»» Nội dung bài viết:
Đọc hiểu văn bản:
Các loài chung sống với nhau như thế nào?
(Báo điện tử Đất Việt, Ngọc Phú)
* Nội dung chính: Văn bản nêu lên sự đa dạng của sinh vật cũng như cách các loài chung sống với nhau. Đồng thời nhắc đến con người với tư cách chủ thể tác động tới tự nhiên.
Trước khi đọc.
Câu 1. Em biết những chương trình nào trên các phương tiện truyền thông, in-tơ-nét cung cấp nhiều thông tin thú vị, bổ ích về đời sống của muôn loài trên Trái Đất? Em suy nghĩ gì về việc chúng ta phải thường xuyên tìm hiểu các tài liệu nói về sự đa dạng của thế giới tự nhiên?
Trả lời:
– Em biết những chương trình nào trên các phương tiện truyền thông, in-tơ-nét cung cấp nhiều thông tin thú vị, bổ ích về đời sống của muôn loài trên Trái Đất:
+ Chương trình Thế giới động vật (kênh VTV2)
+ Animal Plnet (kênh 45): đây là kênh duy nhất dành toàn bộ thời gian để nói về những loài động vật. Thông qua những thước phim tài liệu về thiên nhiên và cuộc sống hoang dã thế giới động vật muôn màu hiện lên đầy chân thực và sống động.
– Chúng ta phải thường xuyên tìm hiểu các tài liệu để bổ sung kiến thức, sự hiểu biết thực tế về thế giới tự nhiên, về đa dạng sinh học. Từ đó ý thức được vấn đề bảo vệ sự đa dạng sinh học đó.
Câu 2. Trong số những tài liệu, bộ phim kể về các loài sinh vật mà em đã đọc, đã xem, tài liệu, bộ phim để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Vì sao?
Trả lời:
– Trong số những tài liệu, bộ phim kể về các loài sinh vật mà em đã đọc, đã xem, tài liệu, bộ phim để lại cho em nhiều ấn tượng nhất là King Kong. Em thích bộ phim này nhất vì phim có ý nghĩa sâu sắc về tình bạn giữa con người với các loài động vật hoang dã.
Đọc văn bản.
Câu 1. Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện:
– Dựa vào tính chất, phân chia các loài: loài ưu thế, thứ yếu, ngẫu nhiên, chủ chốt, đặc trưng…
– Có thể chia trật tự các loài theo không gian sống chung, theo chiều thẳng đứng hoặc theo chiều ngang.
Câu 2. Những bước tiến vượt bậc của nhân loại có ảnh hưởng tới muôn loài không?
Trả lời:
Những bước tiến vượt bậc của nhân loại ảnh hưởng sâu sắc tới muôn loài:
– Con người can thiệp vào trật tự của giới tự nhiên.
– Sự cân bằng trong đời sống tự nhiên bị xáo trộn.
– Môi trường chịu tác động xấu.
Sau khi đọc.
Câu 1. Những con số, dữ liệu nào trong đoạn (2) (Theo ước tính… .lẫn nhau của muôn loài) thể hiện sự phong phú của các loài trên Trái đất?
Trả lời:
– Những con số, dữ liệu trong đoạn (2) thể hiện sự phong phú của các loài trên Trái đất:
+ Trái đất có khoảng trên 10.000.000 loài sinh vật, bao gồm cả thực vật và động vật.
+ Hiện nay, con người mới chỉ biết được khoảng trên 1.400.000 loài. Trong đó, có trên 300.000 loài thực vật và hơn 1.000.000 loài động vật
Câu 2. Đoạn (3) (Các loài động vật…riêng từng loài) đã nói gì về sự đa dạng của quần xã sinh vật?
Trả lời:
Đoạn (3) đã nói về sự đa dạng của quần xã sinh vật:
– Các loài động vật và thực vật thường tồn tại và phát triển thành từng quần xã, trong những bai-ôm khác nhau.
– Mỗi quần xã có thể được xem như một thế giới riêng, trong đó có sự chung sống của một số loài nhất định với số lượng cá thể hết sức khác nhau ở riêng từng loài.
Câu 3. Nêu những căn cứ giúp ta hiểu được tính trật tự trong đời sống của muôn loài. Theo em việc thiên nhiên duy trì trật tự ấy có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
– Những căn cứ giúp em hiểu được tính trật tự của đời sống muôn loài:
+ Cơ cấu tổ chức của quần xã bao gồm: loài ưu thế, loài thứ yếu, loài chủ chốt, loài ngẫu nhiên, loài đặc trưng.
