Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất anh hùng của ba nữ thanh niên xung phong trong Những ngôi sao xa xôi

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất anh hùng của ba nữ thanh niên xung phong trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi.

* Dàn bài:

• Mở bài:

– Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên về truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sâu sắc đặc biệt là khi viết về phụ nữ. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, truyện của Lê Minh Khuê thường viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn.

– Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp tính cách và tâm hồn của các nhân vật nữ thanh niên xung phong thời chống Mỹ.

• Thân bài:

1. Vẻ đẹp chung trong tâm hồn và tính cách của ba cô gái thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mặt đường.

– Hoàn cảnh sống, chiến đấu:  Họ sống trong một cái hang dưới chân cao điểm, tại một vùng trọng điểm nơi tuyếnđường Trường Sơn – nơi tập trung nhiều bom đạn, nguy hiểm, ác liệt (đường bị đánh lở loét màu đất đỏ trắng lẫn lộn; hai bên đường không có lá xanh; những thân cây bị tước khô cháy; một vài thùng xăng ô tô méo mó han gỉ).

– Công việc: mạo hiểm thường xuyên đối diện với thần chết. Đòi hỏi sự dũng cảm, gan dạ và hết sức bình tĩnh ( chạy trên cao điểm cả ban ngày; quan sát địch ném bom; đánh dấu những quả bom chưa nổ, phá bom;…)

– Tính cách, tâm hồn: Có trách nhiệm cao với nhiệm vụ; dũng cảm; tinh thần đồng đội gắn bó. Họ là những cô gái trẻ, dễ xúc cảm, hay mơ mộng; dễ vui và cũng dễ trầm tư; thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay trong hoàn cảnh của chiến trường (Nho thích thêu thùa; Chị Thao chăm chép bài hát; Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ mộng rồi hát…)

2. Ở họ cũng có những nét cá tính riêng, rất đáng yêu.

* Nhân vật Phương Định:

– Đây là cô gái Hà Nội trẻ trung yêu đời. Phương Định thích ngắm mình trong gương, là người có ý thức về nhan sắc của mình: Cô có hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Đôi mắt màu nâu, dài dài, hay nheo nheo như chói nắng..

.- Phương Định là nhân vật kể chuyện xưng tôi đầy nữ tính.Cô đẹp nhưng không kiêu căng mà có sự thông cảm, hoà nhập. Cô thích hát dân ca quan họ Bắc Ninh, dân ca ý, đặc biệt hát bài Ca Chiu Sa. Cô có tài bịa lời cho những bài hát. Những bài hát về cuộc đời, về tình yêu và sự sống cất lên giữa cuộc chiến tranh ác liệt, tôn thêm vẻ đẹp của những cô thanh niên xung phong giúp họ có niềm tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa của dân tộc.

– Phương Định là cô gái dũng cảm. Hành động phá bom của cô cùng đồng đội đã góp phần thông mạch giao thông. Cảnh phá bom vừa hồi hộp, vừa căng thẳng, cho người đọc hình dung cuộc chiến tranh tàn khốc như thế nào nhưng cô vẫn bình tĩnh. Vì một ngày ít nhất các cô phải phá bom ba lần, đó là chuyện thường tình. Có lúc Phương Định nghĩ đến cái “chết” nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính liệu mìn có nổ, bom có nổ không?

– Phương Định là cô gái dễ thương, hay xúc động. Khi chứng kiến cảnh trận mưa đá cô nhớ về Hà Nội, nhớ mẹ, nhớ cái cửa sổ, nhớ những ngôi sao, nhớ quảng trường lung linh… Những hoài niệm; kí ức dội lên sâu thẳm càng chứng tỏ sự nhạy cảm trong tâm hồn cô gái Hà Nội mơ mộng, lãng mạn, thật đáng yêu.

* Nhân vật Thao:

– Đây là cô gái lớn tuổi nhất trong nhóm, là đội trưởng tổ trinh sát mặt đường. ở chị có những nét dễ ấn tượng. Chị cũng tỉa tót lông mày nhỏ như cái tăm, cương quyết, mạnh mẽ, táo bạo. Chị không sợ bom đạn, chỉ đạo công việc dứt khoát nhưng lại rất sợ máu và con vắt.

– Chị yêu thương đồng đội, đúng vai trò của người chị cả. Khi Nho bị thương, chị rất lo lắng, săn sóc tận tình từng hớp nước, cốc sữa… Tình đồng đội sưởi ấm tâm hồn những cô gái lúc khó khăn nhất.

