Thảo luận nhóm về một vấn đề (Ngữ văn 7, Cánh Diều).
1. Định hướng.
Ở Bài 3 các em đã được học và luyện tập cách thảo luận nhóm về một vấn đề gây tranh cãi. Bài này tiếp tục rèn luyện kĩ năng thảo luận nhóm. Để thực hiện thảo luận nhóm, các em cần xem lại nội dung mục Định hướng đã nêu ở Bài 3 (trang 77).
2. Thực hành.
Bài tập (trang 96 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Có người cho rằng, phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của Đoàn Giỏi nghĩa là kể lại câu chuyện về nhân vật ấy. Em sẽ nêu ý kiến như thế nào trong buổi thảo luận nhóm.
a. Chuẩn bị .
– Xem lại nôi dung và các yêu cầu nêu ở phần Viết: Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật .
– Xác định các điểm thống nhất và các điểm còn gấy tranh cãi
– Chuẩn bị tranh ảnh và phương tiện trình bày (nếu có)
b. Tìm ý và lập dàn ý.
– Tìm ý cho bài nói bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
– Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý kiến theo bố cục ba phần:
- Mở đầu:
– Nêu vấn đề: Việc kể lại câu chuyện về Võ Tòng và phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng có gì giống và khác nhau?
- Nội dung chính:
– Nêu tóm tắt yêu cầu của việc kể lại câu chuyện về nhân vật và phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng.
* Kể lại câu chuyện về nhân vật:
– Dựa vào sự việc trong văn bản để kể lại diễn biến của câu chuyện đã xảy ra với nhân vật Võ Tòng.
– Không cần nêu nhận xét về nhân vật Võ Tòng.
* Phân tích đặc điểm nhân vật:
– Giới thiệu mô tả những nét tiêu biểu của nhân vật như: lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, việc là,…
– Nêu nhận xét của người viết về nhân vật Võ Tòng
* Chỉ ra điểm giống và khác nhau của hai yêu cầu trên.
– Giống nhau: Đều dựa vào sự việc và chi tiết về nhân vật Võ Tòng trong văn bản.
– Khác nhau:
+ Kể lại câu chuyện cần khách quan, không thêm bớt và không cần nêu nhận xét của người kể lại.
+ Phân tích đặc điểm nhân vật cần có ý kiến, lí lẽ và nhận xét của người nói.
+ Kể lại thuộc kiểu văn bản tự sự còn phân tích nhân vật thuộc kiểu văn bản nghị luận
- Kết thúc:
– Khẳng định lại những điểm giống và khác nhau giữa kể chuyện và phân tích nhân vật.
c. Nói và nghe:
Dựa vào dàn ý nêu trên để tiến hành thảo luận:
– Nhóm trưởng chủ trì, nêu vấn đề cần thảo luận
– Các cá nhân đưa vào dàn ý đã làm, nêu lên ý kiến của mình trước nhóm.
– Trao đổi, tranh luận về các ý kiến còn khác biệt. Chú ý các lỗi cần tránh khi nghe và có thái độ phù hợp trong thảo luận, trao đổi
– Nhóm trưởng tổng kết việc thảo luận
d. Kiểm tra và chỉnh sửa.
– Tham khảo hướng dẫn kiểm tra và chỉnh sửa đã nêu ở bài 3 (trang 78)
Bài làm tham khảo.
Có người cho rằng, phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của Đoàn Giỏi nghĩa là kể lại câu chuyện về nhân vật ấy. Em sẽ nêu ý kiến như thế nào trong buổi thảo luận nhóm?
Bài làm 1:
Xin chào các bạn, tôi là… học sinh lớp …
Hôm nay tôi ở đây để trình bày ý kiến của mình về nhận định sau. Có người cho rằng, phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của Đoàn Giỏi nghĩa là kể lại câu chuyện về nhân vật ấy. Theo ý kiến của cá nhân tôi thì ý kiến này chưa hoàn toàn chính xác.
