua nghịch cảnh, chiến thắng kẻ thù của người lính trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu
- Mở bài:
Bài thơ Đồng chí đã khắc họa vẻ đẹp bình dị mà cao cả của người lính vệ quốc quân trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp để từ đó tác giả kín đáo bộc lộ thái độ ngợi ca tình cảm đồng chí, đồng đội giữa họ. Vẻ đẹp hình tượng người lính cùng với mối tình gắn bó sâu sắc của họ với sức mạnh vượt qua nghịch cảnh, chiến thắng kẻ thù đã được nhà thơ miêu tả và ngợi ca đầy ấn tượng.
- Thân bài:
Nếu ở đầu bài thơ, hình ảnh người lính gắn bó với quê hương và bước chân của họ đến với chiến khu với khí thế hào hùng thì đến đây nhịp thơ mang mác, nao nao bỗng trở nên chậm rãi, trầm lắng, trĩu xuống khi tác giả tái hiện lại cuộc sống kham khổ nơi chiến trường:
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi
Áo anh rác vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giầy
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay…
Những người chiến sĩ ấy phải trải qua những cơn sốt rét rừng ác tính “sốt run người”. Cuộc sống luôn ở trong tình trạng thiếu thốn thuốc men và cả quân trang, quân dụng. Những bộ quần áo không còn lành lặn: chiếc áo đã “rách vai”, “quần có vài mảnh vá”. Đôi chân “không giày” vẫn từng ngày dũng cảm dẫm đạp lên tán lá rừng chứa đầy hiểm nguy. Chữ “biết” trong ý thơ “biết từng cơn ớn lạnh” là sự nếm trải cay đắng, cùng chung cảnh gian nan. Các câu thơ ngắn gọn, kết hợp với những hình ảnh chân thực đã khắc họa những nỗi gian nan cay cực đó.
Chính nét trung thực đúng như cuộc sống đời thường của những người lính thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp đã có sức lôi cuốn và gây xúc động mạnh trong lòng độc giả. Nói như nhà thơ Xuân Diệu chiếc áo rách, chiếc quần vá thật như ngoài đời này dám đưa vào thơ quả là “như một tiếng súng bắn đoàng, giản dị lắm mà sâu sắc tới giật mình”
Hình ảnh những người lính ở đây khác hẳn với những sắc áo “hào hoa” với “đôi giày vạn dặm” của vị khách chinh phu trong bài thơ “Ngày về” mà tác giả đã viết trước đó:
“Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm
Bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa…”
Trong hoàn cảnh kham khổ, thiếu thốn ấy, người lính đã biết phát huy sức mạnh vượt qua nghịch cảnh, chiến thắng kẻ thù. Họ vẫn lạc quan tươi trẻ, nụ cười vẫn tươi nở trên đôi môi họ: “Miệng cười buốt giá”. Đây không là cái cười lạnh lùng, thản nhiên mà đây là nụ cười của con người trong cảnh mùa đông làm giá buốt cơ thể. Cười trong gian khổ – đó là nụ cười của sự lạc quan bình thản, xem thường gian khổ. Một nụ cười không chỉ gây xúc động mà còn đem đến cho ta niềm cảm phục… Những câu thơ ở đây đầy xúc động nhưng không bi lụy, thảm thương….
Ngoài nét đáng yêu có thể nói sức mạnh đã giúp cho người lính vượt qua gian khổ thiếu thốn ấy đó chính là tình cảm giữa họ: “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”
Đây có lẽ là hình ảnh xúc động nhất trong bài thơ. Những bàn tay nóng ấm tình người sưởi cho nhau trong những đêm giá rét. Bàn tay giao cảm thay cho lời nói. Hình ảnh “tay nắm lấy bàn tay” không chỉ biểu hiện cho sự yêu thương, cho sự đoàn kết, gắn bó, cảm thông mà nó còn chứa đựng cả lời động viên nhau vượt qua thử thách, cả niềm tin hứa hẹn lập công… Cách bộc lộ tình cảm của những người chiến sĩ ở đây không ồn ào mà thật lặng lẽ, xúc động.
- Kết bài:
Khép lại bài thơ, hình ảnh cuộc sống khắc nghiệt, thiếu thốn, nhưng tinh thần vững vàng của người lính khiến ta cảm thường, vừa khiến ta phấn khởi và tự hào. Họ chính là những người anh hùng đích thực, biết vượt lên trên hoàn cảnh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu. Lúc nào, họ cũng kề vai sát cánh che chở cho nhau. Đó chính là nguồn sức mạnh làm nên những chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta trong cuộc chiến với kẻ thù xâm lược.
