Phân tích văn bản Đi bộ ngao du
- Mở bài:
G.G Ru xô ( 1712 -1788) là nhà triết học lớn của nước Pháp ở thế kỉ ánh sáng. Quan điểm triết học của Ru xô rất tiến bộ: đề cao con người tự nhiên, chống lại con người xã hội, đấu tranh cho một nền giáo dục dân chủ, tự do, lên án xã hội đương thời đã chà đạp lên, nô dịch và làm tha hoá con người. Tác phẩm: “Ê-min hay là về Giáo dục” được Ru xô viết vào năm 1762; nó là đỉnh cao triết học của ông, gồm có năm cuốn. Văn bản “Đi bộ ngao du” rút trong cuốn 5, khi Ê-min đã không lớn, trưởng thành.
- Thân bài:
Văn bản “Đi bộ ngao du” gồm có 3 đoạn văn; mỗi đoạn văn là một luận điểm.
Luận điểm 1: Đi bộ ngao du rất thoải mái, chủ động và tự do.
Luận điểm 2: Đi bộ ngao du rất có ích, vì quan sát, học tập được nhiều kiến thức trong thế giứo tự nhiên bao la.
Luận điểm 3: Đi bộ ngao du vô cùng thú vị.
Trước hết, tác giả chứng minh: đi bộ ngao du rất thoải mái, chủ động và tự do. Ở Pháp và Tây Âu trong thế kỉ 18 đi ngựa là sang trọng, văn minh.Nhưng Ru-xô đã so sánh và khăng định: đi bộ ngao du thú vị hơn đI ngựa.Đi bộ ngao du rất thoải mái và chủ động: có thể đI hay dừng, có thể quay phảI quay trái, quan sát khắp nơi, xem xét tất cả tuỳ thích.Có thể đến với bao cảnh đẹp, cảnh lạ đó đây: một dòng sông, một khu rừng rậm, một hang động, một mỏ đá…Đến đâu ưa thích thì ta lưu lại đấy, lúc nào thấy chán thì bỏ đi.Đi bộ ngao du rất tự do, ta chẳng phụ thuộc vào những con ngựa hay gã phu trạm, có thể đI theo những con đường mà ta thích: Gặp thời tiết xấu thì ta đI ngựa.Chẳng hề vội vã…Ê-min to khoẻ, không mỏi mệt, em tìm được nhiều thú để giải trí , để làm việc, để vận động chận tay.
Tiếp đến, nhà văn làm rõ: đi bộ ngao du là hoạt động rất có ích. Đi bộ ngao du là để quan sát, tìm tòi, phát hiện như Ta-lex, Pla-tông và Pi-ta-go, những nhà triết học, toán học vĩ đại của Hi Lạp thời cổ đại. Đi bộ ngao du là để xem xét những tài nguyên, là để biết những đặc sản nông nghiệp và cách thức trồng trọt những đặc sản ấy. Là để phát triển hứng thú với tự nhiên học: xem xét một khoảnh đất mà mình đI qua, ghè một vài mẫu của lèn đá, sưu tập hoa lá, nhũng hòn sỏi, các hoá thạch của những quả núi.Ru-xô so sánh một cách hóm hỉnh để làm nổi bật lí lẽ của mình: phòng sưu tập của “những triết gia phòng khách” thì có đủ “các thứ linh tinh”vì họ “chỉ biết gọi tên” nhưng “chẳng có một ý niệm gì về tự nhiên cả”. Trái lại, phòng sưu tập của Ê-min là phòng sưu tập “cả trái đất”, “phong phú hơn các phòng sưu tập của vua chúa”; có thể so sánh với các công trình của Đô-Băng-Tông (1716-1800) nhà tự nhiên học lừng danh của nước Pháp. Qua đó, Ru-xô đã đề cao con người tự nhiên; ông chỉ rõ phảI dựa vào con người vào trong môi trường tự nhiên để mở mang kiến thức, phát triển nhân cách. Giáo dục không được thoát li tự nhiên, nếu không sẽ trở thành viễn vông, vô nghĩa. Tư tưởng ấy, quan điểm ấy rất tiến bộ, đến nay vẫn có nhiều ý nghĩa.
Cuối cùng, ông khẳng định: Đi bộ ngao du vô cùng thú vị. Đi bộ ngao du còn làm cho sức khoẻ “được tăng cường”, tính khí trỏ nên “vui vẽ”.Kẻ xa hoa sống trong tiện nghi sang trọng “ngồi trong các cỗ xe tốt chạy rất êm” thì tâm hồn bệnh hoạn: “mơ màng , buồn bã, cáu kỉnh hoặc đau khổ”. Trái lại, Ê-min vì đI bộ nhiều nên lạc quan, yêu đời: “luôn luôn vui vẻ, khoan khoái và hài lòng với tất cả”; ăn ngon miệng hơn dù bữa cơm đạm bạc, ngủ ngon giấc hơn, dù cái giường tồi tàn.Người ta có lúc phảI phóng xe tram cho nhanh, cho được việc, nhưng muốn ngao du thì phảI đi bộ.Thú vị của đi bộ ngao du là làm cho con người trở nên giản dị hơn, biết sống, yêu sống và yêu đời hơn.
Cách viết của Ru-xô rất thâm trầm, giản dị.Qua các ngôi thứ : “tôi, ta, Ê-min”, ông đã làm cho giọng văn thay đổi, lúc thì tranh biện, lúc thì tâm sự. Lí lẽ dẫn chứng ông nêu ra là sự thật hiển nhiên, là chân lí đầy sức thuyết phục. Có lúc tác giả sử dụng so sánh một cách hóm hỉnh để khẳng định một chân lí: đi bộ ngao du rất thoải mái và tự do, rất bổ ích và thú vị. Ai cũng nên biết, cần biết đi bộ ngao du để mở mang kiến thức, mở rộng tầm mắt, phát triển nhân cách, thể lực, làm cho cuộc sống có sắc màu ý vị. Đọc trích đoạn “Đi bộ ngao du” của Ru-xô, hơn bao giờ ta thêm sáng tỏ: học trong tự nhiên rộng lớn, học trong cuộc sống muôn màu là một trong những cách học tích cực nhất, có giá trị nhất.
- Kết bài:
Với cách lập luận chẽ, giàu sức thuyết phục, dẫn chứng cụ thể, tự nhiên, sinh động và gắn với thực tiễn cuộc sống, văn bản Đi bộ ngao du đã chứng minh những lợi ích từ việc đi bộ đem lại: đó là sự tự do và tinh thần thoải mái, rèn luyện sức khỏe, cơ hội được trau dồi kiến thức và hiểu biết, đồng thời thể hiện rõ tác giả là một con người giản dị, quý trọng tự do và yêu thiên nhiên.