– Sở thích của chị Thao là chép bài hát và cũng thích hát, dù hát sai lời, sai nhạc. Nhưng tiếng hát yêu đời, cất lên từ cuộc chiến tranh là thể hiện bản lĩnh, sức mạnh, niềm tin vào lí tưởng của thanh niên thời đại những năm chống Mĩ.

* Nhân vật Nho:

– Nho xuất hiện trong thời điểm quan trọng của câu chuyện. Đó là lúc phá bom, khi ranh giới của sự sống và cái chết gần kề gang tấc. Nho nhỏ nhẹ, dịu dàng, duyên dáng “Trông nó nhẹ mát mẻ như một que kem trắng” nhưng hết sức gan dạ, dũng cảm.

3. Đánh giá.

– “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng người đọc hình ảnh tuyệt đẹp về những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường, của Nho, Phương Định, Thao, cũng là hình ảnh tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời đánh Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng đội là bài ca của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

– Đọc “Những ngôi sao xa xôi” ta như được sống lại những năm tháng hào hùng của đất nước. Những Phương Định, Thao, Nho gần xa vẫn toả sáng tâm hồn ta với bao ngưỡng mộ, mến yêu.

• Kết bài:

– Sử dụng vai kể là nhân vật chính; cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động trẻ trung; nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc tinh tế, sắc sảo…

– Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, sự hồn nhiên và tính cách dũng cảm, lạc quan… của các nhân vật nữ thanh niên xung phong chính là vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam ở mọi thời đại.

* Bài tham khảo:

• Mở bài:

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, bên cạnh đề tài người lính, những cô thanh niên xung phong là đề tài được các tác giả nhắc đến nhiều nhất. Phạm Tiến Duật, một nhà thơ gắn mình và vần thơ với cuộc chiến đấu của dân tộc đã có những vần thơ thật đẹp về họ – những cô thanh niên xung phong trẻ tuổi:

Lẽ nào anh lại mê em
Một cô gái không nhìn rõ mặt
Đại đội thanh niên đi lắp hố bom
Áo em hình như trắng nhất

(Gửi em, cô thanh niên xung phong – Phạm Tiến Duật)

Tiếp nối chủ đề ấy, Lê Minh Khuê với truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” tiếp tục khám phá và làm tỏa sáng những phẩm chất cao đẹp của những con người trẻ tuổi đã nguyện gắn kết cuộc đời mình với trường Sơn cho đến khi nào kẻ thù đầu hàng, đất nước được giải phóng. Ở họ, những cô gái trẻ, ngoài những phẩm chất chung của người chiến sĩ kiên trung, bất khuất còn có vẻ đẹp tâm hồn riêng, không thể hòa lẫn. Chính những nét riêng biệt ấy tạo nên sức sống tươi trẻ nơi rừng núi hoang vu, đáng sợ, là nguồn sức mạnh giúp các cô hoàn thành nhiệm vụ.

• Thân bài:

Tác phẩm kể về ba cô thanh niên xung phong gồm chị Thao, Phương Định và Nho, một tổ trinh sát mặt đường với nhiệm vụ là đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom. Một công việc đầy nguy hiểm và có thể đối mặt với thần chết bất cú lúc nào. Cuộc sống của ba nữ thanh niên xung phong ở nơi trọng điểm giữa chiến trường nhưng vẫn giữ được sự hồn nhiên của tuổi trẻ, yêu thương nhau giữa các đồng đội.

Ở họ ta thấy được sự gan dạ, dũng cảm, không sợ hi sinh, lúc nào cũng có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ. Họ không vì khó khăn và sợ hãi mà bỏ đi công việc này của mình và điều không thể thiếu ở các cô gái trẻ này chính là tinh thần đồng đội thắm thiết, bền chặt. Trong một lần phá bom của Phương Định, Nho bị thương và những câu nói, hành động, lời an ủi của cả ba người đã một phần nào diễn tả được tình đồng đội bền chặt như keo sơn giữa ba người.

Mặc dù kháng chiến chống Mỹ khó khăn, thần kinh họ lúc nào cũng căng như chảo nhưng điều đáng nói ở đây là họ vẫn giữ được sự hồn nhiên, vô tư của những cô gái trẻ. Và đây chắc cũng chính là điều mà Lê Minh Khuê muốn gửi đến chúng ta. Họ là những cô gái trẻ đầy nhiệt huyết và ước mơ với tâm hồn mơ mộng và đôi khi cũng rất là trầm lặng và bướng bỉnh. Mỗi cô đều có được những cá tính của riêng mình nhưng họ đều có điểm chung là rất yêu đời và lạc quan.

