»» Nội dung bài viết:
Đọc hiểu văn bản:
Cây tre Việt Nam
(Thép Mới)
I. Kiến thức văn bản.
1. Tác giả Thép Mới.
– Thép Mới (1925 – 1991) tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở quận Tây Hồ, Hà Nội, sinh ở thành phố Nam Định. Ông là một nhà văn nổi tiếng tại Việt Nam, chuyên viết về đề tài Chiến tranh Đông Dương và Chiến tranh Việt Nam.
– Tác phẩm của ông giàu chất trữ tình, cảm hứng nổi bật là ca ngợi tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
– Ngoài báo chí, Thép Mới còn viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.
2. Tác phẩm.
– Xuất xứ: Bài ký Cây tre Việt Nam là lời bình cho bộ phim cùng tên của các nhà điện ảnh Ba Lan. Thông qua hình ảnh cây tre, bộ phim thể hiện vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam, ca ngợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.
– Bố cục 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “ chí khí con người” : Giới thiệu về cây tre có mặt ở khắp nơi trên đất nước và có những phẩm chất đáng quý.
+ Phần 2: Tiếp theo đến “ Tre, anh hùng chiến đấu!” : Tre gắn bó với con người trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu.
+ Phần 3: Còn lại: Tre vẫn mãi là người bạn đồng hành của dân tộc ta trong hiện tại và tương lai.
– Thể loại: bút kí.
– Phương thức biểu đạt: Nghị luận kết hợp với miêu tả, biểu cảm, thuyết minh.
– Giá trị nội dung: Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam. Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây tre đã thành một biểu tượng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng
+ Sử dụng rộng rãi và thành công phép nhân hóa
+ Lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu.
II. Đọc hiểu văn bản.
1. Giới thiệu về cây tre.
– Trong đoạn một, tác giả đã ca ngợi phẩm chất của cây tre: tre có thể mọc xanh tốt ở mọi nơi.
– Dáng tre vươn mộc mạc và thanh cao. Mầm non măng mọc thẳng.
– Màu xanh của tre tươi mà nhũn nhặn; tre cứng cáp mà lại dẻo dai, vững chắc.
– Sau đó tác giả nhấn mạnh phẩm chất đáng quý của cây tre: Tre gắn bó, làm bạn với con người trong nhiều hoàn cảnh; tre là cánh tay của người nông dân; Tre thẳng thắn bất khuất.
→ Tre thanh cao, giản dị, chí khí như người.
2. Tre gắn bó với con người trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu.
– Tre gắn bó với con người trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động:
+ Cây tre có mặt ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam, lũy tre bao bọc các xóm làng.
+ Dưới bóng tre xanh đã từ lâu đời, người nông dân Việt Nam dựng nhà, dựng cửa làm ăn sinh sống và giữ gìn một nền văn hóa.
+ Tre giúp người nông dân trong rất nhiều công việc sản xuất, tre như cánh tay của người nông dân.
+ Tre gắn bó với con người thuộc mọi lứa tuổi trong đời sống hằng ngày cũng như trong sinh hoạt văn hóa
– Tre còn gắn bó với dân tộc Việt Nam trong các cuộc kháng chiến, chiến đấu giữ nước và giải phóng dân tộc mà gần nhất là cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược:
+ Tre là vũ khí, tuy thô sơ nhưng rất hiệu quả: gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù, tre xung phong vào đồn giặc.
+ Trong lịch sử xa xưa của dân tộc, tre đã từng là vũ khí hiệu nghiệm trong tay người anh hùng làng Gióng đánh thắng giặc Ân.
→ Tre đóng vai trò to lớn đối với đời sống con người và dân tộc Việt Nam.
3. Tre vẫn mãi là người bạn đồng hành của dân tộc ta trong hiện tại và tương lai.
– Hình ảnh về nhạc của trúc, của tre, khúc nhạc đồng quê trong tiếng sáo diều bay lưng trời. Đó là một nét đẹp văn hóa độc đáo của tre.
– Ngày mai sắt, thép có thể nhiều hơn tre, tre có thể bớt đi vai trò quan trọng của nó trong sản xuất và cả trong đời sống hằng ngày của con người.
– Tre vẫn mang những đức tính của người hiền, là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
III. Tổng kết.
– Tre là cây có mặt ở khắp mọi nơi trên đất nước ta. Tre có vẻ đẹp giản dị và nhiều phẩm chất đáng quý. Tre gắn bó lâu đời với con người, đặc biệt là người nông dân trong cuộc sống hằng ngày và trong lao động sản xuất. Tre còn gắn bó với con người trong chiến đấu bảo vệ quê hương, đất nước cụ thể là trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Tre vẫn là bạn đồng hành của dân tộc ta trên con đường tới ngày mai.
