| TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN TẤT THÀNH – YÊN BÁI | ĐỀ THI CHỌN HSG TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 10 |
| ĐỀ THI ĐỀ XUẤT | Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể thời gian phát đề) (Đề này có 01 trang, gồm 02 câu) |
Câu 1 (8,0 điểm)
Trong cuốn “10 nghịch lí cuộc sống”, tác giả Kent M.Keith Ph.D có viết: “Một ý tưởng lớn – một ước mơ táo bạo – sẽ làm cho cuộc sống của bạn ý nghĩa hơn.” (Theo https://kilopad.com)
Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về thông điệp trên.
Câu 2 (12,0 điểm)
Nhà triết học, nhà văn nổi tiếng người Pháp P.Vonte cho rằng: “Loại thơ siêu việt bao giờ cũng có khả năng làm bất hủ nỗi thống khổ của con người.”
Hãy giải thích và làm sáng tỏ nhân định của Vonte.
…………………HẾT…………………
| TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN TẤT THÀNH – YÊN BÁI | ĐỀ THI CHỌN HSG TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 10 |
| Hướng dẫn chấm | Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể thời gian phát đề) (Đề này có 01 trang, gồm 02 câu) |
Câu 1 (8,0 điểm)
* Yêu cầu về kĩ năng:
– Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận xã hội theo hướng mở, biết vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận, đưa ra ý kiến riêng khi giải quyết vấn đề.
– Bài viết có bố cục mạch lạc; hệ thống luận điểm, luận cứ rõ ràng; dẫn chứng thuyết phục; hành văn trong sáng, giàu cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
* Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đáp ứng được những ý cơ bản sau:
1. Giải thích:
- Ý tưởng: là sự hình dung, tưởng tượng mang tính sáng tạo về đối tượng, vấn đề nào đấy. Khả năng tạo ra và hiểu được ý nghĩa của ý tưởng được coi là một tính năng cần thiết và xác định đặc tính của con người.
- Ước mơ : là điều tốt đẹp mà con người khao khát hướng tới.
⇒ Câu nói trên khẳng định vai trò, tầm quan trọng của ý tưởng, ước mơ trong cuộc sống của mỗi con người .
2. Bàn luận:
-Ý tưởng lớn, ước mơ táo bạo thể hiện cái nhìn mới, hướng đi mới chẳng những tạo nên sự khác biệt, mang tính đột phá, mà còn mở ra vô vàn cơ hội cho mỗi cá nhân, làm thay đổi vận mệnh cá nhân, thúc đẩy sự thay đổi của xã hội.
– Một ý tưởng lớn, một ước mơ táo bạo, sẽ làm cho cuộc sống ý nghĩa hơn vì:
+ Nó vạch ra hướng đi và xác lập mục tiêu, lí tưởng sống.
+ Khơi nguồn và phát huy những khả năng tiềm tàng vẫn còn ẩn chứa bên trong mỗi người, từ đó sống hết mình cho lí tưởng, đam mê.
+ Thôi thúc con người hành động, trở thành sức mạnh nội lực để vượt lên thách thức trở ngại, chinh phục ước mơ.
+ Giúp thể hiện và khẳng định vai trò của cá nhân mỗi người trong cộng đồng.
– Một ý tưởng lớn, một ước mơ táo bạo luôn đi cùng với vô vàn thách thức, trở ngại, đòi hòi con người phải có đủ sự kiên định, lòng dũng cảm và đam mê cháy bỏng để hiện thực hóa nó.
– Cuộc sống luôn cần người dám dấn thân theo đuổi những ước mơ lớn, biết trân trọng và nắm bắt cơ hội, có khả năng nhìn thế giới khác hẳn so với hiện trạng của nó.
(Lưu ý: Học sinh cần kết hợp được lí lẽ với các dẫn chứng tiêu biểu để làm sáng tỏ vấn đề)
3. Mở rộng, liên hệ
– Những ý tưởng lớn lao, ước mơ táo bạo đôi khi là sự mạo hiểm nhưng không đồng nghĩa với sự liều lĩnh. Vì sự liều lĩnh là biểu hiện cực đoan của những người thiếu chín chắn, không biết liệu sức mình. Trong khi người mang trong mình những ý tưởng táo bạo, lớn lao là người sẵn sàng đương đầu với khó khăn, chinh phục tầm cao…
– Ý tưởng lớn lao, ước mơ táo bạo chỉ làm cho cuộc sống có ý nghĩa khi nó hướng đến những điều tốt đẹp, tiến bộ, tạo nên sự thay đổi tích cực cho xã hội.
