Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, ngây thơ và tình yêu thương cha mãnh liệt của nhân vật bé Thu.
- Mở bài:
Viết về đời sống và chiến đấu anh dũng của nhân dân Nam bộ có rất nhiều tác phẩm xuất sắc. Những cây bút trưởng thành từ thời kỳ chống Pháp dần bước vào độ chín trong thời kì kháng chiến chống Mĩ đã viết nên nhiều tác phẩm có giá trị cả về tư tưởng lẫn nghệ thuật, góp phần tích cực vào cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Nguyễn Quang Sáng cũng góp vào dòng chảy ấy một tác phẩm xuất sắc với truyện ngắn “Chiếc lược ngà”. Nổi bậc trong tác phẩm là hình ảnh nhân vật bé Thu với vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, có tình yêu thương cha tha thiết.
- Thân bài:
Thu là một em bé hồn nhiên, ngây thơ nhưng bướng bỉnh và có cá tính. Hình ảnh cô bé trạc chừng 7,8 tuổi tóc ngắn ngang vai đang ngồi chơi nhà chòi dưới gốc cây xoài mãi mãi để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc về nhân vật bé Thu. Khi nghe ông Sáu gọi, nó giật mình, “đôi mắt tròn xoe, ngơ ngác, rồi mặt tái đi. Nó kêu thét lên, bỏ chạy”. Đây là một phản ứng của một đứa trẻ thật hồn nhiên, ngây thơ bởi Thu không hề biết mặt cha đã suốt 8 năm qua.
Ấn tượng nhất ở bé Thu là sự bướng bỉnh, gan lì đầy cá tính. Trong những ngày phép ngắn ngủi ở nhà, ông Sáu càng vỗ về thương yêu Thu càng ương ngạnh, bướng bỉnh. Nó cương quyết lạnh lùng không gọi ông Sáu bằng ba. Khi phải gọi ông Sáu vô ăn cơm thì nó gọi trổng rổng: “vô ăn cơm” rồi “cơm chín rồi”. Thấy ông Sáu làm thinh không nói gì, nó phân trần với mẹ: “con kêu rồi mà người ta không nghe”. Nó cố tránh cái từ “ba” mà mọi người bắt nó gọi một cách vô lí. Nó tìm mọi cách để né tránh thì mọi người lại càng cố đưa nó vào tình thế khó.
Buổi trưa, chị Sáu nấu cơm dở, vội chạy đi đâu đó và dặn Thu trong nồi cơm. Cơm sôi, nó lúng túng. Trong tình huống phải nhờ cha bắt nồi cơm đang sôi, nó đã cầu cứu: “cơm sôi rồi. Chắt nước dùm cái”. Ông Sáu lặng im như không nghe thấy. Nhìn nồi cơm sôi sùng sực mà lòng nó như lửa đốt, nó lại hối thúc như kiểu đổ trách nhiệm: “cơm sôi rồi. nhão bây giờ”. Ông Sáu vẫn không ngoảnh lại. Nó sợ muốn khóc. Nó vừa lo sợ nồi cơm nhão sẽ bị mẹ đánh vừa giận ông Sáu, đôi mắt đỏ hoe.
Song dù sợ hãi đến đâu, tiếng gọi “ba” dứt khoát không thốt ra từ miệng nó. Trong lòng bé Thu, mối hoài nghi chưa được tháo gỡ thì dù ở tình huống nào, nó vẫn giữ lập trường kiên định của mình.
Đỉnh điểm của sự bướng bỉnh là khi Thu hất tung cái trứng cá ông Sáu gắp cho nó trong bữa cơm chia tay. Nó hất văng miếng trứng là bởi vì nó không muốn ông Sáu tỏ ra thân thiết, quan tâm tới nó. Nó lại giận ông Sáu đã không giúp nó chắt nước nồi cơm, trong khi ông Sáu có thể làm điều đó. Nó hờn giận theo kiểu trả con và cố giữ khoảng cách nhất định với anh. Thế nhưng, Thu không phải là đứa trẻ cứng đầu, khó dạy. Bị đánh, nó không khóc. Thu biết phân biệt đúng sai. Nó gắp lại cái trứng cá cho vào chén là một hành động nhận lỗi.
Nhưng nó vẫn còn cố chấp lắm. Nó nhận lỗi mà không thỏa hiệp. Nó cương quyết đứng dậy, rồi một mình bơi xuồng qua nhà ngoại và khóc. Chỉ với ngoại, nó mới thổ lộ mọi tâm tư của mình vì ngoại công bằng và không bao giờ lừa dối nó, nó nghĩ thế. Thu là một cô bé đầy cá tính ngay từ lúc còn nhỏ.
Thu có một tình yêu thương cha vô cùng sâu nặng. Trước hết, tình yêu cha sâu sắc của Thu thể hiện ngay trong hành động bướng bỉnh cương quyết không nhận ông sáu là cha. Bởi vì trong em có một hình ảnh người cha thật đẹp trong lòng. Cha em thật trẻ trung qua tấm hình chụp chung với mẹ. Cha em thật đẹp trong lời kể mọi người xung quanh về một người chiến sĩ cầm súng bảo vệ quê hương. Trong thương nhớ của hai mẹ con thì hình ảnh người cha thật thiêng liêng.
Khi ông Sáu trở về. Gian khổ làm anh già đi. Vết sẹo khủng khiếp làm mặt anh thay đổi nhiều. Điều này thật khác so với tưởng tượng của Thu. Bởi vậy nó hoài nghi và căm ghét người đã xâm phạm hình ảnh người cha thiêng liêng của nó. Bao bướng bỉnh ngang ngạnh của nó cũng là để bảo vệ hình ảnh người ba thiêng liêng, bảo vệ tình yêu cha của nó mà thôi.
Nó tiếp tục bảo vệ suy nghĩ thầm kín của nó mà không cho ai hay biết. Nó không nói ra với ông Sáu, cũng không nói ra với mẹ. Nó chỉ nói với bà ngoại trong đêm nó bỏ nhà sang với bà. Bà ngoại sau khi dò hỏi đã phát hiện ra tâm tư thầm kín của nó. Bà vừa thương vừa thấy tội đứa cháu bé bỏng của mình. Bà cặn kẽ giải thích về cái vết sẹo trên khuôn mặt ông Sáu. Bé Thu vỡ lẽ mọi điều. Lần này, nó mới thực sự hối hận. Đêm ấy, nó thức suốt đêm nghĩ ngợi.
Sáng hôm sau, nó theo ngoại về thật sớm. Nó biết hôm nay, ông Sáu sẽ trở về chiến khu. Nó yêu ba nó lắm. Nó muốn xin ông Sáu tha lỗi và được yêu thương anh nhưng nó ngại ngùng. Cái ngại ngùng của trẻ thơ khi lỡ bướng bỉnh nhưng không biết thổ lộ thế nào. Nó nép mình bên cánh cửa chờ đợi. Và chỉ cần ông Sáu nhìn thấy nó, nói với nó một lời là mở ra cho nó cơ hội là nó đã bật lên khóc nức nở, chạy đến vồ vập lấy anh với bao yêu thương, mong nhớ.
Trong giờ phút chia tay, bao nhiêu yêu thương được tác giả đặc tả vào trong đôi mắt với cái nhìn của nó không ngơ ngác lạ lùng mà như nghĩ ngợi sâu sa, bao nhiêu diễn biến nội tâm xáo trộn bời bời. Khi ông Sáu đưa mắt nhìn con thì “đôi mắt mênh mông của con bé bỗng xôn xao”. Thật bất ngờ niềm ân hận hối tiếc nén bấy lâu chợt bùng ra trong tiếng gọi “ba” tha thiết. Tiếng kêu như xé. Xé không gian im lặng. Xé ruột gan mọi người nghe thật xót xa .Nó vừa ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc. Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa. Khi ông Sáu nói “để ba đi”, con bé hét lên, hai tay nó siết chặt lấy cổ, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run.
