Phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu

Phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu

• Mở bài:

– Tố Hữu (1930-2003) quê tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông tham gia cách mạng từ thời học sinh. Sự nghiệp sáng tác suốt cả cuộc đời. Ông được đánh giá là ngọn cờ đầu cảu thơ ca cách mạng Việt Nam. Với những đóng góp to lớn cho nền văn học nước nhà, Tố Hữu đã được nhà nước tặng thưởng huân chương Hồ Chí Minh.

– Bài thơ Khi con tu hú sáng tác trong hoàn cảnh tác giả bị thực dân Pháp bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ, mùa hè năm 1939, vì tham gia hoạt động yêu nước chống ngoại xâm. Nội dung bài thơ thể hiện tâm trạng bức bối trong chốn lao tù và khát vọng tự do mãnh liệt của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi.

• Thân bài:

1. Bức tranh đồng quê qua tâm tưởng của tác giả.

– Tác nhân gợi nhớ là tiếng chim tu hú rộn rã báo mùa hè đến. Cảm hứng thơ dào dạt cũng bắt nguồn từ âm thanh ấy.

– Tiếng chim gợi dậy cả một trời thương nhớ. Hình ảnh mùa hè tười vui tràn đấýưc sống hiện lên rõ rệt, sống động trong tâm tưởng người tù với những hình ảnh, âm thanh, màu sắc… đã in sâu vào trí nhớ:

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần.
Vườn râm dậy tiếng ve ngân.
Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào.
Trời xanh càng rộng càng cao.
Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không.

– Bức tranh mùa hè quê hương gắn liền với cuộc sống tự do bên ngoài song sắt nhà tù càng thôi thúc tình cảm nhớ thương gia đình, bạn bè, đồng chí, càng đốt cháy ngọn lửa khát vọng tự do trong lòng người chiến sĩ trẻ.

2. Tâm trạng của người thanh niên yêu nước giữa chốn ngục tù.

– Sự tương phản gay gắt giữa quá khứ và hiện tại đẩy thái độ bất bình, phẫn uất của người tù lên cao độ:

Ngột làm sao, chết uất thôi.
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

– Tiếng chim như tiếng gọi thôi thúc của cuộc sống tự do , như nhấn mạnh tình cảnh trói buộc, tù túng của người chiến sĩ trong nhà tù của bọn đế quốc.

3. Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ.

– Thể thơ lục bát uyển chuyển, thích hợp với việc miêu tả tâm trạng nhân vật.

– Bài thơ được hình thành từ sự kết hợp hài hòa giữa rung động mãnh liệt của cảm xúc với nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật vừa chân thực vừa tinh tế.

• Kết bài.

– Bài thơ Khi con tu hú là nỗi lòng của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi mặc dù dang phải sống trong cảnh lao tù vẫn tràn đầy nhiệt huyết, thiết tha yêu cuộc đời tự do.

– Tầng sâu ý nghĩa của bài thơ là lời nhắc nhở mọi người phải vùng lên phá tung xích xiềng nô lệ, giành chủ quyền độc lập, tự do cho đất nước.