Cảm nhận vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn qua nhân vật Phương Định

»» Nội dung bài viết:

Vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn qua nhân vật Phương Định

Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã để lại cho người đọc những ấn tượng thật đẹp về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước. Em hãy phân tích nhân vật Phương Định để làm bật lên vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Liên hệ với đoạn thơ sau của nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ để thấy được điểm gặp gỡ của hai tác giả.

“Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Ðể cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Ðánh lạc hướng thù. Hứng lấy luồng bom…”

(Trích Khoảng trời – Hố bom Lâm Thị Mỹ Dạ)

Mở bài:

Lê Minh Khuê là cây bút chuyên truyện ngắn. Ngòi bút của nhà văn có sức mạnh miêu tả tâm lí tinh tế và sắc sảo, đặc biệt là tâm lí phụ nữ. Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi xuất hiện lần đầu tiên trên tạp chí Tác mới, được viết năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt. Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê tiêu biểu vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa, để lại cho người đọc những ấn tượng thật đẹp về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước.

Thân bài:

Trong công việc, Phương Định rất nhanh nhẹn và tỉ mỉ cẩn thận.

Cô không sợ nguy hiểm, chỉ lo bom nổ làm mình không hoàn thành nhiệm vụ. Lúc đến gần quả bom, trong trạng thái vô cùng căng thẳng, từng cảm giác trong cô dường như tinh nhạy hon và biến đổi nhanh chóng: cảm nhận không khí trên cao điểm “vắng lặng đến phát sợ”, ánh mắt của các chiến sĩ cao xạ dõi theo từng động tác, cử chỉ của cô, và lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng.

Phương Định là cô gái lãng mạn, giàu cảm xúc, cô có vẻ đẹp đầy nữ tính và có chiều sâu.

Cô yêu đời và rất thích hát, thích ngồi bó gối mơ màng. Phương Định là cô gái có những suy nghĩ tinh tế và sâu xa. Trong lúc ngắm cơn mưa đá bất chợt cô có những cảm xúc và suy nghĩ, những kí ức vụt về khiến cố vui và xao động.

Cô là người khá kín đáo trước đám đông và tưởng như kiêu kì, cô quan tâm đến hình thức vẻ ngoài của mình.

Cô có sở thích là ngắm mình trong gương (thích nhất là ngắm đôi mắt). Là cô gái có đôi mắt đẹp, cô biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và cả tự hào, nhưng cô vẫn chưa dành tình cảm cho một ai. Phương Định là cô gái thanh niên xung phong trẻ trung, xinh đẹp và có cá tính.

Cô yêu mến và gắn bó với đồng đội, cảm phục những chiến sĩ mà cô đã gặp trên đường ra trận.

Khi Nho bị thương, cô đã hét lòng chăm sóc Nho. Khi Nho phá bom, quả bom tung lên và nổ trên không; hầm Nho nấp bị sập, bị phủ đầy thuốc bom màu xám. Nho bị choáng, máu túa ra từ cánh tay, ngấm vào đất. Chị Thao thì sợ máu, lúng túng chẳng biết xử lí thế nào. Còn Phương Định đã rửa vết thương cho bạn bằng nước đun sôi, sạch tinh tươm, tiêm cho Nho và pha sữa cho cô uống.

Mở rộng, liên hệ:

Đoạn trích bài thơ Khoảng trời – Hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ cũng tập trung khắc họa hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong mở đường trên tuyến lửa Trường Sơn thời chống Mĩ.

Cũng giống như các cô gái trong truyện ngắn của Lê Minh Khuê, cuộc sống và công việc hàng ngày của họ hết sức nguy hiểm và gian khổ. Tuy vậy, với lòng yêu nước nồng nàn, họ đã anh dũng chiến đấu và sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc. Ở họ luôn có những phẩm chất tốt đẹp, sức tỏa sáng diệu kì của tâm hồn. Vẻ đep và ánh sáng ấy không phô trương mà như những ngôi sao xa xôi trên bầu trời phát ra thứ ánh sáng lấp lánh lạ thường. Hình ảnh nhân vật Phương Định trong những trang văn xuôi trữ tình êm mượt của Lê Minh Khuê gieo vào lòng người đọc ấn tượng khó quên về vẻ đẹp lung linh tỏa sáng của những ngôi sao xa xôi. Hình ảnh họ khiến ta nhớ đến ý thơ của Lâm Thị Mĩ Dạ trong Khoảng trời – Hố bom:

Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh.

