Soạn bài: Phò giá về kinh (Trần Quang Khải) – Ngữ văn 9, Cánh diều
Nội dung chính: Trần Quang Khải viết Phò giá về kinh sau khi đánh tan quân Mông-Nguyên, cùng nhà vua trở về kinh thành. Bài thơ thể hiện hào khí chiến thắng của dân tộc ta thời Trần và mong ước xây dựng, phát triển đất nước trong hòa bình, niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước.
1. Chuẩn bị
Đọc trước văn bản Phò giá về kinh; tìm hiểu thêm thông tin về Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải.
Trả lời:
– Trần Quang Khải sinh ngày 24 tháng 08 năm 1241, mất ngày 26 tháng 7 năm 1294)
– Từ nhỏ, ông đã được Trần Thái Tông phong tước Chiêu Minh vương và cho thụ giáo với Hàn lâm viện học sĩ kiêm Quốc sử Viện giám tu, Bảng nhãn Lê Văn Hưu.
– Ông là một nhà chính trị, quân sự, tôn thất hoàng gia Đại Việt thời Trần.
– Ông làm đến chức Thừa tướng đời Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông và Trần Anh Tông, coi cả mọi việc trong nước.
2. Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu hỏi. Chú ý cách các chiến thắng lịch sử và việc sử dụng động từ mạnh.
Trả lời:
– Việc sử dụng các động từ mạnh cùng các chiến thắng lịch sử thể hiện khí thế mạnh mẽ, hào hùng của dân tộc.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Hãy trình bày bối cảnh ra đời văn bản Phò giá về kinh của Trần Quang Khải.
Trả lời:
– Bài thơ “Phò giá về kinh” được làm khi ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử và giải phóng kinh đô năm 1285.
Câu 2: Xác định đặc điểm thể loại của bài thơ (số chữ, số dòng, niêm, luật và cách hiệp vần ở bản phiên âm bài thơ…)
Trả lời:
– Đặc điểm thể loại của bài thơ:
+ Mỗi bài thơ có 4 dòng thơ, mỗi dòng thơ có 5 chữ
+ Câu 1, 2, 4 hoặc chỉ là câu 2, 4 sẽ hiệp vần với nhau ở chữ cuối (bài thơ Phò giá về kinh thuộc trường hợp thứ 2)
Câu 3: Trình bày nội dung của hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối, từ đó cho biết chủ đề của bài thơ.
Trả lời:
– Hai câu đầu nói về chiến thắng quan trọng của quân và dân ta.
– Hai câu cuối nói về khát vọng muôn đời thái bình, thịnh trị.
→ Chủ đề của bài thơ: Hào khí chiến thắng và khát vọng hòa bình của dân tộc.
Câu 4: Tìm hiểu cách ngắt nhịp của bài thơ ở bản phiên âm bài thơ. Nhịp điệu của các dòng thơ có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung bài thơ?
Trả lời:
– Cách ngắt nhịp: 2/3, 3/2
– Nhịp điệu của các dòng thơ giúp cho bài thơ thể hiện sự mạnh mẽ, dứt khoát, hào khí chiến thắng của dân tộc.
Câu 5: So sánh bài thơ trên với bài thơ Sông núi nước Nam để chỉ ra sự tương đồng về nội dung và hình thức nghệ thuật giữa hai tác phẩm.
Trả lời:
– Nội dung:
+ Đều thể hiện một tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm kiên cường và bất khuất.
+ Đều nói về chủ quyền và độc lập của dân tộc.
– Hình thức:
+ Đều viết theo thể thơ Đường luật (Phò tá về kinh: Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật; Nam quốc sơn hà: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật)
+ Đều viết bằng chữ Hán.
+ …
Câu 6: Bài thơ ra đời từ rất lâu nhưng nội dung vẫn có ý nghĩa với cuộc sống hiện nay như thế nào? Vì sao?
Trả lời:
– Bài thơ ra đời từ rất lâu nhưng nội dung vẫn có ý nghĩa với cuộc sống hiện nay vì:
+ Nhắc nhở thế hệ trẻ về những chiến công hào hùng của thế hệ cha anh.
+ Động viên thế hệ trẻ phải biết giữ gìn, bảo vệ đất nước hòa bình.
+ Tuyên truyền thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước của dân tộc.
+ …
Xem thêm:
- Phân tích bài thơ Phò giá về kinh (Trần Quang Khải)
- Cảm nhận bài thơ Phò giá về kinh của Trần Quang Khải
