Tâm sự của Nguyễn Trãi được thể hiện qua bài thơ “Cảnh ngày hè”.
Nguyễn Trãi viết Cảnh ngày hè khi đã vè ở ẩn tại Côn Sơn. Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên ngày hè. Qua bài thơ, Nguyễn Trãi bày tỏ tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước tha thiết.
1. Một tâm trạng thư thái, thanh thản trước thiên nhiên:
– Bài thơ mở đầu bằng một câu lục ngôn chia làm ba nhịp: “Rồi / hóng mát/ thuở ngày trường”.
+ Cụm từ “thuở ngày trường” thường được hiểu là ngày hè dài.
+ Trạng thái tâm hồn thanh thản, yêu thiên nhiên.
2. Một tâm trạng phấn chấn trong những nét bút miêu tả cảnh ngày hè sinh động:
+ Các hình ảnh tiêu biểu cho cảnh ngày hè: cây hoa hoè,cây lựu,hoa sen đỏ, lầu tịch dương
+ Các âm thanh mùa hè:âm thanh chợ cá,tiếng ve…
+ Các từ ngữ gợi tả: phun, lao xao, dắng dõi, đùn đùn,
→ Gợi tả mạnh mẽ gợi nên cuộc sống ngày hè sinh động.
3. Tình yêu cuộc sống, một niềm tha thiết lớn đối với đời:
+ Cảnh ở đây được miêu tả theo sức tưởng tượng mạnh mẽ của con người.
+ Cảnh quyện với tình. Nhà thơ như quên đi nỗi buồn chán vì phải ngồi không, phải sống cô độc. Tình của con người trẻ lại, muốn được sống sôi nổi, muốn được gần bó với đời, với con người.
