Người đẹp
– Lò ngân Sủn –
Người đẹp trông như tuyết
chạm vào thấy nóng
Người đẹp trông như lửa
sờ vào thấy mát
Người không khát – nhìn người đẹp cũng khát
Người không đói – nhìn người đẹp cũng đói
Người muốn chết – nhìn người đẹp lại không muốn chết nữa
Ơ! Người đẹp là ước mơ
Treo trước mắt mọi người!
(in trong Bữa tình yêu, Lò Ngân Sủn, NXB Hội nhà văn, 2005)
Viết về người đẹp, bóng hồng, mĩ nhân có lẽ Lò Ngân Sủn là nhà thơ đã làm nên một điều kì diệu, khắc tạc bức chân dung người đẹp bằng những nhát khắc đơn giản nhất nhưng hiều quả nhất. Đã là người đẹp thì không cần nói nhiều, chẳng cần ngợi ca nhiều thì cũng đã rất đẹp. Lò Ngân Sủn viết như nói, bình dị, chân thành và mộc mạc như tính người miền núi, không hề tô vẽ hay cầu kì kiểu cách. Người đẹp cứ thế mà hiện ra theo từng câu thơ:
“Người đẹp trông như tuyết
chạm vào thấy nóng
Người đẹp trông như lửa
sờ vào thấy mát.”
Người đẹp như tuyết rồi đến người đẹp như lửa. Hai hình ảnh đối lập nhau cùng để diễn tả một đối tương e rằng có chút mâu thuẫn. Nhưng ở đây, cái tình của Lò Ngân Sủn là ông đang miêu tả cái cảm giác. Cái đẹp được cảm nhận bằng cảm giác chứ không phải là bằng mắt nhìn. Có lúc người đẹp mát lanh và trắng trong như tuyết, một vẻ đẹp tuyệt sắc của đất trời, nhưng chạm vào lại thấy ấm. Có lúc người đẹp rạng rỡ, huy hoàng như lửa, một sức mạnh phi thường của tự nhiên, nhưng sờ vào thấy mát. người đẹp tuy khác thường nhưng mỗ khi ta tiếp cận đều cảm thấy dễ chịu nhất. Đó là vẻ đẹp có sức tái sinh mạnh mẽ:
“Người không khát – nhìn người đẹp cũng khát
Người không đói – nhìn người đẹp cũng đói
Người muốn chết – nhìn người đẹp lại không muốn chết nữa.”
Cái đẹp vô hình nhưng có sức mạnh phi thường. Người không khát nhìn người đẹp sẽ khát. Đó là khát khao được yêu, được gần gũi, được sở hữu. Nó làm cho những trái tim khô lạnh biết rung động và làm cho kẻ lạnh lùng cũng phải khao khát yêu đương. Kể cả người không đói nhìn người đẹp cũng đói. Đó là thèm muốn có được cái đẹp ấy. Trong lòng cứ cồn cào, nôn nao muốn đi tìm.
Và kì lạ hơn nữa, nó có thể làm người muốn chết không muốn chết nữa. Cái chết ở đây là khi người ta từ bỏ sự sống chứ không phải là cái chết tự nhiên. Kẻ muốn kết thúc cuộc đời mình khi người thấy người đẹp sẽ hồi tỉnh, trong lòng dấy lên khát vọng được sống, được tận hưởng nguồn sống, không còn muốn chết nữa.
Cái đẹp luôn ở trước mắt nhưng khó nắm bắt được nó. Nó chỉ là ước mơ, là ảo vọng thôi thúc con người tìm kiếm:
“Ơ! Người đẹp là ước mơ
Treo trước mắt mọi người!”
Nhà thơ đã tài tình trả lại cho người đọc trạng thái lúc ban đầu. Thì ra, đó chỉ là ước mơ và sức mạnh kì diệu kia chỉ là một hoang tưởng. Thế nhưng, đó là khi ta đứng ở bên ngoài cái đẹp. Một khi tâm hồn ta đã tiếp cận và chiếm lĩnh cái đệp rồi thì mọi ngọn nguồn sức mạnh như Lò Ngân Sủn đã trình bày đều có cả.
Cái đẹp là phần thưởng của thượng đế đã đặc ân ban tặng cho chúng ta. nhưng để phát hiện ra nó thì thật là khó khăn. Cái đẹp ở hình thức dễ tìm. Cái đẹp trong tâm hồn khó thấy. Lò Ngân Sủn nửa đùa nửa thật càng khiến ta say mê kiếm tìm.
