»» Nội dung bài viết:
Dàn bài phân tích đoạn kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ
Hướng dẫn làm bài:
- Mở bài:
Lưu Quang Vũ được coi là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu, một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nên văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Các vở kịch của ông mang đậm dấu ấn hiện thực cuộc sống, phản ánh chân thực và sinh động các vấn đề của thời đại. Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những vở kịch gây tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ. Từ cốt truyện dân gian, nhà văn xây dựng một vở kịch hiện đại chứa đựng nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng và triết lí nhân sinh sâu sắc.
- Thân bài:
Lưu Quang Vũ là nhà viết kịch xuất sắc của nước ta sau năm 1975. Kịch của ông phản ánh nhiều vấn đề nóng bỏng có tính chất thực sự của đời sống ông đã có nhiều đóng góp thiết thực vào công cuộc đổi mới đất nước. Đặc sắc trong nội dung tác phẩm của ông là cách tái dựng tình huống, kết hợp tính muôn thuở và tính thời sự, tính kịch và chất thơ. Ngôn ngữ nghệ thuật trau chuốt gợi cảm có chiều sâu. Sung đột kịch xoay quanh xung đột trong cách sống và trong quan niệm sống.
Ý nghĩa ẩn dụ đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba xác anh hàng thịt.
– Trước hết đó hoạt động kịch đã đầy mâu thuẫn, xung đột kịch tới cao trào. Xác anh hàng thịt tỏ ra lấn át hồn Trương Ba: sỉ nhục hồn Trương Ba, hồn Trương Ba đau khổ đến cực độ, không thể chịu được nước.
+ Xác anh hàng thịt: ẩn dụ về thể xác của con người.
+ Hồn Trương Ba: ẩn dụ về linh hồn của con người. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt là cuộc đấu tranh giữa thể xác và linh hồn trong một con người. Đó là hai thực thể có quan hệ hữu cơ với nhau.
+ Thể xác có tính độc lập tượng đối, có tiếng nói, có khả năng tác động vào linh hồn.
+ Linh hồn phải đấu tranh với những đòi hỏi không chính đáng của thể xác, để hoàn thiện nhân cách.
Hình ảnh Trương Ba khi đối thoại giữa hồn Trương Ba và gia đình:
– Trong đoạn đối thoại đó tính cách Trương Ba đã có sự thay đổi.
+ Trở nên thô vụng hơn: làm gãy cây, gẫy liễu.
+ Trở nên xa lạ hơn với người thân, vợ, con, cháu không muốn gần gũi vì tính tình của Trương Ba đã thay đổi.
+ Trước sự thay đổi đó hồn Trương Ba có nhận ra và ông cảm thấy không thể sống như vậy được nữa, không thể khuất phục trước thể xác là tự đánh mất mình.
Thái độ của Trương Ba khi Đế Thích có ý định cho nhập vào cu Tị – một em bé hàng xóm vừa chết:
– Trước hết Trương Ba rất thương yêu cụ Tị – em bé hàng xóm vừa chết, bạn của cháu nội yêu quý của ông.
– Ông không thể chấp nhận sự tái diễn bi kịch sống trong thân xác của người khác: “Không thể bên trong một đằng bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn là tôi toàn vẹn”, vì thế hồn Trương Ba đã xin cho cụ Tị được sống, còn mình thì xin được chết. Chính hành động đó chứng minh cho ý thức về sự hợp nhất giữa linh hồn và thể xác.
– Ý nghĩa đoạn kết: hai cuộc đối thoại là cuộc đấu tranh kịch liệt giữa hồn và xác trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt; qua đó thể hiện rõ nhất quan niệm sống của Trương Ba đồng thời cũng khẳng định được nhân cách cao thượng của ông và tư tưởng nhân văn cao cả của tác phẩm. Đoạn kết đầy chất thơ và có đủ ba hình ảnh của sự sống: hai đứa trẻ và sự bất tử của linh hồn trong sự sống, trong lòng người.
- Kết bài:
Qua hai cuộc đối thoại của hồn Trương Ba trong vở kịch, Lưu Quang Vũ muốn gửi tới người đọc thông điệp: Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh của chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
