Thuyết minh Vườn quốc gia Cúc Phương
- Mở bài:
Một trong những nỗ lực của thế giới nhằm bảo vệ các giá trị thiên nhiên và các giống loài trên Trái Đất là sự ra đời của các Vườn quốc gia. Vườn quốc gia thường được thành lập ở những khu vực có địa mạo độc đáo có giá trị khoa học hoặc những khu vực có hệ sinh thái phong phú, có nhiều loài động – thực vật có nguy cơ tuyệt chủng cao cần được bảo vệ nghiêm ngặt trước sự khai thác của con người. Trong số những vườn quốc gia ở Việt Nam, nổi tiếng nhất là Vườn quốc gia Cúc Phương, một hệ sinh thái phong phú, đa dạng bậc nhất thế giới.
- Thân bài:
Vườn quốc gia Cúc Phương (hay rừng Cúc Phương) là một khu bảo tồn thiên nhiên, khu rừng đặc dụng được thành lập năm 1962, với diện tích hơn 22.200 ha trải dài trên địa phận ranh giới 3 khu vực Tây Bắc Bộ, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ thuộc 3 tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình, Thanh Hóa. Rừng có hệ động thực vật phong phú đa dạng mang đặc trưng rừng mưa nhiệt đới. Nhiều loài động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng cao được phát hiện và bảo tồn tại đây. Đây cũng là vườn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam.
Vườn quốc gia Cúc Phương nằm ở phía Đông Nam của dãy núi Tam Điệp, một dãy núi đá vôi chạy từ Sơn La ở hướng Tây Bắc. Dải núi đá vôi tự nhiên, hình thành trong lòng đại dương cách đây khoảng 200 triệu năm.
Phần lớn nước trong vườn quốc gia bị hệ thống các mạch nước ngầm hút rất nhanh, nước sau đó thường chảy ra ở những khe nhỏ ở hai bên sườn của vườn quốc gia. Do vậy, không có các ao hồ tự nhiên hay các thủy vực tĩnh nằm trong vườn, mà chỉ có một dòng chảy thường xuyên là sông Bưởi. Con sông này nằm ở phía tây của vườn, chảy đổ vào sông Mã. Rừng Cúc Phương còn đóng vai trò bảo vệ đầu nguồn hồ chứa nước Yên Quang. Hồ cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp các vùng lân cận.
Nổi bật là đa dạng sinh học tại Cúc Phương, là khu bảo tồn sinh học lớn nhất, bảo vệ 76% số họ, 48,6% số chi và 30% số loài thuộc miền Bắc Việt Nam. Rừng Cúc Phương thu hút những người muốn khám phá cây chò nghìn năm tuổi, cây đăng, cây sấu cổ thụ cao. Nơi này cũng là tổ ấm của nhiều loài động vật quý hiếm, từ gấu, ngựa, lợn lòi, hổ, báo đến khỉ và voọc quần đùi.
Ngoài sự đa dạng sinh học, Cúc Phương còn ghi điểm với những hang động lịch sử như Trăng Khuyết, động Chúa, động Thuỷ Tiên, động Người Xưa, hang Con Moong. Đỉnh Mây Bạc và hồ Yên Quang là những điểm độc đáo thêm vào cảnh đẹp hùng vĩ của vùng này.
Cúc Phương còn nổi tiếng là một địa hình có đóng góp lớn cho công cuộc khảo cổ học. Chính tại nơi đây người ta tìm thấy dấu tích của người tiền sử có niên đại 12.000 năm qua những dụng cụ lao động thô sơ như rìu đá, mũi tên đá, dao bằng vỏ sò, dụng cụ xay nghiền…, qua mồ mả, hay những hang động mà họ từng sinh sống. Chính những dấu tích ấy khai sinh cho quần thể bảo tồn thiên nhiên Cúc Phương năm 1960. Về địa hình, rừng Cúc Phương án ngữ ở phía Đông Nam của dãy núi Tam Điệp, ở phía tây vườn có sông Bưởi, một nhánh của sông Mã chảy qua. Bởi vậy, không chỉ bảo vệ sự sống còn của những sinh vật trong hệ sinh thái, rừng Cúc Phương còn bảo vệ cho sự sống của con người những vùng cân cận khi tham gia trực tiếp vào vai trò bảo vệ hồ chứa nước Yên Quang.
Rừng Cúc Phương của Việt Nam đóng vai trò là một trong những khu bảo tồn lớn nhất, là nơi bảo vệ được những loài có giá trị. Rừng đã được nhận nhiều dự án của nước ngoài để hợp tác bảo tồn và phát triển thảm thực vật và nguồn động vật quý hiếm ở nơi đây.
Cúc Phương là nơi cư trú và sinh sống của cộng đồng người Mường với những nét văn hoá độc đáo và đặc trưng. Đoá là những nếp nhà sàn, ruộng bậc thang, những cối giã gạo nương, những khung dệt thổ cẩm. Độc đáo hơn là những lễ hội, phong tục tập quán và nếp sống của cộng đồng mà du khách có thể cảm nhận được trong thời gian thăm bản.
Vườn quốc gia Cúc Phương là một địa điểm du lịch nổi tiếng về sinh thái, môi trường. Cúc Phương thu hút khoảng vài trăm nghìn lượt khách hàng năm. Du khách đến đây để khám phá hệ động thực vật phong phú, chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên đẹp, tham gia các chương trình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, lửa trại, mạo hiểm, nghiên cứu và văn hóa lịch sử.
- Kết bài:
Với những giá trị vượt trội về khảo cổ, thiên nhiên, địa chất, đa dạng sinh học,… Vườn quốc gia Cúc Phương được đánh giá là một trong những vườn quốc gia hàng đầu châu Á. Vườn quốc gia Cúc Phương được xây dựng với chức năng, nhiệm vụ chính là bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và các giá trị văn hóa, lịch sử, cảnh quan; duy trì tác dụng phòng hộ của rừng; tổ chức các hoạt động nghiên cứu khoa học, dịch vụ môi trường sinh thái và giáo dục môi trường.