+ Mỗi loài có một vai trò khác nhau trong quần xã, góp phần tạo nên và duy trì sự phát triển bền vững của quần xã.
– Theo em, việc thiên nhiên giữ gìn duy trì trật tự ấy có ý nghĩa tạo nên sự đa dạng, phát triển bền vững của các hệ sinh thái trên trái đất như một quy luật sinh thái tự nhiên của sự sống trên hành tinh.
Câu 4. Nếu chỉ tồn tại quan hệ đối kháng, sự cân bằng trong từng quần xã sinh vật sẽ bị ảnh hưởng ra sao?
Trả lời:
– Nếu chỉ tồn tại quan hệ đối kháng, sự cân bằng trong từng quần xã sinh vật sẽ không thể duy trì.
– Các loài trong quần xã cần quan hệ hỗ trợ để cùng nhau chia sẻ, hỗ trợ và ràng buộc lẫn nhau để cùng tồn tại, duy trì, tạo nên sự cân bằng tuyệt hảo và nhịp sống ổn định lâu dài trong quần xã.
Câu 5. Theo em, đoạn nào trong văn bản thể hiện rõ nhất cách trình bày văn bản thông tin theo quan hệ nhân quả?
Trả lời:
– Đoạn văn thứ bảy thể hiện rõ nhất cách trình bày văn bản thông tin theo quan hệ nhân quả “Trên Trái đất… đẹp đẽ này”. Đoạn văn trình bày về việc phát triển quá mức của loài người đã dẫn đến những hậu quả về thiên nhiên, trái đất mà con người đang phải gánh chịu.
Câu 6. Cách mở đầu và kết thúc của văn bản thông tin này có gì đặc sắc?
Trả lời:
– Cách mở đầu và kết thúc của văn bản đều liên quan đến bộ phim hoạt hình Vua sư tử. Đây là cách mở đầu và kết thúc đặc biệt và độc đáo của tác giả để dẫn dắt và kết luận vấn đề nghị luận về sự sống, sự đa dạng cuộc sống sinh vật trên trái đất và những thông điệp về sống hòa hợp với thiên nhiên.
Câu 7. Con người có thể làm gì để bảo vệ sự phát triển phong phú của thế giới sinh vật?
Trả lời:
– Những việc con người có thể làm để bảo vệ sự phát triển phong phú của thế giới sinh vật: Trồng cây gây rừng, bảo vệ các loài động vật quý hiếm và hoang dã, các loại sinh vật biển, cải thiện hồ chứa nước,…
Viết kết nối với đọc.
Hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với chủ đề: Trên hành tinh đẹp đẽ này, muôn loài đều cần thiết cho nhau.
Đoạn mẫu 1:
Trên hành tinh đẹp đẽ này, muôn loài luôn cần thiết cho nhau. Vì thế, một trong những vấn đề nóng được quan tâm là cách để giúp trẻ có nhận thức của riêng mình về những thảm họa môi trường và việc bảo vệ các loài sinh vật mà Trái Đất đang phải đối diện. Hàng ngày, bố mẹ cùng trò chuyện và thực hành với trẻ các hoạt động nho nhỏ và ý nghĩa. Đối với trẻ nhỏ, tiếp cận bằng hình ảnh và câu chuyện luôn là một cách hiệu quả để giúp trẻ có ấn tượng và ghi nhớ sâu sắc về cuộc sống muôn màu muôn vẻ của các loài sinh vật trên Trái Đất. Vì thế, những bộ phim ngắn hay những cuốn sách về các loài sinh vật chính là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các bố mẹ khi trò chuyện và thực hành cùng con.
Đoạn mẫu 2:
Trên hành tinh đẹp đẽ này, muôn loài luôn cần thiết cho nhau. Mỗi loài sống trong một sinh cảnh đều có mối quan hệ ràng buộc chặt chẽ với những loài khác. Tất cả những loài đó cùng sinh sống, cùng phát triển, ràng buộc lẫn nhau bởi mối quan hệ đối kháng hay hỗ trợ, kiểm soát lẫn nhau hay cùng nhau hỗ trợ để cùng tồn tại lâu dài. Sự phát triển hay biến mất của một loài đều ít nhiều ảnh hưởng đến những loài xung quanh trong quần xã. Lưới thức ăn, chuỗi thức ăn và các con đường, mối quan hệ sinh thái của các loài bền vững, phát triển theo năm tháng. Tóm lại, trong quần xã và trên hành tinh này, muôn loài đều ràng buộc lẫn nhau để cùng tồn tại, phát triển.