Không còn ngại ngùng như lúc trước, nó vồ vập lấy ông Sáu hét sức mãnh liệt như cố bù đắp lại những cơ hội trước đó mà nó đã bỏ qua. Ôi, cái hôn đẫm nước mắt trẻ thơ chứa đựng bao nhiêu yêu thương và xót xa ân hận. Cô bé cứng cỏi, ương ngạnh là thế nhưng cách biểu lộ tình cảm hồn nhiên ngây thơ và chân thành biết bao.
Sau này ông Sáu hi sinh, bé Thu cùng mẹ lưu lạc khắp nơi. Hai năm sau ngày anh mất, mẹ con mới nhận được tin. Bé Thu buồn lắm. Nhưng nó biết chiến tranh là thế, là sinh li tử biệt nên nó cố nén đau thương ở trong lòng. Hai năm sau đó, nó xin mẹ làm giao Liên chiến đấu trả thù cho ba. Cuộc gặp gỡ giữa bác Ba và bé liên hơn mười năm sau ngày ông Sáu mất thật cảm động. Lúc này, Thu đã trưởng thành, trở thành cô giao liên thông minh, tài trí, dũng cảm phi thường khiến bác Ba và đoàn cán bộ vô cùng cảm phục. Thu nhận lại chiếc lược từ tay bác ba, trong lòng rối bời. Tình yêu nước và sức mạnh chiến đấu của ông Sáu ại chảy trong trái tim nó mãnh liệt hơn.
Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất, là một người bạn của ông Sáu, người chứng kiến từ đầu đến cuối, đã mang lại tính trung thực và khách quan cho tác phẩm. Cách xây dựng tình huống truyện độc đáo với cuộc gặp gỡ giữa hai cha con lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng khiến câu chuyện nghẹn uất. Ông Sáu làm chiếc lược ngà nhưng lại hi sinh khi chưa kịp tặng con càng làm tăng lên nỗi hối tiếc và xót xa vô hạn trong lòng người đọc.
Tác giả cũng rất thành công trong nghệ thuật xây dựng tâm lí nhân vật. Đặc biệt rất am hiểu tâm lí trẻ thơ. Ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, gần gũi, bình dị, khiến câu chuyện sống động, chân thực như đang diễn ra trước mắt. Tất cả là nguồn sức mạnh để tác giả thể hiện thành công tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ chiến tranh.
- Kết bài:
Qua nhân vật bé Thu, người đọc không chỉ cảm nhận tình yêu con tha thiết sâu nặng của người cha chiến sĩ mà còn thấm thía bao đau thương mất mát đối với những em bé, những gia đình trong hoàn cảnh chiến tranh. Tình yêu thương cha tha thiết và hình ảnh bé Thu khi trở thành cô giao liên dũng cảm đã khẳng định rằng bom đạn của kẻ thù chỉ có thể hủy diệt được sự sống của con người, còn tình cảm của con người – tình phụ tử thiêng liêng thì không bom đạn nào có thể giết chết được.
Bài văn tham khảo:
Tình cảm gia đình là một đề tài vô cùng quan trọng trong kháng chiến Việt Nam. Nhiều tác giả đã khai thác đề tài này và “Chiếc lược ngà” của tác giả Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm để lại nhiều ấn tượng sâu sắc cho người đọc.
Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” kể về nhân vật bé Thu một đứa trẻ dễ thương nhưng vô cùng cá tính, gai góc và có nội tâm vô cùng phức tạp.Tác giả đã vô cùng tinh tế khi mà đặt ra những tình huống vô cùng độc đáo.
