* Nội dung chính: “Những câu tục ngữ về thiên nhiên” đã phản ánh, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên. Những kinh nghiệm ấy là “túi khôn” của nhân dân nhưng chỉ có tính chất tương đối chính xác vì không ít kinh nghiệm được tổng kết chủ yếu dựa vào quan sát.
Đọc hiểu văn bản:
NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ THỜI TIẾT.
I. Chuẩn bị đọc.
Câu 1. Thiên nhiên tác động như thế nào đến cuộc sống của chúng ta?
Trả lời:
Thiên nhiên tác động vô cùng lớn đến cuộc sống của chúng ta:
+ Thiên nhiên là nơi sản sinh ra sự sống của con người.
+ Thiên nhiên mang lại cho con người rất nhiều lợi ích: đem đến nguồn thức ăn, nguồn khoáng sản, lâm sản, hải sản,….
II. Trải nghiệm cùng văn bản.
Tác giả dân gian muốn nói về hiện tượng gì qua câu 6?
Trả lời:
– Qua câu 6, tác giả dân gian muốn nói về hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa.
III. Suy ngẫm và phản hồi.
Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết các câu trong văn bản trên là tục ngữ?
Trả lời:
Những dấu hiệu giúp em nhận biết các câu trong văn bản trên là tục ngữ là:
– Các câu đều vô cùng ngắn gọn, hàm súc.
– Có nhịp điệu, hình ảnh, có vần
– Được sử dụng trong lời nói hằng ngày.
– Nội dung: chủ yếu là những kinh nghiệm về thiên nhiên, thời tiết.
Câu 2. Các câu tục ngữ trên cùng nói về điều gì?
– Các câu tục ngữ trên cùng nói về những kinh nghiệm trong dân gian về thời tiết được nhân dân đúc kết và ứng dụng vào hoạt động sản xuất cùng cuộc sống thường ngày.
Câu 3. Điền số chữ, số dòng, số vế của các câu tục ngữ số 2,4,6 vào bảng:
Trả lời:
Lời giải chi tiết:
| Câu | Số chữ | Số dòng | Số vế |
| 1 | 8 | 1 | 2 |
| 2 | 8 | 1 | 2 |
| 4 | 13 | 1 | 3 |
| 6 | 14 | 2 | 4 |
Câu 4 (trang 30 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định các cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6 và điền vào bảng dưới đây:
Nhận xét về tác dụng của vần trong các câu tục ngữ nêu trên.
Trả lời:
| Câu | Cặp vần | Loại vần |
| 1 | Trưa – mưa | Vần cách |
| 2 | Hạn – tán | Vần cách |
| 3 | May – bay | Vần cách |
| 4 | Đài – Hai | Vần cách |
| 5 | Mưa – vừa | Vần cách |
| 6 | Năm – nằm; Mười – cười | Vần cách |
Câu 5. Về hình thức, câu tục ngữ số 5 có gì khác biệt so với các câu còn lại?
Trả lời:
Về hình thức, câu tục ngữ số 5 khác biệt so với các câu còn lại ở chỗ: đây là câu tục ngữ được viết dưới dạng câu thơ lục bát, dòng trên có 6 tiếng, dòng dưới có 8 tiếng.
Câu 6. Theo em, các câu tục ngữ trên đây có thể giúp ích gì cho con người trong cuộc sống?
Trả lời:
– Theo em, các câu tục ngữ trên đây có thể giúp ích con người dự đoán trước được tình hình thời tiết, để biết cách xử lý trong từng tình huống một cách kịp thời, như: trời nắng có thể mặc áo, đội mũ; trời mưa kịp thời mang ô hoặc áo mưa,… Đồng thời giúp chúng ta biết cách quan sát các hiện tượng tự nhiên và nhận thức về các hiện tượng tự nhiên.
Câu 7. Hãy hình dung một tình huống giao tiếp có thể sử dụng các câu tục ngữ trên. Sau đó, viết một đoạn đối thoại hoặc một đoạn văn về tình huống này với độ dài khoảng 5, 6 câu.
Trả lời:
Vào một chiều buổi hè, Nam và Phúc đang ngồi trên ven đê xem thả diều. Bỗng Phúc chỉ tay lên trời và nói:
– Nam, nhìn kìa, trên bầu trời nhiều chuồn chuồn đang bay quá!
– Tớ nghe nói nhiều chuồn chuồn là báo hiệu sắp mưa đấy – Nam nói.
– Tớ nghe bà bảo còn phải phụ thuộc vào độ cao thấp mà chuồn chuồn bay mới xác định chính xác được. – Phúc đáp lại
– Vậy á. Là như nào thế? – Nam hỏi
– Bà tớ bảo “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa/ Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm”. – Phúc nói
– Ồ. Bây giờ tớ mới biết đó. Chắc điều đó là sự đúc kết kinh nghiệm của ông cha ta từ xưa nhỉ. – Nam hỏi Phúc.
– Chắc chắn là như vậy rồi- Phúc đáp lời.
Pingback: Soạn bài Ngữ Văn 7, sách Chân trời sáng tạo - Cả năm, đầy đủ, chi tiết - Theki.vn