Cảm nhận vẻ đẹp nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê
I. Mở bài:
– Giới thiệu về tác giả, tác phẩm: Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Tác phẩm của bà tập trung phản ánh cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn khói lửa. Những ngôi sao xa xôi là tác phẩm xuất sắc của Lê Minh Khuê ở giai đoạn này.
– Giới thiệu nhân vật: Phương Định là nhân vật chính trong truyện. Cô là một nữ thanh niên xung phong trẻ trung và dũng cảm, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam yêu nước.
II. Thân bài:
1. Nêu khái quát chung:
– Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm: Truyện ngắn Nhưng ngôi sao xa xôi được viết năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác liệt, lúc đó tác giả từng là chiến sĩ thanh niên xung phong ở Trường Sơn.
– Tác phẩm đã khắc họa rõ nét tâm hồn trong sáng, mộng mơ cùng tinh thần lạc quan dũng cảm giàu nghị lực của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó cũng là hình ảnh đẹp của thanh niên, thế hệ trẻ Việt Nam những năm kháng chiến chống Mĩ.
2. Phân tích về nhân vật Phương Định:
– Vẻ đẹp của Phương Định:
+ Hồn nhiên, giàu mơ mộng.
+ Lạc quan, yêu đời.
+ Dũng cảm, gan dạ.
+ Gắn kết với đồng đội.
3. Đánh giá về nghệ thuật xây dựng nhân vật:
– Truyện ngắn có cách kể chuyện tự nhiên: ngôi kể thứ nhất – Phương Định kể chuyện làm tăng tính chân thực, ngôn ngữ truyện sinh động, trẻ trung, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật qua hành động, lời nói, suy nghĩ xuất sắc.
4. Suy nghĩ về thế hệ trẻ thời chống Mỹ:
+ Thế hệ chịu đau thương.
+ Thế hệ anh hùng.
+ Thế hệ trẻ tuổi giàu nhiệt huyết.
III. Kết bài:
– Khẳng định lại vấn đề.
– Tác động của vấn đề và tác phẩm đối vs bản thân.
Bài văn tham khảo:
Cảm nhận nhân vật Phương Định
- Mở bài:
Con đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mĩ được coi là biểu tượng anh hùng của cuộc chiến đấu giành độc lập tự do. Nhà văn Lê Minh Khuê đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và thanh niên xung phong ở đây đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm ấy. Phương Định là nhân vật chính, được nhà văn tập trung khắc họa đậm nét cả hình thức lẫn phẩm chất.
- Thân bài.
Truyện viết về ba nữ thanh niên xung phong trong một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ phá bom trên tuyến đường Trường Sơn đạn bom khốc liệt. Phương Định, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình cảm sâu sắc trong lòng người đọc.
Trước hết, ở nhân vật Phương Định ta thấy, cô là một cô gái hồn nhiên, ngây thơ, tinh nghịch. Cô vốn là nữ sinh của thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Phương Định có một thời học sinh- cái thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên và vô tư lự của cô thật vui sướng ! Những hoài niệm của cô về thời học sinh thật đáng yêu luôn sống trong cô ngay giữa chiến trường.
Cơn mưa đá ngắn ngủi đột ngột xuất hiện ở cuối truyện, ngay sau trận phá bom đầy nguy hiểm cũng thức dậy trong cô bao niềm vui thơ trẻ : cô nhớ về mẹ, cái cửa sổ căn nhà, những ngôi sao to trên bầu trời thành phố… Nó thức dậy những kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố, gia đình, về tuổi thơ thanh bình của mình. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh, khốc liệt và nóng bỏng của chiến trường.
Những thử thách và nguy hiểm ở chiến trường, thậm chí cả cái chết không làm mất đi ở cô sự hồn nhiên trong sáng và những ước mơ về tương lai. Phương Định vẫn là người con gái nhậy cảm, hồn nhiên, hay mơ mộng và thích hát. Cô đem cả lòng say mê ca hát vào chiến trường Trường Sơn ác liệt. Cô thích hát những hành khúc bộ đội, những bài dân ca quan họ, dân ca Nga, dân ca Ý. Giọng của Phương Định chắc là hay lắm nên “chị Thao thường yêu cầu cô hát đấy sao ?”. Định còn có tài bịa ra lời bài hát nữa. Chị Thao đã ghi cả vào sổ những lời hát cô bịa ra….
