Soạn bài: Một thể thơ độc đáo của người Việt – Ngữ văn 9, Kết nối tri thức
Nội dung chính: Văn bản giới thiệu về thể thơ song thất lục bát (nguồn gốc, các đặc điểm về hình thức, nội dung, sự phát triển của thể thơ), đồng thời khẳng định đây là thể thơ độc đáo của người Việt.
Sau khi đọc
Câu 1: Theo thông tin trong văn bản, thơ song thất lục bát ra đời khi nào?
Trả lời:
– Thể thơ song thất lục bát ra đời trong khoảng thế kỉ XV – XVI, với hai tác phẩm đầu tiên là Chi Nam ngọc âm giải nghĩa (được sáng tác vào khoảng thế kì XV) và Đại nghĩ bát giáp thưởng đào giải văn (được sáng tác năm 1505).
Câu 2: Đặc điểm hình thức nào giúp thơ song thất lục bát giàu nhạc tính?
Trả lời:
Đặc điểm hình thức giúp thơ song thất lục bát giàu nhạc tính là:
– Những câu thơ dài và ngắn đan xen.
– Mật độ tiếng gieo vần lớn (trung bình mỗi bốn tiếng có một tiếng gieo vần).
– Những câu thơ song thất lục bát luôn phối hợp hài hòa với nhau.
Câu 3: Văn bản đề cập những điểm tương đồng và khác biệt nào giữa thơ song thất lục bát và thơ lục bát?
Trả lời:
Điểm tương đồng và khác biệt giữa thơ song thất lục bát và thơ lục bát:
| Điểm giống nhau | Điểm khác nhau | |
| Thơ song thất lục bát | Thơ lục bát | |
| – Tương đồng ở quy luật dùng thanh điệu và cách gieo vần ở cặp câu lục bát: + Thanh điệu được cố định ở câu lục (các vị trí tiếng thứ 2,4,6) là bằng – trắc – bằng, thanh điệu được cố định ở câu bát (vị trí tiếng thứ 2,4,6,8) là bằng – trắc – bằng – bằng. + Vần chân được gieo ở cả hai câu, vần lưng được gieo ở tiếng thứ 6 (hoặc tiếng thứ 4) của câu bát. | – Thơ song thất lục bát có thêm cặp câu lục. – Về thanh điệu cặp câu lục: + Chú trọng quy chuẩn thanh điệu của các tiếng ở vị trí lẻ trong câu thơ. – Về vần: mỗi câu thất đều có cả vần chân và vần lưng. Cứ 28 tiếng sẽ có bảy tiếng gieo vần. | – Về vần: Trong bài thơ 28 tiếng, chỉ có sáu tiếng được gieo vần. – Không có cặp câu lục. |
Câu 4: Theo văn bản, vì sao thể thơ song thất lục bát vẫn được sử dụng để sáng tác trong thời kì hiện đại?
Trả lời:
Thể thơ song thất lục bát vẫn được sử dụng để sáng tác trong thời kì hiện đại vì:
– Vẻ đẹp, sức truyền cảm đặc biệt của thể thơ này: thể thơ song thất lục bát giàu tính nhạc điệu, giàu biểu cảm, vì vậy giúp nhà thơ dễ dàng truyền tải được cảm xúc tới người đọc bằng những câu thơ lãng mạn, tinh tế nhất.
– Thể thơ song thất lục bát luôn đem lại ấn tượng về những tình cảm thân thương.
Câu 5: Trình bày suy nghĩ của em về nhận định của tác giả đối với thể thơ song thất lục bát: “Đó thực sự là một thể thơ đặc sắc mà người Việt đã sáng tạo nên để có thể gửi gắm vào trong đó tâm hồn sâu lắng của mình”.
Trả lời:
Nhận định của tác giả đối với thể thơ song thất lục bát là nhận định hay và chính xác. Thể thơ song thất lục bát là thể thơ được ông cha ta sáng tạo ra, thể hiện tinh thần biết cải biên những gì đã có (văn học Trung Quốc) để sáng tạo ra những cái mới thuộc về bản thân. Thể thơ có cách ngắt nhịp, gieo vần, thanh điệu vô cùng hài hòa, nhẹ nhàng, giàu tính nhạc, trở thành một trong những thể thơ đặc sắc nhất, được sử dụng nhiều nhất trong thơ văn Việt Nam. Cũng chính bởi do được người Việt tạo ra mà thể thơ này mang đậm bản sắc, cốt cách, tâm hồn của dân tộc ta. Nội dung được truyền tải trong thơ song thất lục bát thường là cảm xúc, tâm hồn sâu lắng của tác giả với quê hương, đất nước, con người. Đây cũng là đặc điểm mà ít thể thơ nào làm được.