– Cần biết trân trọng, khích lệ những ý tưởng mới, ước mơ táo bạo; những người mở đường dũng cảm. Phê phán những kẻ sống nhạt nhòa, cầu an…
– Cần nuôi dưỡng cho mình khát vọng, đam mê; tinh thần sáng tạo, bản lĩnh để dám nghĩ dám làm, sống hữu ích và đóng góp cho cộng đồng.
– Liên hệ bản thân
Câu 2 (12,0 điểm):
- Yêu cầu về kĩ năng:
– Học sinh biết cách làm bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học, biết vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận, biết lựa chọn tác phẩm tiêu biểu, biết phân tích, cảm thụ để làm sáng tỏ vấn đề.
– Bố cục rõ ràng, mạch lạc; lập luận chặt chẽ, thuyết phục.
– Hành văn trong sáng, giàu cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
- Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
1. Giải thích:
– Thơ: là một hình thức sáng tác văn học phản ánh cuộc sống, thể hiện những tâm trạng, xúc cảm mạnh mẽ bằng ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhịp điệu
– siêu việt ở mức vượt lên trên hẳn những thứ thông thường. Loại thơ siêu việt: tác phẩm thơ ca chân chính, có giá trị lớn lao.
– làm bất hủ nỗi thống khổ của con người: làm cho khổ đau của con người vang mãi đến muôn đời.
⇒ Loại thơ siêu việt bao giờ cũng có khả năng làm bất hủ nỗi thống khổ của con người: Một tác phẩm thơ ca chân chính, có giá trị phải mang trong đó mối đồng cảm, nỗi đau đớn, niềm trăn trở của trái tim nghệ sĩ trước nỗi thống khổ của muôn người.
Như vậy, ý kiến trên khẳng định tư tưởng nhân đạo là một yêu cầu quan trọng với sáng tạo nghệ thuật nói chung, thi ca nói riêng.
2. Bàn luận:
– Vì con người là đối tượng trung tâm nên tư tưởng cốt yếu nhất mà văn học hướng tới là giá trị nhân văn, nhân đạo. Thơ ca không nằm ngoài quy luật ấy.
– Thơ là tiếng nói của tình cảm con người, những rung động mãnh liệt của nghệ sĩ trước cuộc đời. Đó là quá trình tích tụ những cảm xúc, suy tư, trăn trở của nhà thơ do cuộc sống tác động và tạo nên.
– Trái tim nhà thơ đặc biệt nhạy cảm với nỗi buồn và sự khổ đau của con người. Bởi vậy khổ đau của con người xưa nay luôn là nỗi nhức nhối, trăn trở lớn nhất thôi thúc người nghệ sĩ cầm bút.
– Người nghệ sĩ làm bất hủ nỗi thống khổ của con người bằng cách thu vào lòng mình mọi nỗi đau khổ, bất hạnh và nước mắt thế gian, khiến nỗi niềm riêng của một kiếp người hóa thành tiếng lòng xót xa, thương cảm, oán hờn của muôn người, vang vọng mãi tới mai sau.
(Học sinh được tùy chọn tác phẩm thơ để làm sáng tỏ vấn đề. Song cần đảm bảo yêu cầu: dẫn chứng phù hợp, tiêu biểu, toàn diện. Việc phân tích dẫn chứng phải hướng về làm sáng tỏ những biểu hiện của vấn đề, tránh viết chung chung, tràn nan, không bám sát luận đề.)
3. Đánh giá, mở rộng vấn đề
– Ý kiến trên của Vonte đã khẳng định yêu cầu quan trọng, tạo nên giá trị cuả một tác phẩm thi ca chân chính – giá trị nhân đạo; tầm vóc của người nghệ sĩ tình yêu thương, khả năng đồng cảm với nỗi đau, khát vọng đấu tranh cho hạnh phúc của con người.
– Từ đó, xác định sứ mệnh của người cầm bút: kẻ nâng giấc cho những người cùng đường, tuyệt lộ, bị cái ác và số phận đen đủi đồn đến chân tường… bênh vực cho những con người không có ai để bênh vực ” (Nguyễn Minh Châu).
– Thơ trở thành nhịp cầu nối, gắn kết con người mọi thời bằng những nỗi niềm muôn thuở của cõi nhân sinh. Bạn đọc đến với thơ để kiếm tìm sự đồng điệu, tri âm, tìm kiếm sự an ủi và nương tựa tâm hồn.