Phương Định là một cô gái xinh xắn. Cũng như các cô gái mới lớn, cô nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Chiến trường khốc liệt nhưng không đốt cháy nổi tâm hồn nhạỵ cảm của cô. Cô biết mình đẹp và được nhiều người để ý: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá…”; còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Điều đó làm cô thấy vui và tự hào.
Cô luôn yêu mến đồng đội của mình, yêu mến và cảm phục tất cả các chiến sĩ mà cô gặp trên tuyến đường Trường Sơn. Biết mình được cánh lính trẻ để ý nhưng cô ‘không săn sóc, vồn vã’, không biểu lộ tình cảm của mình, nhưng chưa để lòng mình xao động vì ai : “thường đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt.” Đó là cái vẻ kiêu kì đáng yêu của các cô gái Hà Nội như chính cô đã thú nhận : “chẳng qua là tôi điệu đấy thôi”.
Phương Định còn là một chiến sĩ gan dạ, dũng cảm đến phi thường. Phẩm chất ấy được minh chứng rõ ràng trong mỗi lần phá bom. Lúc đến gần quả bom, trong không khí căng thẳng và vắng lặng đến rợn người, nhưng rồi một cảm giác bỗng đến với cô làm cô không sợ nữa : “tôi đến gần quả bom”. Cảm thấy ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới ». Lòng dũng cảm của cô như được kích thích bởi sự tự trọng.
Và khi đã ở bên quả bom, kề sát với cái chết có thể đến tức khắc, từng cảm giác của cô như cũng trở nên sắc nhọn hơn và căng như dây đàn: “thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi, tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Thần chết nằm chực ở đó chờ phút ra tay. Cô phải nhanh hơn, mạnh hơn nó, không được phép chậm chễ một giây.
Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom. Thật đáng sợ cái công việc chọc giận Thần Chết đó. Ai dám chắc là quả bom sẽ không nổ ngay bây giờ, lúc Phương định đang lúi húi đào đào, bới bới ấy. Thế mà cô vẫn không run tây, vẫn tiếp tục cái công việc đáng sợ: “tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mình xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi. Tôi khoả đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình: liệu mìn có nổ, bom có nổ không ? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai. Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm thanh trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu. Bốn quả bom đã nổ. Thắng rồi ! Nhưng một đồng đội đã bị bom vùi ! Máu túa ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm vào đất. Da xanh, mắt nhắm nghiền, quần áo đầy bụi”.. . Mặc dù thực tại khốc liệt đến thế nhưng không ai được khóc trong giờ phút rất cần sự cứng cỏi của mỗi người.
Cái công việc khủng khiếp bóp nghẹt trái tim ấy không chỉ đến một lần trong đời mà đến hàng ngày: “Quen rồi. Một ngày tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít : ba lần. Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”. Cảm xúc và suy nghĩ chân thực của cô đã truyền sang cho người đọc nỗi niềm đồng cảm yêu mến và sự kính phục. Một cô nữ sinh nhỏ bé, hồn nhiên, giàu mơ mộng và nhạy cảm mà cũng thật anh hùng, thật xứng đáng với những kì tích khắc nghi trên những tuyến đường. Trường Sơn bi tráng. Một ngày trong những năm tháng Trường Sơn của cô là như vậy. Những trang lịch sử Trường Sơn không thể quên ghi một ngày như thế.
Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của tuổi trẻ Việt Nam anh hùng. Là một nữ sinh, Phương Định xung phong ra mặt trận, cùng thế hệ của mình “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước mà lòng phơi phới dậy tương lai” để giành độc lập tự do cho Tổ Quốc. Cô ra đi mà không tiếc tuổi thanh xuân, nguyện dâng hiến hết mình cho Tổ quốc. Cô kể: “chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường đi qua trước hang bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có thân cây bị tước khô cháy”. Trên cao điểm trống trơn, cô và các bạn phải chạy giữa ban ngày phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch.
Cô nói về công việc của mình gọn gàng khô khốc, tĩnh nhẹ như không: “việc của chúng tôi là ngồi đây. KHi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Phương Định nghĩ về công việc của mình quá giản dị, cô cho là cái thú riêng: “có ở đâu như thế này không : đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ĩ xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn không hay biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ”. Giản dị mà cũng thật anh hùng. Chiến tranh và đạn bom đã làm cô lớn lên, trở thành dũng sĩ mạnh mẽ mà cô không hề biết. Thật đáng phục.
- Kết luận:
Chúng ta luôn tự hào về những chiến sĩ, những thanh niên xung phong như Phương Định và đồng đội của cô. Lịch sử những cuộc kháng chiến và chiến thắng hào hùng của dân tộc không thể thiếu những tấm gương như cô và thế hệ những người đã đổ máu cho nền độc lập của Tổ Quốc. Chúng ta càng yêu mến tự hào về cô, càng biết ơn và học tập tinh thần của những người như cô trong công cuộc xây dựng đất nước hôm nay.
Bài văn tham khảo 2:
Cảm nhận vẻ đẹp hình ảnh ba nữ thanh niên xung phong.
- Mở bài:
Lê Minh Khuê là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền văn học chống Mĩ cứu nước. Tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm thành công của Lê Minh Khuê. Nội dung của tác phẩm ca ngợi sự gan dạ của ba nữ thanh niên xuân phong đang làm việc trên chiến trường Trường Sơn ở cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Qua tác phẩm này, Lê Minh Khuê muốn khẳng định phẩm chất anh hùng của ba nữ thanh niên xung phong và đặc biệt là muốn nói phẩm chất riêng của Phương Định và cũng là phẩm chất của tuổi trẻ Việt Nam thời chống mĩ cứu nước.
- Thân bài:
Tác phẩm kể về cuộc sống đi phá bom và chiến đấu của ba cô thanh niên xung phong hay còn gọi là tổ trinh sát mặt đường ba cô nàng này gồm có Phương Đinh kiêu kì , Nho vô tư và người lớn tuổi nhất đó chính là chị Thao điềm tĩnh. Ba cô thanh niên này đều có đặc điểm chung đó là trẻ trung, dũng cảm, yêu nước, yêu đời. Ba người họ chính là đại diện cho thanh niên Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ.
Nơi ở của họ là ở một cái hang trên một cao điểm ở một vùng nóng hổi trên chiến trường Trường Sơn. Công việc của họ chính là quan sát máy bay địch ném bom và san lấp lại nhưng cái hố mà địch gây ra. Nhìn công việc của 3 cô trông rất dễ dàng. Nhưng chỉ dễ dàng trên lý thuyết, còn khi bắt đầu vào làm thì mới thấy nguy hiểm đến thế nào nhưng làm những việc thế này thì mới thấy phẩm chất của Phương Định đẹp cỡ nào
Trước tiên, nhân vật Phương Đinh đẹp ở chỗ cô rất là trong sáng, hồn nhiên và yêu đời. Phương Định là một cô gái đến từ Hà Nội nhìn bên ngoài cô có vẻ gan dạ nhưng bên trong tính cô rất là con nít. Ở một lần ở trên chiến trường Trường Sơn Phương Định đã thấy được mưa đá: ” Mưa đá! Cha mẹ ơi! Mưa đá ” mặc dù chỉ là một trận mưa đã nhưng nó cũng đã giúp cô nhớ được nhiều kỉ niệm về tuổi thơ mình và nó cũng chính là động lực để cô tiếp tục chiến đấu ở nơi chiến trường Trương sơn đầy ác liệt.
Đặc biệt là Phương Định là một người rất thích mơ mọng trong cuộc sống hay trong công việc nguy hiểm ” Việc nào cũng có cái thú vị của nó, có ở đâu như thế này không… “quá thật cô nàng này không biết cái chết là gì cả vẫn hồn nhiên và trong sáng. Vì là một cô gái rất là yêu đời nên Phương Định rất thích hát cố thích hát và được thể hiện qua tác phẩm là cô biết rất nhiều bài háy những bài hành khúc bộ đội hay là dân ca quan họ, ca-chiu-sa, thích ngồi mơ màng.
Phương Định lúc nào cũng sẵn sàng hi sinh tuổi trẻ của mình để cống hiến cho tổ quốc đi ra chiến trường chống mỹ cứu nước nên tính cách của cô rất là gan dạ và đầy dũng cảm vì công việc của cô là ban ngày phải chạy trên cao điểm đi dọn bom của địch hoặc là phá bom. Nhưng mọi người biết đấy đi trên cao điểm mà đi một mình mà đi vào ban ngày chắc chắn là sẽ nằm trong tằm ngắm cửa địch. Bởi thé, thần kinh của cô lúc nào cũng căng như não tim đập thình thịch chân cô vẫn chạy. Quả thật Phương Định là một người rất là gan dạ và dũng cảm phải làm cho người đọc phải kính phục về cô gái đến từ Hà Nội này
Công việc của cô thì rất là khó khăn vất vả và gian lao nhưng tình cảm của cô dành cho các đồng đội của mình vẫn không thay đổi. Phương Định biết hết tính tỉnh của mỗi người trong đội trinh sát của mình. Nếu nói về Thao: cô xem bạn ấy như một người người rất là nghiêm khắc và nghiêm túc với công việc, và cô cũng chính là người phân công nhiệm vụ trong đội của mình. Tuy nhiên nhìn chị Thao nghiêm khác nhưng chị rất là sợ máu nên lúc Phương Định tim cho Nho chị lại luẩn quẩn bên ngoài lúng túng và chẳng biết làm gì. Chị Thao cũng là người thích hát và hay chép bài hát và thậm chí chị Thao còn thậm chí chị còn chép lời Phương Định tự bịa ra nữa
Còn đối với Nho cô xem bạn ấy như là người em út trong gia đình và tất cả mọi người trong đội đều rất là yêu thương em ấy. Trong một lần ra chiến trường Nho đã bị thương bị đất vùi xuống đất. Thấy vậy Phương Định chạy lại bế nho trên đùi mình. Về nhà Phương Định rửa cho Nho bằng nước đun sôi ở bếp than chăm sóc cho nho từng ly từng tí băng bó cho em ấy đưa em ấy lên chiếc giường làm bằng gỗ to.
Trông Phương Định như là một người cứu thương đã làm trong nghề được lâu. Cô ấy rất là thành thạo và trông có vẽ rất là chuyện nghiệp. Tình thương của cô dành cho đồng đội rất là thắm thiết. Một lần vì quá lo lắng cho đồng đội đang làm việc trên mà chưa thấy về Phương Định rất là sốt ruột và lại gặp được cuốc điện thoại đại đôi trưởng đang hỏi tình hình nhưng Phương Định nói gắt vào máy: “trinh sát chưa về” cô quát tháo như vậy là vì cô lo lắng cho đồng đội của mình cô lo lắng như là người thân của mình vậy.
Lê Minh Khuê đã chọn phương thức trần thuật hợp lý để nhân vật chính tự kể chuyện về mình. Nhân vật chính là Phương Định với cách xưng hô “tôi” thật bộc trực. Vì vậy nghệ thuật xây dựng tâm lý nhân vậy của tác giả đã đạt đến mức tinh tế bởi đó là những diễn biến tâm lý rất chân thật và phù hợp.
Ngoài ra ngôn ngữ trần thuật của nhân vật chính làm cho tác phẩm có một giọng điệu riêng, ngôn ngữ tự nhiên, bình dị, thể hiện sự trẻ trung và đầy nữ tính. Lời kể dùng những câu ngắn, nhịp nhanh tạo được khôn khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến trường. Ở những đoạn văn cuối thương kể chậm lại, gợi về tuổi niên thiếu hồn nhiên. Chính tất cả nghệ thuật trên đã tạo nên một nhân vật Phương Định vừa có tính riêng và tiêu biểu cho tính cách tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ.
- Kết bài:
Gấp trang sách lại là hình ảnh Phương Định – Ngôi sao sáng nhất “Nhưng ngôi sao xa xôi” cứ hiện lên trong tâm trí ta bồi hồi và xúc động. Họ nhưng người thanh niên xuân phong lớn lên trong thời chiến tranh – thật đáng yêu – đáng khâm phục biết bao. Qua Phương Định chúng ta hiểu hơn về thế hệ trẻ Việt Nam trong nhưng năm tháng hào hùng ấy. Đó là những người không tiếc nuối tuổi thanh xuân tràn đầy những ước mơ, sẵn sàng:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
