Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua đoạn thơ sau:
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”
(Sóng – Xuân Quỳnh)
* Hướng dẫn làm bài:
- Mở bài:
+ “Sóng” là một bài thơ tình đặc sắc của Xuân Quỳnh và của thơ ca hiện đại Việt nam. Bài thơ là nỗi niềm yêu thương tha thiết, đầy trăn trở và khát khao hoàn thiện mình của người phụ nữ đang yêu được soi chiếu qua một hình tượng nghệ thuật độc đáo – hình tượng sóng và cũng rất tiêu biểu cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam hiện đại. Đó là tiếng nói của người phụ nữ giàu lòng yêu thương; khao khát hạnh phúc đời thường, bình dị; nhiều âu lo, day dứt, trăn trở trong tình yêu.
- Thân bài:
Người phụ nữ mạnh dạn chủ động bày tỏ khao khát yêu thương mãnh liệt, những rung động rạo rực của lòng mình. Lời thơ thể hiện tâm lí phức tạp của trái tim đang yêu lúc nồng nàn sâu lắng, lúc sôi nổi dịu dàng; lúc chìm sâu, lúc lại cuộn trào thao thức:
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được”
Giữa “sóng” và “em” có nét tương đồng: Luôn trăn trở, nhớ nhung và bao giờ cũng thủy chung son sắt. Bởi lẽ, tình yêu bao giờ cũng đi liền với nỗi nhớ. Con sóng thơ Xuân Quỳnh tìm đến nỗi nhớ và trải nỗi nhớ theo các chiều không gian và thời gian.
Nỗi nhớ trong tình yêu thật da diết, mãnh liệt, thường trực suốt đêm ngày. Không gian của nỗi nỗi nhớ thể hiện ở sự tương phản dọc “dưới lòng sâu – trên mặt nước” , mênh mang trong lòng đại dương thăm thẳm khôn cùng.
Nỗi nhớ tình yêu đi vào cả trong mơ, trong tiềm thức của người phụ nữ. Thức trong lúc mơ, đó chính là nhịp sóng của tình yêu, lúc nào cũng da diết, cháy bỏng trong trái tim người con gái đang yêu:
“Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”.
Thời gian của nỗi nhớ trong tình yêu phá vỡ mọi giới hạn, thống trị cả tiềm thức, giấc mơ. Tình yêu gắn liền với sự thủy chung. Người phụ nữ không chấp nhận sự tầm thường, nhỏ hẹp mà luôn vươn tới cái lớn lao có thể đồng cảm, đồng điệu với mình, khát khao yêu thương nhưng không nhẫn nhục,cam chịu.
Người phụ nữ yêu say đắm, nhớ lạ lùng, thủy chung trong sáng:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”.
Lời tho khẳng định tiếng nói thủy chung trong tình yêu. Dù ở nơi nào đi chăng nữa, tâm hồn người phụ nữ cũng chỉ hướng về một phương duy nhất – phương anh. Tiếng nói thủy chung ấy cất lên thật mạnh mẽ, dứt khoát, chân thành và cháy bỏng.
Với Xuân Quỳnh, không gian không chỉ có phương Bắc – Nam mà còn có “phương anh”, không gian của tình yêu, của tương tư. Khát vọng có được một tình yêu vĩnh hằng, bất tử ;được sống trọn vẹn trong tình yêu. Dẫu biết cuộc đời có hạn nhưng tình yêu thì vô hạn.
2. Về nghệ thuật:
+ Thể thơ năm chữ truyền thống; nhịp điệu tự nhiên, gieo vần độc đáo, giàu sức liên tưởng, tạo âm hưởng của những con sóng..
+ Kết cấu tương đồng, hòa hợp giữa “sóng” và em.
+ Xây dựng hình tượng ẩn dụ; giọng thơ tha thiết. Nghệ thuật ẩn dụ đặc sắc: mượn hình tượng sóng để thể hiện tình yêu một cách sinh động.
+ Sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc; phép đối lập “trên” – “dưới”, “thức” – “ngủ”, “xuôi” – “ngược”,…; kiểu giãi bày tình cảm bộc trực “Lòng em nhớ đến anh / Cả trong mơ còn thức” đã diễn tả một cách sâu sắc tình yêu và nỗi nhớ, cùng lòng thủy chung vô hạn của một trái tim khao khát yêu đương,..
+ Cấu trúc thơ đan xen giữa hình tượng “sóng” – “em” tạo nét đặc sắc cho bài thơ và góp phần thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu: thiết tha, nồng nàn, thủy chung, vượt lên giới hạn của đời người.
+ Ngôn từ giản dị, trong sáng, hình ảnh thơ giàu sức gợi.
3. Đánh giá:
– Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp của hồn thơ Xuân Quỳnh, tình yêu thiết tha, chân thành của một trái tim đôn hậu, nhạy cảm, vị tha; với cách sáng tạo hình ảnh đẹp, gợi cảm, cách diễn đạt tự nhiên mà vẫn đầy chất thơ. Bài thơ Sóng hội tụ nhiều nét tiêu biểu phong cách thơ Xuân Quỳnh.
– Vẻ đẹp của hình tượng “sóng” là vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đam mê sống, đam mê yêu trong thơ Xuân Quỳnh.
– Sóng góp thêm một tiếng nói, một cách diễn tả độc đáo về đề tài muôn thuở của con người về tình yêu. Đặc sắc của bài thơ là sự kết hợp giữa nét đẹp hiện đại và nét đẹp truyền thống để làm nên nội tâm, tình cảm đầy phong phú của người con gái.
- Kết bài:
Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu. Sóng là vẻ đẹp của người phụ nữ đam mê sống, đam mê yêu trong thơ Xuân Quỳnh. Sóng góp thêm một tiếng nói, một cách diễn tả độc đáo đề tài muôn thuở của loài người- tình yêu. “Sóng” xứng đáng là một trong những bài thơ hay nhất của nữ thi sĩ và của thơ tình hiện đại Việt Nam