Anh Sáu một người chiến sĩ cách mạng, đi bộ đội chiến đấu khi con gái mình vừa mới sinh xong. Ngày anh Sáu về phép thì con gái đã 7-8 tuổi. Bé Thu là người chỉ biết mặt ba qua những bức ảnh gia đình, nên trong tâm thức của bé, không có nhiều kỷ niệm với ba.
Rồi một ngày anh Sáu về phép cô bé khó mở lòng tiếp nhận một người cha bằng xương bằng thịt được.
Trong ba ngày phép ở nhà anh Sáu làm đủ mọi cách tiếp cận cô bé nhưng bé Thu không chịu gọi một tiếng ba. Cho tới khi anh phải lên đường đi là nhiệm vụ thì tiếng ba mới được thốt ra nghẹn ngào xúc động.
Nhân vật bé Thu là một cô bé mới chỉ tám tuổi nhưng có cá tính mạnh mẽ, gai góc và ương ngạnh. Tuy nhiên trong tâm của bé Thu thì vô cùng trong sáng, thể hiện tình yêu của mình với ba. Bởi em bé chỉ nhìn hình ba trong bức ảnh ba mẹ chụp với nhau trong ngày cưới. Nên khi nhìn thấy ông Sáu ngoài đời nó không thể nghĩ đó là ba mình.
Ông Sáu là một chiến sĩ dũng cảm, đã trải qua nhiều trận đánh ác liệt gương mặt của ông không còn được như xưa mà có nhiều biến đổi theo thời gian, nên khi bé Thu nhìn ba ngoài đời không còn giống ba trong bức hình chụp ngày cưới ba mẹ nữa. Đó là chuyện bình thường.
Qua những tình tiết miêu tả của tác giả ta thấy bé Thu có cá tính và suy nghĩ vô cùng đáng yêu. Những suy nghĩ vừa rất trẻ con vừa người lớn. Nó thể hiện tình cảm của một người con dành cho ba của mình thể hiện tình cảm gia đình thắm thiết. Khi cả nhà bảo ra mời ba vào ăn cơm. Bé thu cứng đầu chỉ nói trống không “Vô ăn cơm”.
Dù ai có nói thì thì cô bé cũng không chịu gọi một tiếng ba, chỉ cho tới khi biết tin ông Sáng phải lên đường đi đánh trận, tiếng ba mới nức nở vỡ òa lên trong lồng ngực của cô bé. “Không cho ba đi. Ba phải ở nhà với con” những tiếng ba mong chờ từ lâu được cô bé thốt ra một cách trơn tru, từ đáy lòng của một đứa trẻ mong chờ có ba.
Rồi kèm theo hành động đó là việc Thu ôm chầm lấy ba của mình khóc nghẹn nức nở. Thu không muốn rời xa ba thêm nữa cô bé đã phải chờ đợi suốt tám năm mới được gặp ba, giờ này cô bé không muốn lại phải tiếp tục chờ đợi, không muốn xa cách.
Qua diễn biến tâm lý nhân vật ta thấy Thu là cô bé giàu tình cảm, dù bên ngoài cô bé là người gai góc, nhưng bên trong lại yếu đuối, trẻ con, và mong muốn có ba hơn bao giờ hết.
Tình cảm của Thi dành cho ba là tình cảm thiêng liêng của một đứa trẻ khát khao có ba như những đứa trẻ khác. Bất kỳ đứa trẻ nào sinh ra cũng cần tình thương, sự chăm sóc của cả ba và mẹ, có như vậy chúng mới phát triển và trưởng thành đúng nghĩa.
Qua tác phẩm của mình tác giả Nguyễn Quang Sáng muốn tố cáo tội ác của chiến tranh, chính chiến tranh đã làm cho bao gia đình ly biệt, những đứa con không được gần cha, vợ không được gần chồng, biết bao gia đình sinh ly tử biệt bởi chiến tranh tàn ác.