Với cách tạo dựng khung cảnh và không khí ấn tượng, chân thật, ngôn ngữ tự nhiên giản dị, các tác giả đã thành công trong việc làm nổi bật hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn, cũng chinh là những con người mang vẻ đẹp tiêu biểu đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thòi kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Kết bài:

Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về con người trong chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng Việt Nam.

Tham khảo:

Cảm nhận của em về vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê (Ngữ văn 9, Tập hai, NXB GDVN, 2016)

I. Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm.

– Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên về truyện ngắn. Trong những năm chiến tranh, truyện của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn. Sau năm 1975, tác phẩm của nhà văn bám sát những chuyển biến của đời sống xã hội và con người trên con đường đổi mới.

– Truyện Những ngôi sao xa xôi là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt.

– Tiêu biểu là vẻ đẹp về tâm hồn, phẩm chất anh hùng của những cô gái thanh niên xung phong trong tác phẩm.

II. Vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong.

1. Vẻ đẹp chung:

– Đó là những cô gái tuổi đời còn trẻ. Vì nhiệm vụ giải phóng miền Nam, họ đã không tiếc tuổi xuân chiến đấu, cống hiến cho đất nước.

– Công việc của họ là trinh sát mặt đường gặp nhiều khó khăn nguy hiểm. Họ phải làm việc dưới mưa bom bão đạn, phải phá bom thông đường để những đoàn quân tiến vào giải phóng miền Nam.

– Họ mang lí tưởng chiến đấu để thống nhất Tổ Quốc nên đều giàu tinh thần trách nhiệm, coi thường gian khổ. Mỗi nhân vật có nét tính cách riêng nhưng họ yêu thương, lạc quan, có niềm tin vào tình yêu đất nước.

2. Vẻ đẹp riêng:

a. Nhân vật Phương Định.

– Đây là cô gái Hà Nội trẻ trung yêu đời. Phương Định thích ngắm mình trong gương, là người có ý thức về nhan sắc của mình. Cô có hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Đôi mắt màu nâu, dài dài, hay nheo nheo như chói nắng…

– Phương Định là nhân vật kể chuyện xưng tôi đầy nữ tính. Cô đẹp nhưng không kiêu căng mà có sự thông cảm, hoà nhập. Cô thích hát dân ca quan họ Bắc Ninh, dân ca ý, đặc biệt hát bài Ca-Chiu-Sa. Cô có tài bịa lời cho những bài hát. Những bài hát về cuộc đời, về tình yêu và sự sống cất lên giữa cuộc chiến tranh ác liệt tôn thêm vẻ đẹp của những cô thanh niên xung phong có niềm tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa của dân tộc.

– Phương Định là cô gái dễ thương, hay xúc động. Chứng kiến cảnh trận mưa đá cô nhớ về Hà Nội, nhớ mẹ, nhớ cái cửa sổ, nhớ những ngôi sao, nhớ quảng trường lung linh… Những hoài niệm; kí ức dội lên sâu thẳm càng chứng tỏ sự nhạy cảm trong tâm hồn cô gái Hà Nội mơ mộng, lãng mạn, thật đáng yêu.

b. Nhân vật Thao.

– Đây là cô gái lớn tuổi nhất trong nhóm, là đội trưởng tổ trinh sát mặt đường. ở chị có những nét dễ nhớ ấn tượng. Chị cũng tỉa tót lông mày nhỏ như cái tăm, cương quyết, mạnh mẽ, táo bạo. Chị không sợ bom đạn, chỉ đạo công việc dứt khoát nhưng lại rất sợ máu và vắt.

– Chị yêu thương đồng đội đúng vai trò của người chị cả. Khi Nho bị thương, chị rất lo lắng, săn sóc tận tình từng hớp nước, cốc sữa. Tình đồng đội sưởi ấm tâm hồn những cô gái lúc khó khăn nhất.

– Chị Thao cũng thích hát dù hát sai lời và sai nhạc. Tiếng hát yêu đời, cất lên từ cuộc chiến tranh để khẳng định bản lĩnh, sức mạnh, niềm tin vào lí tưởng của thanh niên thời đại những năm chống Mĩ.

c. Nhân vật Nho.

– Nho xuất hiện trong thời điểm quan trọng của câu chuyện. Đó là lúc phá bom, khi ranh giới của sự sống và cái chết gần kề gang tấc. Nho nhỏ nhẹ, dịu dàng, duyên dáng “trông nó nhẹ mát mẻ như một que kem trắng”

III. Đánh giá, khái quát vấn đề.

– Khẳng định tâm hồn trong sáng sự hồn nhiên và phẩm chất anh hùng dũng cảm, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.

– Liên hệ so sánh trách nhiệm của thế hệ trẻ hiện nay trong việc bảo vệ Tổ quốc.