Đọc hiểu văn bản:
Trở gió
(trích Mùa gió chướng, Nguyễn Ngọc Tư)
* Nội dung chính: Tác giả Nguyễn Ngọc Tư đã tạo nên một hình dung trọn vẹn về những cơn gió chướng. Mùa gió chướng về không chỉ là sự thay đổi thời tiết, báo hiệu một năm cũ sắp qua, mà còn gợi trong tâm trạng của con người những cảm xúc ngóng chờ, vội vã ngổn ngang. Dẫu vậy, hai từ “gió chướng” vẫn gắn liền với nỗi nhớ và những kỉ niệm về gia đình và quê hương vô cùng đẹp đẽ, không thể nào quên.
Câu 1. Gió chướng được tác giả miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh nào?
Trả lời:
– Gió chướng được tác giả miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh:
+ Mới đầu thì gió nhẹ nhàng, e dè thông qua âm thanh chuông gió “âm thanh từng giọt tinh tang, thoảng và e dè”.
+ Về sau gió thành dòng, vội vàng, gấp rút. Gió mạnh cồn cào, nồng nhiệt mà cũng “thiệt dịu dàng”.
→ Nhà văn đã sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa để miêu tả gió chương, làm cho gió chướng hiện lên sống động, giống như con người: hơi thở gió rất gần; âm thanh ấy sẽ sàng từng giọt tinh tang, thoảng và e dè, như ai đó đứng đằng xa ngoắc tay nhẹ một cái, như đang ngại ngần không biết người xưa có còn nhớ ta không; mừng húm; hừng hực; dạt dào; cồn cào; nồng nhiệt; dịu dàng…
Câu 2. Hãy chỉ ra những biểu hiện của tâm trạng “lộn xộn, ngổn ngang” ở nhân vật “tôi” khi gió chướng về. Theo em, lí do nào khiến nhân vật “tôi” luôn mong ngóng, chờ đợi gió chướng?
Trả lời:
– Những biểu hiện của tâm trạng “lộn xộn, ngổn ngang” ở nhân vật “tôi” khi gió chướng về:
+ Mừng vui khi gió chướng về vì gió chướng về là sắp đến Tết, được sắm quần áo mới.
+ Vừa bực bội, buồn khi gió về bởi gió chướng về là già thêm một tuổi vừa vương vấn những nỗi buồn khó tả, cảm giác như mất đi một cái gì đó.
+ Lo sợ khi nghĩ về sự chảy trôi của thời gian: “sắp già thêm một tuổi, mỗi lần gió về lại cảm giác mình mất một cái gì đó không rõ ràng, không giải thích được”
+ Khẩn trương trong tất cả những hành động của mình.
– Lí do khiến nhân vật “tôi” luôn mong ngóng, chờ đợi gió chướng:
+ Khi gió về, lũ con nít nhảy cà tưng, mừng vì sắp được quần áo mới.
+ Mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch.
+ Gió chướng về đồng nghĩa với gió Tết.
+ Gợi nhắc đến quê hương, gắn liền với quê hương.
Câu 3. Vì sao tác giả khẳng định “mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch”?
Trả lời:
+ là lúc lúa vừa chín tới, hi vọng rực lên theo màu lúa.
+ mía già, ngọt nước và trĩu, cầm khúc mía trên tay nghe nặng trịch.
+ vú sữa chín cây lúc lỉu, căng bóng.
+ dưa hấu chín.
→ Tác giả khẳng định “mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch” bởi vì khi gió chướng về cũng là lúc những nông sản bước vào vụ thu hoạch. Lúa thì chín tới, mía cũng kịp già, vú sữa đến độ chín rộ, dưa hấu cũng đủ già để thu hoạch.
Câu 4. Câu văn cuối cùng của văn bản gợi cho em suy nghĩ gì?
Trả lời:
– Câu văn cuối bài gợi cho em suy nghĩ về tình yêu quê hương của tác giả. Có thể hiểu, dù đi đâu về đâu, sống giữa những hiện đại hay cuộc sống muôn màu thì tác giả vẫn chỉ luôn hướng về quê hương, hướng về nơi có những cơn gió chướng của mình. Mặc dù Sài Gòn phồn hoa đô hội nhưng trong lòng của tác giả cũng vẫn luôn nhớ về quê hương bình dị của mình.
Câu 5. Nêu cảm nhận của em về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong văn bản.
Trả lời:
– Qua văn bản văn bản Trở gió (Nguyễn Ngọc Tư) người đọc hình dung được sự thay đổi của cảnh vật dịp cuối năm và cũng thấy được sự thay đổi trong cách cảm, cách nghĩ của con người. Tình cảm với gió chướng cũng chính là tình cảm của tác giả với quê hương. Đó là tình yêu, sự gắn bó tha thiết với con người, cảnh sắc quê hương và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, có khả năng cảm nhận được những thay đổi rất nhỏ, rất khẽ khàng của tạo vật cũng như của tâm trạng con người mỗi khi gió chướng về. Thông qua cách cảm nhận đó chúng ta tình yêu quê hương, đất nước tha thiết của tác giả. Phải yêu quê hương, nặng lòng với quê hương thì mới có những cảm nhận sâu sắc, tỉ mỉ đến như vậy.
