Tiếng Việt: Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm chủ – vị (ngữ văn 7, Cánh Diều)
Câu 1. Tìm vị ngữ là cụm động từ trong những câu dưới đây. Xác định động từ trung tâm và thành tố phụ là cụm chủ vị trong mỗi vị ngữ đó.
- a) Đã có lúc, Văn Cao tưởng mình không còn những ước mơ và khát vọng của tuổi thanh niên. (Ngọc An)
- b) Tiếng gà cũng làm kí ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ. (Đinh Trọng Lạc)
Trả lời:
| Phần | Vị ngữ là cụm động từ | Động từ trung tâm | Cụm C-V |
| a | tưởng mình không còn những ước mơ và khát vọng của tuổi thanh niên | tưởng | mình/ không còn những ước mơ và khát vọng của tuổi thanh niên |
| b | cũng làm ký ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ | làm | ký ức ta/ quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ |
Câu 2. Tìm vị ngữ là cụm chủ vị trong những câu dưới đây:
- a) Cậu Cơ vẫn nét mặt hầm hầm. (Ngô Tất Tố)
- b) Tía nuôi tôi tay cầm một chiếc nỏ lên ngắm nghía … (Đoàn Giỏi)
Trả lời:
Vị ngữ là cụm chủ vị:
- vẫn nét mặt/ hầm hầm
- tay/ cầm một chiếc nỏ lên ngắm nghía
Câu 3. Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây. Xác định danh từ trung tâm và thành tố phụ là cụm chủ vị trong mỗi chủ ngữ đó.
- a) Bộ quần áo bà ba đen mà má nuôi tôi vừa khâu cho tôi lại rộng quá khổ, cứ lùng nhà lùng nhùng làm tôi càng thẹn thùng, khó chịu. (Đoàn Giỏi).
- b) Chuyện bác Hai và chú kết bạn rồi cùng nhau đánh giặc phảng phất màu huyền thoại. (Bùi Hồng)
Trả lời:
| Phần | Chủ ngữ là cụm danh từ | Danh từ trung tâm | Cụm C-V |
| a | Bộ quần áo bà ba đen mà má nuôi tôi vừa khâu cho tôi | Bộ quần áo bà ba | má nuôi tôi/ vừa khâu cho tôi |
| b | Chuyện bác Hai và chú kết bạn rồi cùng nhau đánh giặc | Chuyện | bác Hai và chú/ kết bạn rồi cùng nhau đánh giặc |
Câu 4. Tìm chủ ngữ là cụm chủ vị trong những câu dưới đây:
- a) Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên. (Ếch ngồi đáy giếng)
- b) Câu nói nghĩa lý của con bé bảy tuổi hình như có một sức mạnh thần bí khiến cho chị Dậu hai hàng nước mắt chạy quanh. (Ngô Tất Tố)
Trả lời:
Cụm C-V trong chủ ngữ:
- Chủ ngữ: trời/ mưa to
- Chủ ngữ: Câu nói nghĩa lí của con bé bảy tuổi/ hình như có một sức mạnh thần bí
Câu 5. Viết một đoạn văn (khoảng 5 -7 dòng) trình bày suy nghĩ của em về một văn bản nghị luận đã học, trong đó có sử dụng ít nhất một vị ngữ và một chủ ngữ được mở rộng bằng cụm chủ vị
Trả lời:
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong Đất rừng phương Nam” là một tác phẩm nghị luận xuất sắc đã làm rõ được vốn hiểu biết phong phú và tình cảm gắn bó của Đoàn Giỏi với con người, thiên nhiên nơi miền Cửu Long Giang rộng lớn. Hệ thống lý lẽ và dẫn chứng mạch lạc, sắc nét đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp của tác phẩm Đất rừng phương Nam đồng thời cho thấy tài năng kể và tả kiệt xuất của tác giả Đoàn Giỏi. “Thiên nhiên và con người trong Đất rừng phương Nam” quả là một bài nghị luận sâu sắc có nhiều điểm em cần phải học hỏi.
Chú thích:
– Vị ngữ được mở rộng bằng cụm chủ – vị:
+ một tác phẩm nghị luận/ xuất sắc đã làm rõ được vốn hiểu biết phong phú và tình cảm gắn bó của Đoàn Giỏi với con người, thiên nhiên nơi miền Cửu Long Giang rộng lớn
+ một bài nghị luận/ sâu sắc có nhiều điểm em cần phải học hỏi.
– Chủ ngữ được mở rộng bằng cụm chủ – vị: Hệ thống lý lẽ và dẫn chứng/ mạch lạc, sắc nét