Thứ nhất chúng ta cần hiểu thế nào là kể lại câu chuyện về nhân vật và phân tích đặc điểm nhân vật. Kể lại câu chuyện về nhân vật là dựa vào sự việc trong văn bản để kể lại diễn biến của câu chuyện đó, không cần nêu nhận xét về nhân vật, kể lại thuộc kiểu văn bản tự sự. Còn phân tích đặc điểm nhân vật là giới thiệu mô tả những nét tiêu biểu của nhân vật như: lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, việc làm,…và nêu nhận xét của người viết về nhân vật đó, phân tích nhân vật thuộc kiểu văn bản nghị luận
Như vậy khi kể lại câu chuyện về nhân vật Võ Tòng, chúng ta chỉ cần kể lại diễn biến câu chuyện đó từ việc ông Hai đến thăm Võ Tòng, câu chuyện về quá khứ đáng thương của anh và cuộc sống cô độc hiện tại của anh ở căn lều giữa rừng U Minh. Còn khi phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng chúng ta cần chỉ ra lai lịch, xuất thân, hoàn cảnh số phận, tính cách và phẩm chất của Võ Tòng. Để từ đó trình bày những nhận xét , đánh giá của mình về nhân vật này.
Như vậy chúng ta có thể khẳng định ý kiến trên chưa thật sự đầy đủ. Mặc dù khi kể lại nhân vật hay phân tích nhân vật chúng ta đều cần dựa vào những sự việc và chi tiết cụ thể về nhân vật Võ Tòng ở trong văn bản. Tuy nhiên khi kể lại câu chuyện cần khách quan, không thêm bớt và không cần nêu nhận xét của người kể lại. Còn khi phân tích đặc điểm nhân vật cần có ý kiến, lí lẽ và nhận xét của người nói.
Trên đây là những ý kiến và suy nghĩ của tôi về vấn đề đầu bài đặt ra. Rất mong sẽ nhận được những đóng góp của thầy cô và các bạn.
Bài làm tham khảo 2:
Xin chào các bạn, tôi là… học sinh lớp …
Việc kể lại câu chuyện về Võ Tòng và phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng tuy đều có điểm chung là kể lại các sự kiện đã xảy ra nhưng lại không hoàn toàn giống nhau. Nếu khi kể câu chuyện về Võ Tòng, người viết chỉ cần nêu ra các sự kiện thì khi phân tích đặc điểm nhân vật, bài viết cần nêu lên những đánh giá, quan điểm cá nhân.
Kể lại câu chuyện về nhân vật nghĩa là dựa vào các sự việc trong văn bản để kể lại diễn biến của câu chuyện đã xảy ra với nhân vật Võ Tòng. Người viết chỉ cần liệt kê các sự kiện đã xảy ra mà không cần nêu lên quan điểm về nhân vật.
Phân tích đặc điểm nhân vật là giới thiệu, mô tả những nét tiêu biểu của nhân vật như lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói và việc làm. Sau khi liệt kê các sự kiện, người viết cần nêu lên những nhận xét, ý kiến của mình về nhân vật Võ Tòng.
Điểm giống nhau của kể câu chuyện và phân tích đặc điểm nhân vật là đều dựa vào các sự việc và chi tiết về nhân vật Võ Tòng trong văn bản.
Tuy nhiên, hai loại bài viết này không giống nhau. Bài viết kể lại câu chuyện về nhân vật yêu cầu tiêu chí khách quan, không thêm bớt và cũng không cần nêu lên nhận xét, quan điểm của người viết. Trong khi đó, phân tích đặc điểm nhân vật cần đan xen các ý kiến và lí lẽ của người nói, người viết. Kể lại thuộc kiểu văn bản tự sự còn phân tích nhân vật lại thuộc văn bản nghị luận.
Tóm lại, kể lại câu chuyện và phân tích đặc điểm nhân vật đều cần dựa vào những diễn biến xảy ra trong tác phẩm nhưng hai bài viết này không cùng loại. Kể lại câu chuyện thuộc kiểu tự sự, chỉ cần nhắc lại sự việc. Còn phân tích đặc điểm nhân vật là văn bản nghị luận, cần có sự đan xen các ý kiến, lý lẽ của người nói, người viết.