Nhiệm vụ chiến đấu gắn kết ba cô gái, thế nhưng, ở họ những nét tính cách riêng rất đáng yêu. Thao là tổ trưởng, là chị cả của toàn đội. Bởi vì chị lớn tuổi hơn nên có vẻ là trải đời hơn, chị không thể nào giữ được vẻ hồn nhiên, vô tư như Nho được, cũng không có mộng mơ như Phương Định, mà ở chị là một sự điềm tĩnh, trầm lặng và ít nói. Chị rất sợ máu và rất là lúng túng khi nhìn thấy Nho bị thương chảy máu. Mặc dù chị Thao hát không hay, nhạc sai bét, giọng thì chua hát không trôi chảy được bài nào nhưng chị lại rất thích chép nhạc và có đến ba quyển sổ dày, mọi người thấy đấy, dù hoàn cảnh khắc nghiệt nhưng họ vẫn giữ được sở thích của mình.

Trái ngược với chị Thao hoàn toàn, Phương Định là một cô gái mê hát và hát rất hay. Đôi khi thường học thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời nhạc mà hát. Phương Định là một cô gái Hà Nội với hai bím tóc dày, tương đối mềm, cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn, đôi mắt của cô thường được các anh lái xe bảo rằng “cô có cái nhìn sao mà xa xăm” cô luôn rất kín đáo và kiêu kì. Chỉ qua vào dòng nhưng tác giả đã diễn tả được một Phương Định hay mộng mơ, kiêu kì đậm chất Hà Nội. Không chỉ như vậy, cô gái đất Hà Nội ấy còn thích rất nhiều loại nhạc, ví như thích dân ca quan họ, Ca-chiu-xa, dân ca Ý trữ tình giàu có. ở phần cuối, người đọc còn có thể thấy được sự hồn nhiên, vô tư của cô với một chút nét tinh nghịch và mơ mộng của thiếu nữ.

Cuối cùng là thành viên nhỏ tuổi nhất trong đội – Nho. Là người nhỏ tuổi nhất Nho có tính cách hồn nhiên, vô tư với vẻ đẹp mát mẻ như một que kem trắng. Có lúc, lại rất bướng bỉnh, mạnh mẽ, đôi khi lại lầm lì, cực đoan. Nho là dại diện cho lớp trẻ tiếp bước thế hệ anh hùng đang được rèn luyện trong gian khổ của chiến tranh.

Nhìn lại cuộc sống và công việc của ba nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn mà ta không khỏi khâm phục. Dù nguy hiểm luôn ở bên cạnh, thần chết có thể mang họ đi bất cứ lúc nào nhưng họ vẫn hồn nhiên, lạc quan và tươi trẻ. Sau mỗi lần phá bom, họ trở về với hang đá, tiếp tục nhịp sống bình thường.

Bước vào cuộc sống kháng chiến khốc liệt, không ai mà tránh khỏi những lo sợ, những sự nguy hiểm mà đánh mất đi tâm hồn năng động của tuổi trẻ. Đối với công việc dù nguy hiểm đến đâu thì ba cô gái đều có trách nhiệm. Một người con gái như thế thật đáng để mọi người nể phục. Đối với đồng đội , thì họ rất yêu thương và quan tâm lẫn nhau, điều đó còn làm một sức mạnh cho họ để vượt qua thử thách khó khăn nhất. Phương Định là một cô gái nhạy cảm và thích mơ mộng, còn Thao là đội trưởng có ước mơ và dự tính tương lai thiết thực và còn thích chép bài hát, còn Nho là cô gái nhỏ tuổi nhất cũng như Phương Định hồn nhiên và thích mơ mộng. Họ tuy là không chung một tính cách nhưng họ đều mang một phẩm chất tốt đẹp là thanh niên xung phong .

Chính sự trải nghiệm ở cuộc sống khắc nghiệt nơi Trường Sơn thời chống Mĩ  và sự khéo léo tinh tế của ngòi bút của nữ tác giả Lê Minh Khuê đã làm cho tác phẩm và ba nữ thanh niên xung phong luôn có chỗ đứng trong lòng người đọc. Tuy gian khổ và khó khăn nhưng ba cô gái vẫn cống hiến hết mình dành cho Tổ quốc và đất nước chúng ta .

• Kết bài:

Với ngòi bút sinh động và bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo của Lê Minh Khuê, thế giới nội tâm của các nhân vật được diễn ra rất thực và phù hợp với hoàn cảnh. Những ngôi sao xa xôi  của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật lên hình ảnh dũng cảm, trẻ trung, yêu đời, yêu cuộc sống của những thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến.

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê