Vì sao chị em Liên cố thức để đợi chuyến tàu đêm đi qua?
Một hình ảnh mà người người đọc không thể nào quên được đó là cảnh chi em Liên cố thức để đợi nhìn thấy chuyến tàu đêm chạy qua khu phố huyện. Thời gian khắc khoải trôi đi, tâm trạng chờ đợi trong mòn mỏi rồi cuối cùng đoàn tàu cũng đến với ánh sáng chói lóa. Đoàn tàu đi tới với ánh sáng rực rõ rồi cũng vội qua đi, trả lại khu phố huyện nghèo bóng tối cố hữu, trả lại sự hụt hẫng trong lòng hai chị em.
Chính số phận quẩn quanh bế tắc của những kiếp người tàn, bức tranh của ngày tàn đã như thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của Liên gây cho cô một nỗi buồn man mác. Trong bối cảnh tối tăm, tù túng, vốn là người có trái tim nhạy cảm nên Liên đã để cho tâm hồn mình vượt ra khỏi thực tại ngột ngạt, vươn tới một giấc mơ, một khát vọng khác với cuộc sống nghèo nàn, tăm tối, bế tắc hiện tại.
Liên ngồi chờ đợi tàu không phải để bán hàng, không phải vì nhu cầu vật chất. Vì không mong gì ai mua nữa, mà vì một lí do khác: “muốn được nhìn thấy chuyến tàu, đó là hoạt động cuối cùng trong đêm”. Nghĩa là Liên khao khát một sự đổi thay, khát khao một cái gì khác thường, khuấy động cái không khí buồn tẻ, quẩn quanh tù túng, lụi tàn tắt dần trong đêm tối. Thực chất đó là nhu cầu, khát vọng về tinh thần, nhu cầu được sống dù trong khoảng khắc bằng một thế giới khác.
Qua tâm trạng của chị em Liên, Thạch Lam muốn bộc lộ những ý nghĩ kín đáo nhẹ nhàng nhưng thấm thía biết bao cho tâm hồn người đọc. Đó là tác giả muốn bày tỏ nỗi niềm xót thương, bao la đối với những kiếp người nhỏ bé vô danh không bao giờ biết đến ánh sáng và hạnh phúc.
Trong xã hội cũ có biết bao người như thế. Họ đã phải sống cuộc đời tẻ nhạt, vô nghĩa, đến trong mơ cũng không biết mơ gì hơn một chuyến tàu đêm vụt qua phố huyện tiêu điều lụi tắt của cuộc đời mình. Cuộc sống của họ cũng sẽ “mốc lên” “rỉ đi”, “mòn ra”, “mục ra” trong tăm tối, đói nghèo buồn chán nơi phố huyện và nói rộng ra là trên đất nước lầm than nô lệ. Qua đó, đồng thời tác giả cũng muốn đánh thức lay tỉnh những tâm hồn uể oải đang lụi tàn, ngọn lửa của lòng khao khát được sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn; khao khát được thoát ra khỏi cuộc sống tăm tối đang mòn mỏi muốn chôn vùi họ.
Phải có sự thức tỉnh về cá nhân mới có được niềm xót thương và sự lay tỉnh đáng quý ấy. Dường như tác giả muốn nói rằng con người cần phải sống xứng đáng với con người. Đó chính là giá trị nhân đạo đặc sắc được Thạch Lam thể hiện một cách kín đáo qua tác phẩm giàu chất thơ này.
- Tâm trạng của nhân vật Liên trong buổi chiểu tàn nơi phố huyện
- Cảm nhận bức tranh phố huyện và hình ảnh con người qua cảm nhận của nhân vật Liên
